30.06.2022 Views

Wilivpòtigè

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Jean Willy Alcide

1

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

Mèsi paskew dakò etidye nan liv la

Men kisaw ka fè ak liv sa

1- Ou ka achtel pou ou etidye

www.jeanwillyalcide.com

2- Ou ka montre you moun li poul achte tou

paske tout moun ta renmen pale pòtigè avek

Teknik entelijan sa yo.

3- Ou ka achtel fè yon moun kado san pwoblèm

konsa tou gen bagay ou pa ka fe wi egzanp

4- Ou pa ka tonbe revann liv la sanw pa pale

avek mwen

5- Ou pa ka kopye liv la pouw al mete nan bagay

paw.

Pouki reson?

Enben se paske lalwa pa pèmet ou fè sa

Lalwa rele sa vòlè.

Siw fè sa, lalwa banm dwa poum relew lajistis

epi lèm fin pwouve ke ou bwote zèv mwen an

sanw pat mandem,

ou pral oblije peye yon ti bokit lajan

Kidonk sil vouplè pa pran sak nan liv la pou w

di se pou ou tande baz mwen.

2

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Pouki m fè Liv sa?

Enben se paske lem te rantre nan peyi a m te

remake mizè m te passe poum pale lang nan.

Chans pou mw m te itilize teknik sa yo poum te ka

pale rapid epi poum defann mwen. Sinon kafe m tap

koule ak ma.

Lot rezon an se paskem kontre ak yon nèg ki soti

nan peyi Lasiri, ki gen 6an nan peyi a, Si yon bet

model li pap ka di sa.

Alòs poum pa kite Ayisyen yo tombe nan eta sa m

oblije entèvni poum k aba nou sekrè ki koz m t pale

byen rapid. M pa pale tankou moun ki fèt nan tè a,

men lè map pale m pa nan fe karate ak lang mwen

poum jwen sa poum di.

Se pou sa m fèl ak tout jan pouw pwononsel.

Kidonk m baw garanti depiw byen aplike ak

pwononse sak nan liv la, lang nan pap ka mete do’w

atè.

Byen etidye tande

3

Nap pale

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

4

Sumário

Nenhuma entrada de sumário foi encontrada.

1. Remèsiman

2. Objektif liv la

3. Tab dè Matyè

4.

5. Mo Bazik

6. Nan Mache oswa Makèt

7. Zòn kote moun ka ale

8. Zòn kote moun ka ale

9. Direksyon

10. Alimantasyon

11. Lis Vokabilè

12. Poze Kesyon

13. Konte

14. Bay lè

15. Atik yo

41. Jou Nan semen nan

42. Mwa yo

43.

42- Mwa yo

44- Vèb yo

54- Fraz an Pòtigè

56- Tan

58- Vwayaj ak Direksyon

73- Lis Vokabilè ankò

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

88- Kijan POuw pwononse (Gramè)

103- 5 Gwo teknik pou pale vit

Wi, non, silvouplè, mèsi, deryen, bonjou,

orevwa…

Yon seri ti pawòl senp ke wap bezwen chak jou

pou deblokew.

Pou di yon moun « mwen renmen’w » an

pòtigè, tradiksyon motamo a se: Eu te amo. Pou

chak peyi nou genyenl konsa:

O Brezil

“Eu te amo” (yo pwononsel konsa “éou tchi

anmou”), epi tou yo ka di “Eu amo você”.

Sak enteresan an,ou ka pa itilize sijè a “EU”, sa

vin bay de fason yo ka dil: “te amo” (tchi

anmou), “amo você” (anmou vosse).

Nan peyi Pòtigal

“Eu amo-te” (kontrèman ak potigè brezilyen

5

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

an, vèb la plase egzateman apre sijè a). Oswa

tou ou ka dil « Amo-te ».

6

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Mo Bazik

1)- Sim (Si) => Wi; 2)- Naõ (nanw) => Non

3)- Obrigado (Oubrigad’ou) => Mèsi (M);

Obrigada => Mèsi (F)

4)- De nada (Dji nada) => pad’kwa; deryen,

etc...

5)- Me desculpa (Mi djiskouwpa) => Padon

(lèw fè yon èrè)

6)- Com licença (Konn lisennsa) => Eskize

(pouw ka pase)

7)- Perdão ( Perdanw ) => Padon

8)- Por favor ( Pòr favor ) => Silvouplè

9)- Ola (ola), Oi (oy) => Bojou “Salut”

10)- Bom dia ( bom djiya ) => Bonjou

11)- Boa tarde ( bo-a tar-dji ) => Boswa

(apremidi)

12)- Boa noite ( bo-a noy-tchi )=> Bonswa

7

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

(lanuit); Bòn nui

13)- Tchau (tchaw); Adeus (ade-ouch) =>

Babay

O Mercado (Ou merka-dou) => Mache a;

Makèt la

14)- Dinheiro (dinyeyrou) => Lajan

15)- Moedas (mwedach) => pyès monnen

16)- Cartão de crédito (kartanw dji krèditou)

=> Kat kredi

17)- Taxa ( tacha ) => Taks

18)- Recibo (resibou) => Resi

19)- Caro (Karou) => Chè

20)- Barato (baratou) => Ba pri, Bom mache

21)- Aberto (abertou) => Louvri; Fechado

8

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

(fechadou)=> Fèmen

22)- Cartão Postal (Kartanw postaw) => Kat

postal

23)- Selos (selouch) => Tenb

Zòn kote moun ka ale

24)- Museu (mouzew) => Mize 25)- Banco

(bankou) =Bank

26)- Delegacia de(dji) polícia =>Komisarya

polis

27)- Hospital (ouchpitaw) => Lopital

28)- Farmácia (far-masi-ya) => Famasi

29)- Loja ( Lòja ) => Magazen; Boutik

30)- Restaurante (hechtaw-ranntchi) =>

Restoran

31)- Igreja ( Igre-ja) => Legliz

32)- Banheiro (ban-nyeyrou) => Twalèt

33)- Praia (praya) => Plaj

34)- Rua (rou-a) => Ri 35)- Piscina (Pissina)

=> pisin

9

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Direção (Djire-sanw) =>Direksyon

10

36)- Esquerda (ichquerda)=> Goch 37)- Direita

(djireyta) => Dwat

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

38)- Em frente (en frentchi) =>Tou dwat 39)-

Para cima => Anwo

40)- Para baixo (para baychou)=> Anba 41)-

Longo (longou)=> Lwen

42)- Perto (pertou) => Pre.

11

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Alimentação(Alimenntassanw) =>

Alimantasyon, Nouriti, Manje

12

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

43)- Café da manhã (cafè da manyan) => Ti dejene

44)- Almoço (almosou) => Dejene

45)- Jantar (jantar) => Dine

46)- Cardápio (cardapiou) => Meni

47)- Garçom ( Gar-son ) => Sèvè

48)- Conta ( Konnta ) => adisyon, bil

49)- Guardanapo (gwardana-pou) => Sevyèttab

50)- Copo (copou) => Vè, gode

50)- Prato (pratou) => Asyèt

51)- Garfo (garfou) => Fouchèt

52)- Faca (Faka) => Kouto

53)- Colher ( kolyè) => Kiyè

54)- Mesa (meza) => Tab

55)- Cadeira (cadeyra) => Chèz

56)- Carne ( Kar-ni) => Vyann

57)- Mal-passado (maw passadou) => Vyann ki

pa byen kuit

58)- Ao ponto (a-o pontou) => o pwen

59)- Bem-passado (bem passadou) => Byen

kuit

60)- Pão (panw) => Pen

13

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Kreyòl Pòtigè Pwononsyasyo

n

Wotè Tamanhos (Tamany-ouch)

gran Grande (grandji)

pwofon Profundo (profoundou)

Long Longo (longou)

étwat Estreito (Ichtreytou)

kout Curto (courtou)

Piti Pequeno (piquenyou)

Wo Alto (aw-tou)

Epè Grosso (grossou)

Mens Fino (finou)

Laj Largo (largou)

Fòm yo Formas (forma-ch)

Sikilè Circular (circoular)

rektiliy Reto (rètou)

karé Quadrado (qwadradou)

14

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Triangilè Triangular

gou yo Gostos (gochtouch)

Anmè Amargo (amargou)

Fre Fresco (frechcou)

Sale Salgado (saw-gadou)

Gen asid Azedo (azedou)

Épise Picante (picantchi)

Dous Doce (dossi)

Kalite Qualidades (Kwalidadjich)

move Ruim (ruim)

Pwòp Limpo (limpou)

Sonm Escuro (ichcourou)

difisil Difícil (dji-fi-siw)

Sal Sujo (soujou)

Sèk Seco (secou)

fasil Fácil (fasi-w)

Vid Vazio (vazyou)

Chè Caro (carou)

rapid Rápido (rapidou)

Etranj Estrangeiro (estranjeirou)

Plen Cheio (Che-yo)

Bon Bom (bon)

Rijid Rígido (rigidou)

Lou Pesado (pizadou)

Ba pri Barato (baratou)

Lejè Leve (lèvi)

15

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Lokal Local (lokaw)

Nouvo Novo (novou)

“Bruyant” Barulhento (baroulyentou)

Ansyen Velho (velyou)

Puisan Poderoso (poderozou)

Kalm Calmo (calmou)

Kòrèk Correto (Kòrrètou)

Lan Lento (lentou)

Dou Macio (massyou)

Trè, anpil Muito (mouiytou)

Fèb Fraco (fracou)

Imid Molhado (moulyadou)

Tò Errado (èradou)

Jèn Jovem (jòven-y)

Kantite Quantidades (quantidadjich

)

Enpe (nombre) Poucos (pocouch)

Enpe

Pouco (pocou)

(quantité)

Anpil Muitos (mouiytouch)

Anpil Muito (mouiytou)

Pati Parte (partchi)

Kèk Alguns (algounch)

Yon seri Alguns (algounch)

Antye Inteiro (inteyrou)

Kò imen Corpo Kòrpou

16

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

humano Oumannou

Bra Braço (brasou)

Do Costas (costach)

Jou Bochechas (bochechach)

Pwatrin Peito (peytou)

Manton Queixo (Keychou)

Zòrèy Orelha (orelya)

Koud Cotovelo (Kotouvelou)

Je Olho (Òlyou)

Visaj Rosto (rost-ou)

Dwèt Dedo (dedou)

Dwèt (pliryel) Dedos (dedouch)

Pye Pé (Pè)

Cheve Cabelo (cabelou)

Men Mão (manw)

Tèt Cabeça (Kabessa)

Kè Coração (Korassanw)

Jenou Joelho (jou-elyou)

Janm Perna (perna)

Lèv Lábio (labiou)

Bouch Boca (boca)

Kou Pescoço (pichcosou)

Nen Nariz (naris)

Épòl Ombro (ombrou)

Lestomak Estômago (ichtomagou)

Dan yo Dentes (dentchich)

17

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Kuis Coxa (cocha)

Gòj Garganta (garganta)

Pous Polegada (polegada)

Zòtèy Dedo do pé (dedou dou pè)

Lang Lingua (lingwa)

Dan Dente (dentchi)

AtiK Artigos (Artchi-gouch)

O

(ou)

Um

houm

Um

houm

Liv o livro (ou livrou)

Liv Yo os livros (ouch livrouch)

1 liv um livro (houm livrou)

Kèk liv alguns livros (algunch

livrouch)

Enpe liv poucos livros (pocouch

livrouch)

Manje Comida Komida

Zanmann Amêndoas (amendouach)

Pen Pão (panw)

Ti dejene

café da manhã (cafè da

manyan)

Bè Manteiga ( manteyga)

Sirèt Bala (bala)

Fwomaj Queijo (Keyjou)

Poul Frango (frangou)

18

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Desè Sobremesa (sobre meza)

Dine Jantar (janta)

Pwason Peixe (peychi)

Fwi Fruta (frouta)

Glas Sorvete (sorvetchi)

Anyo (Ti Cordeiro (cordeyrou)

mouton)

Sitwon

limão siciliano (limanw

silisianou)

Dejene Almoço (almosou)

Repa Refeição (refeysanw)

Viann Carne (carni)

Fou Forno (fomo)

Pwav Pimento (pimentou)

Plant Plantas (plantach)

Vyann Kochon Carne de porco Carni dji pòrko

Salad Salada

Sel Sal (sa-w)

sandwich Sanduíche (sandwitchi)

Sosis Linguíça (lingwisa)

Soup Sopa (sopa)

Sik Açúcar (asoucar)

Dîne ceia, jantar (seya, jantar)

Kòdenn Peru (perou)

Pòm Maçã (masan)

Bannann Banana Banana

19

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Zoranj Laranjas (laranjach)

Pêch (fwi) Pêssegos (pessegouch)

Pistach Amendoim (amendoim)

Pwa (fwi) Peras (perach)

Anana Abacaxi (abcachi)

Rezen Uvas (ouvach)

Frèz Morangos (morangou-ch)

Legim yo Legumes (legoumi-ch)

Kawòt Cenoura (senoura)

Mayi Milho (milyou)

Konkonm Pepino (pipinou)

Lay Alho (alyou)

Leti Alface (aw-fasi)

Oliv Azeitonas (azeitonach)

Zonyon Cebolas (sebola-ch)

Pwavwon Pimentos (pimentou-ch)

pòm de tè Batatas (batatach)

Joumou Abóbora (abobora)

Pwa Feijões (feyjon-ich)

Tomat Tomates (tomatchich)

Li pale (fi) ela fala (ela fala)

nou pale Falamos (falamouch)

Yo pale (gason) eles falam (elich falam)

Ban mwen me dê (mi dè)

Ba ou dar-lhe (dar-lye)

20

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Ba li dar-lhe (dar lye)

Ba nou Nos dar (nos-da)

Ba yo dar-lhes

Liv mwen meu livro (mew livrou)

Liv ou seu livro (sew livrou)

Liv li seu livro (sew livrou)

Liv nou nosso livro (nossou livrou)

Chanm Quarto (kwartou)

Plafon Teto (tetou)

Chèz Cadeira (kadeyra)

Rad Roupas (roupach)

Djakèt Casaco (kazakou)

Tas Xícara (chikara)

Biwo Escrivaninha (echcrivaninya)

Wòb Vestido (vichtidou)

21

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Poze kesyon nan lang pòtigè a ak pwonon

entèwogatif yo.

Masculino singular: qual (kwaw),

Feminino singular: qual (kwaw)

22

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Masculino plural: quais (kwaych)

Feminino plural: quais (kwaych)

Egzanp: Qual deles (kwaw delich)? =>Kiyes

nan yo?

Quanto (kwanntou)

Masculino singular: quanto (kwannto)

Feminino singular: quanta (kwannta)

Masculino plural: quantos (kwanntouch)

(Kwanntous)

Feminino plural: quantas (kwanntach)

(Kwanntas)

Egzanp: Quanto custa (kwanntou kousta)?

=>Konbyen sa koute?

Quantas imagens (kwanytach imajen’ych)?

=> Konbyen imaj ?

23

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Men kèk nan Pwonon

entewogatif yo

que : kisa

o quê (ou ke): kisa (ki)

quem (kyeng) : kiyès

onde (ondji) : ki kote?

Egzanp:

Que horas são (ke orach sanw)? => ki lè li ye?

O que faço (ou ke fasou)? => kisa m dwe fè ?

O que posso fazer (ou ke possou fazèr)? => kisa

m ka fè?

Quem sou eu (kyeng sou ew)? => Kiyès mwen

ye?

Onde haja sol (ondji haja sòw)? => Ki kote ki

24

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

gen solèy?

www.jeanwillyalcide.com

Konte sòti 1 rive 19

25

0-zero (zèrou)

1-um (un)(m.)/uma(f.)

2-dois (doych)(m.)/

3-três (trech)

jeanwillyalcide

10 dez (Dèz)

11 onze (onzi)

12 doze (dozi)

13 treze (trezi)

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

4-quatro (kwatrou) 14-catorze (katorzi)

5-cinco (cingkou)

15 quinze (kinzi)

6-seis (seych) 16 dezesseis (dizeseych)

7-sete (sètchi) 17-dezesete (dèzesetchi)

8- Oito (Oytou) 18-dezoito (djizoytou)

9- nove (nòvi) 19-dezenove (djizenòvi)

10 Dizèn yo

Men dizèn yo, tout fini pa -enta sauf 20 et 30.

20-vinte(vintchi), 30-trinta(trinta), 40-

quarenta(kwarennta)

50 cinquenta (sikwennta), 60-sessenta, 70

setenta,

80 oitenta, 90 noventa.

Konte 20 rive 99

Pou konpoze un nonb soti 20 pou rive 99, ou

26

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

mete e (i) nan mitan dizèn nan ak inite a.

Egzanp: trinta e cinco (trennta i singkou =>35

quarenta e oito (kwarennta i oytou) =>48

quarenta e nove (kwarennta i novi) =>49

cinquenta e seis (sinkwenyta i seych) =>56

oitenta e um (oytennta i un) =>81

setenta e dois (setenyta i doych) =>72

sessenta e duas (sesenyta i dwach) =>62

Santèn yo

Yo byen fasil depi pran youn wap pran lot la

100=> cem (seny) / cento(senntou)

200=> duzentos (as)(douzentouch, ach)

300=> trezentos (as)(trezenntouch, ach)

400=> quatrocentos (as)

500=> quinhentos (as) (kinyenntouch, ach),

600 seiscentos, as

700=> setecentos (as) (sètchisentouch, ash),

800=> oitocentos (as,) 900=> novecentos (as)

27

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Konte soti 101 pou rive 999

28

-Pou kapab kreye nonb soti 101 pou rive 999,

ou dwe mete e (i) nan mitan santèn, dizèn ak

inite yo.

-cento e oitenta e três (senntou i oytennta i

trech):=> 183

-Duzentos e quatro mais quinhentos e trinta e

seis egual setecentos e quarenta

(douzenntouch i kwatro maych kinyenntouch i

trinta igwaw sètchisentouch i

kwarennta):=>204+536=740

-Cento e vinte e um vezes oito faz novecentos e

sessenta e oito : =>121*8=968

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

-Oito centos e cinquenta e nove menos

trezentos e setenta e cinco, faz quatrocentos e

oitenta e quatro: =>859-375=484

-Setecentos e dezoito a dividir por dois faz

trezentos e cinquenta e nove : =>718 : 2=359

Soti 200 pou rive 900 nonm yo gen yon fòm

maskilen yo fini pa “OS (ouch)” oswa yo gen

yon fòm feminen yo fini pa “AS (ach)”. Yo

toujou koresponn ak non yo konkte a.

Egzanp:

1-Quinhentas organizações manifestam

(kinyenntach organizason-ich

manifestanm)=>500 oganizasyon ap manifeste.

2-Ele vendeu trezentos carros este ano (eli

vendew trezenntouch kawouch estchi

annou)=>Li te vann 300 machin ane sa a.

29

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Konte apre mil

Se preske menmjan an wi konte apre mil ye se

sel kek mo ak pwononsyasyon ou bezwen.

1000 mil(miw), 2000 dois (doy-ch

miw),

10 000 dez mil (dèz miw), 100 000 cem

mil (seny miw)

200 000 (duzentos / as miw) 1 million um

milhão ( un milyanw)

2milyon, dois milhões (doych milyon-ich) 1

milya (um bilhão), 2 milya (dois bilhões).

30

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Pouw ka emèt emosyon nan Pòtigè

31

Yon emosyon espontane (jwa, kòlè, sipriz, tristès,

admirasyon, doulè, etc.).

Ou ka itilize yo poukont yo, yo fasil pou aprann

konsa tou yo enpòtan anpil:

adeus : babay ai (ay): Ay alô(alo) :

allo

até logo(logou) : pita bem(ben) :

dakò

credo(kredou) : mesye o

cuidado!(kuidadou): pridan

Então(entanw) : enben fora(fòra) : deyò

oi : bonjou

pois bem(poych ben)

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

:enben

www.jeanwillyalcide.com

Bay lè an pòtigè

32

An potigè “lè” toujou au pliryel ki vle di yo pa

mande « ki lè li ye => que hora é (ke òra è) »

men pito yo mande “kilè yo ye=> que horas sao

(ke orach sanw)”.

E ou menm tou lew ap reponn se o pliryel.

li fè 5h30=> São 5 horas e trinta (sanw 5 orach

i trinta)

map raple n ke olye w di trinta ou ka di meia

tou.

Sel moman lè a o sengilye se lew di “li fè 1h=> é

uma hora (è uma òra)”.

Kidonk pouw bay lè fok ou konn mo sa yo:

Lè=>horas (òras) minit=>minutos

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

(minoutouch) ak segond=> segundos -.

Exanp: É uma hora e cinco minutos e 15

segundos (è uma òra i sinnko minoutouch e

kinzi segoundouch) => Li fè 1h 5 minit 15s.

Bay yon lè won

Depi se nan lè Won tradui« em ponto (eng

pontou) », sa vin bay :

São dezenove horas em ponto (sanw djizenovi

òrach eng pontou) => li fè 19h won.

Lè Edmi

Nan pouw di demi ou di « «meia (meya) » ,

kidonk pouw di 7h30 wap ekri: São sete e meia

(sanw sètchi e meya).

33

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

Lè an mwens…

www.jeanwillyalcide.com

Moins tradui menos(menouch), sa vin bay :

São dezesseis horas menos vinte minutos

(sanw dezaseych orach menouch vinytchi

minoutouch) => 15:40 => li fè 4è mwen 20.

Oswa li kapab di: São 20 para as 16horas=>

Sanw vinytchi para as dezeseych

Midi – minui

Bagay sa yo tradui, mwatye jounen, mwatye

lannuit: é meio-dia (è meyo djia) =>li fè midi, é

meia-noite (è meya noytchi) => li fè minui.

34

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

“Kèk lòt ti vokabilè ankò”

Mo ou preske itilize chak jou

Men kek mo ki ka edew travay pwononsyason

w nan lang nan :

35

Máquina de lavar roupa (makina dji lava

ropa)=> machin a lave lâmpada (lampada)=>

anpoul casa (kaza)=> Kaza

Telefone (telefoni)=> telefòn

carro (carrou)=> machin

cadeira (kadeyra)=> chez

anel (anew)=> bag

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

Vela (vela)=>balèn

chaleira (chaleyra)=> bouywa

martelo (martelou)=> mato

sapato (sapatou)=> soulye

www.jeanwillyalcide.com

Atik

Atik yo, se ti mo ki toujou plase devan oswa

apre non an (as depann de ki lang) pou kapab

idantifye feminen ak maskilen.

Ex:Eles sao dos Estados Unidos (elich sanw

dous estadous ounidos) => Yo se moun etazini

oswa Yo soti etazini.

36

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Nb. Nan egzanp sa a “DOS” se lèw melanje “DE”

ak “OS”.

Men Atik yo

An Pòtigè

An Kreyòl

Um (houm)========= Youn (maskilen)

Uma (ouma)=========Youn (feminen)

Uns (ounch)=========Kèk (maskilen)

Umas (oumach)=======Kèk (feminen)

O (ou) ========= Le (en français)

A ========== La (en français)

Os (ouch) ========== Yo (maskilen)

37

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

As (ach)

www.jeanwillyalcide.com

========== Yo (feminen)

Melanj atik ak prepozisyon yo

Pwepozisyon

Atik

O O, Os A, As Um, uns Uma, Umas

A ao, aos à, às ----------- --------------

De do, dos da, das dum, duns duma,

dumas

Em no, nos na, nas num, nuns numa,

numas

Por/per pelo,pelos pela/ pelas -------------- ----------

--------

38

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Jou nan semèn nan

Jou Pwononsyasyon Siyifikasyon

Segunda-feira (segounda feyra) =>

Lendi;

Terça-feira (tèrsa feyra) => Madi

Quarta-feira (kwarta feyra) => Mèkredi

Quinta-feira (kinta feyra) => Jedi

Sexta-feira (seksta feyra) => Vandredi

Sabado (sabado) => Samdi

Domingo (domingo) => Dimanch

39

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Mwa yo

40

Mwa Pwonosyasyon Siyifikasyon

Janeiro ( janeyro ) Janvye

Fevereiro ( Fevereyro ) Fevriye

Março ( Mars’ou ) Mas

Abril ( Abriw ) Avril

Maio ( Mayo ) Me

Junho ( Jounyo ) Jyen

Julho ( Joulyo ) Jiyè

Agosto ( Agosto ) Out

Setembro ( Setenmbrou) Septanm

Outubro ( Otoubrou ) Októb

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Novembro ( Novenmbrou) Novanm

Dezembro (Djizenmbrou) Desanm

41

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Vèb

Vèb yo divize an 3 konjigezon, depiw bezwen

rekonèt yo gade kijan yo fini a lenfinitif se : "-

ar", "-er", "-ir" (epi "-or", se yon sel vèb ki fini

konsa "por".

Pwonon pèsonèl yo

42

Eu (ew)=> Mwen; você (vosse)=> Ou; Ele (eli)-

Ela (èla)=> Li;

Nós (nos)=> Nou; Vocês (vosse-s)=> Nou;

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

Eles (elich)-elas (Èlach)=> Yo

www.jeanwillyalcide.com

Être : Ser et Estar

Siw konn espanyòl, pati sa a ap parèt byen fasil

pou ou. Rezon an se paske menm jan ak nan

espanyòl la vèb Èt la divize an 2 : ser et estar.

43

Bon jeneralman, ser se pou bagay ki pemanan

(la pou tout tan) epi estar se pou sitiyasyon

pasajè yo itilizel tou pou lèw yon kote.

Pa egzanp «eu sou alto (ew sou awtou)=>

(mwen wo)» itilize vèb ser paske sa se yon

bagay pèmanan, “ser alto (sè awtou) se sa ki

defini m.

Epoutan si’m fè yon betiz map di «eu estou

estupido (ew estou estoupidou)=>(Mwen

estipid)», se yon definisyon tamporè paske se

pandan w fè betiz ou di ou estipid la. Si’w di

« eu sou estúpido (ew sou estoupidou)=>

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

mwen estipid », sa vle di ke ou estipid depi

lontan e wap kontinye rete estipid.

Fè atansyon ak lèw itilize vèb sa yo, paske yo

ka bay fraz ou a yon sans diferan de saw ta vle

di a.

Pou zòn kotew ye tankou yon lye ou dwe itilize

« estar » :

Onde você esta (ondji voce esta)? => Ki kote w

ye?

Estou na estação. (estou na ichtasanw) =>

mwen nan estasyon an.

Kounya ou gen patikilarite pouw konnen :

-Pou’w mande epi bay lè, ou itilize « estar »

Que horas são, por favor (ke òrach sanw, por

favor)? =>Ki lè li ye silvouplè?

-São cinco horas e quinze minutos. (sanw

singko òrach e kinzi minoutouch) =>Li 5h 15

minit.

44

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Vèb regilye yo

Jan m te diw la vèb regilye yo diize an 3

gwoup:"-ar", "-er" et en "-ir".

Se menm règ yo wi yo itilize pou konjige vèb

regilye yo, epi se sèl vèb iregilye ki pa respekte

règ sa yo.

Vèb –AR yo

Men kek vèb regilye "-ar": cantar =>(chante),

caminhar => (mache), andar (mache), orar

(priye).

Vèb an –ER

45

Sa yo se kek vèb regilye ki fini an "-er": vender

=> (vann), proteger =>(pwoteje), viver => Viv,

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

fazer => fè, bater => (bat), tremer => tramble.

Vèb an –IR

Gen vè regilye ki fini an "-ir" tou wi : partir =>

(pati), ir => (ale), abrir => (louvri).

Vèb Oksilyè yo

Se vèb sa yo ki pi enpotan, men gen 2 ki se

priyorite: vèb «ser, estar» (2 fòm vèb èt yo)

epi « haver » (veb genyen sou fòm oksilyè).

Vèb iregilye moun itilize pi

souvan yo

Gen de vèb ou pa bezwen lite avèk yo wap

bezwen yo chak jou paske yo endispansab

pouw gen yon konvesasyon bazik, alòs men

kèk:

dizer (djizèr)=> (di), fazer (fazèr)=> (fè), ir

46

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

(ir) => (ale),

querer (kere)=> (vle, renmen), poder

(podèr)=> (kapab),

saber (sabèr)=>(konnen), ter (tèr) (genyen,

posede),

ver (vèr) (wè, gade).

SER

(Èt)

Estar

(Èt)

TER

(Gen)

Fazer

(fè)

Dar

(Bay)

Di

(di)

Poder

(ka)

Sou Estou Tenho Faço Dou Digo Posso

És Estás Tens Fazes Dás Dizes Podes

É Está Tem Faz Dá Diz Pode

Somos Estamos Temos Fazemos Damos Dizemos Podemos

Sois Estais Tendes Fazeis Dais Dizeis Podeis

São Estão Têm Fazem Dão Dizem Podem

Vèb sa yo, yo itilize anpil tou

Gen lot sa yo ki pa two kouran, men wap

bezwen yo pouw ka kenbe yon bon

konvesasyon ki gen nen nan figil:

47

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

crer (kre)=>(kwè), dar (da)=>(bay), sair

(sayi)=>(sòti),

vir (vir)=> (vini).

Yo itilize vèb sa yo yon lè

konsa

provar (pwouve),requerer (Mande, Solisit) :

Fè atansyon pouw pa konfonn li ak vèb

« querer » paske yo pa menm non tande.

Kijan pouw aprann vèb yo?

48

Siw vle aprann vèb yo, konsèy map ba ou se

komanse aprann sa yo rele « prezan

endikatif » epi « enpafè=> "préterito

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

imperfeito" », « pase konpoze=> "préterito

perfeito" » ak « fiti=> futuro» .

Pronoms possessifs

Meu(mew), minha(minya), meus(me-ouch),

minhas(miya-ch)=> Pam Seu(se-w),

sua(sou-a), seus(se-ouch), suas(swach)=>

Paw, pam yo

Seu(sew), sua(sou-a), seus(se-ouch), suas(swach)=>

Pa-l, pa yo

Nosso(nòssou), nossa(nòssa),

nossos(nòssouch), nossas(nòssach)=>Pa nou,

pa nou yo.

49

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Komparezon

50

Konparatif yo

MAIS (may-s)=>PLIS ; MENOS (menou-s oswa

menou-ch)=>MWENS

Ex: O tempo de hoje está mais frio (do) que o

de ontem:

(Ou tenmpo dji Oji esta may-s friyou do ke

onteny )

=>Jodi a, tan an fè pi fret ke yèLes superlatifs

NB. Konparatif yo toujou gen « «que oswa do

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

que » » dèyè yo

[MAIS ... DO QUE ; MENOS ... QUE]

www.jeanwillyalcide.com

Sipèlatif yo

Pow jwenn sipèlatif yo se marye atik defini yo

avek konparatif yo men fwa sa a se san « « que

ak do que » »:

Hoje é o dia mais frio do ano (Oji è o djiya mays

friyou dou an-nou) =>Jodi a se jou ki pi frèt

nan ane a.

Gen detwa eksepsyon wi:

Pou :

bom(bon) ki vle di bom, se “melhor(melyò-r)”

ki vle di pi bon.

Mau(ma-w) ki vle di Mal, se «Pior(pyò-r)» ki

vle di pi mal.

Grande(grandji) ki vle di gran, se

“maior(mayò-r)” ki vle di pi gran.

51

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

pequenho(pekenyou)=> Piti, se

“menor(menò-r)” ki vle di Pi piti.

www.jeanwillyalcide.com

Fraz an Potigè

52

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Fraz an Potigè

Nan lari a :

1)- Por favor, poderia me dizer...?(Por favor,

poderya mi djizèr) =>Silvouplè eskew ka

dim...?

2)- Pode me ajudar por favor? (Pòdji mi

ajoudar, por favor?)

=>Ou ka ede’m silvouplè?

53

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

3)- Muito obrigado (mouytou oubrigadou)

=>Mèsi anpil

4)- Eu lhe agradeço muito (Ew lye agradesou

mouyto)

=>M diw mèsi anpil.

Tan

1)- Hoje está um dia lindo! (Oji esta houm djia

linndou)!

=>Jodi a se yon bèl jounen!

2)- Faz calor (faz kalòr)/ Está quente (esta

kenntchi)=> Li fè cho!

54

3)- Faz frio (Faz friyou) / Está frio (esta friou)

=>Li fè frèt.

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

4)- Nublado (noublado)/ plen nyaj

55

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Vwayaj ak direksyon

56

1)- Por favor, preciso de uma passagem de ida

para...

(Por favor, precizou dji uma passajenm dji ida

para)

Mwen bezwen yon tikè ale-senp pou...,

silvouplè.

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

2)- Que horas saí o próximo ônibus?

(Ke òrach sayi ou pròssimou onibouch)

=>A kilè pwochen bis la ap deplase ?

3)- Quanto custa uma corrida de táxi ao centro

da cidade?:

(Kwanntou kouchta uma korida dji taksi ao

senntro da sidadji)?

=>Nan sant-vil la konbyen yon kous taksi

koute ?

4)- Onde posso encontrar um ponto de táxi?:

(Ondji possou engcontra houm ponntou dji

taksi) ?

=>Ki kote m ka jwenn yon estasyon taksi?

5)- Eu perdi minha mala/bagagem/sacola:

( Ew pèrdji minya mala/ bagajenm/sakòla)

=>M pèdi malèt mwen/.../Sak mwen

6)- Pode me dizer como ir a/ao... (Pòdji mi

djizèr komo ir ao)

=> Èske’w ka dim kijan poum fè pou’m ale

nan...

7)- Acho que estou perdido(a): (Achou ke estou

57

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

pèrdjidou).

=>M panse’m genlè pèdi.

www.jeanwillyalcide.com

58

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

59

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Nan Restoran

60

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Nan Restoran

1)- O que os senhores(as) querem comer?

( Ou ke ouch senyòrich kèrenm kome)?

=>Kisa nou ta renmen manje?

2)- Qual é a entrada/ prato principal/

sobremesa?

(Kwal è a entrada/ pratou prensipaw/

sobremeza)?

61

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

=>Ki manje nou genyen? Desè?

www.jeanwillyalcide.com

3)- O cardápio de sobremesas, por favor.

(Ou kardapio dji sobremesas, por favor).

=>Banm menu dessè a silvouplè.

4)- Vocês têm um menú de vinhos?

(Vosses tenm houm menu dji vinyouch)?

=>Eske nou gen menu diven yo silvouplè?

Traz-me a conta, por favor?

(Mi tras a konnta, por favor)?

Nap pote adisyon na pou mwen silvouplè?

La vi lannuit

62

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Saímos esta noite (sayimòch esta noytchi)?

=>Nap soti aswè a ?

Aonde nos encontramos (aondji nos

encontramouch)?

=>Ki kote nap rankontre ?

Você quer tomar alguma coisa (vosse kè toma

alguma koyza)?:

=>Ou Vle bwè yon bagay?

Você quer dançar? (Vossê kè dansa)?: =>Ou vle

danse?

63

Koulè yo

An pòtigè, lè wap tradui koulè ou di « COR

(kòr) ». men le wap pale de plizyè koulè, fòk ou

metel o pliryèl le sa ou tradui’l « cores (kòrich).

Poutèt sa m baw yon lis kèk koulè kap itil

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

ou pi devan.

Non Adjektif Tradiksyon

branco. branco Blan

preto. preto Nwa

azul. azul Ble

vermelho. vermelho Wouj

verde. verde Vè

rosa.

rosa Woz

cor de laranja Oranj

laranja.

amarelo. amarelo Jòn

castanho. castanho mawon / bren

cinza. cinza/ gri

prata. De

arjan/arjante

prata/pratea

do

ouro. dourado dore

64

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

Lafanmi

www.jeanwillyalcide.com

Lafanmi

65

Pòtigè Pwononsyasyon Kreyol

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

A família (a fanmilia) Fanmi an

O pai ( O pay ) Papa a

A mãe ( A man’y ) Manman an

Papá ( Papa ) Papa

Mamã ( maman ) manman

O filho ( filyou ) pitit gason

A filha ( filya ) pitit fi

O irmão ( o irmanw ) Frè a

A irmã ( a irman ) Sè a

O avô ( O avò ) Gran papa a

A avó ( A avò ) Grann nan

O tio ( O tchi-ou ) Monnonk

A tia ( A tchi-a ) Matant lan

66

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Lakay

67

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

68

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Potigè Pwononsyasyon Siyifikasyon

A casa ( A kaza) Kay la

O salao ( Ou salanw ) Salon an

A cozinha ( A kouzinya ) Kuizin nan

O quarto ( ou kwartou ) Chanm nan

A garagem ( A garajeng ) Garaj la

O jardim ( Ou jarding ) Jaden na

A entrada ( A entrada ) Antre a

A cave ( A kavi ) Kav la

69

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Nan Vwayaj

70

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Pòtigè Pwononsyasyon Siyifikasyon

Viagem ( Vyajen-y ) Vwayaj

Carro ( Kar-hou ) Machin

Aviao ( Avyan-w ) Avyon

Trem ( Tren ) Tren

Onibus ( Onibou-ch) Bis

Barco ( Bar-kou ) Bato

Mala ( Mala ) Malèt

Passaporte ( Passapor-tchi ) Paspò

Viajar ( Viaja-r ) Vwayaje

71

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Sou tab

72

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Pòtigè Pwononsyasyon Siyifikasyon

Mesa ( Meza ) Tab

Comer ( Kome ) Manje

Beber ( Bebe ) Bwè

A comida ( A komida ) Manje a

Um prato ( Prat-ou) Yon Asyèt

Um copo ( Houm Kop-ou ) Yon vè, godê

Um garfo ( Houm garf-ou ) Yon fouchèt

Uma faca ( Ouma faka ) Yon kouto

Uma colher ( Ouma Kolyè-r) Yon kiyè

73

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Aprann mo sa yo, yap

bon pou ou

1 Mwen eu [ew]

2 Ou (fomèl) tu, você [tou], [vose]

74

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

3 Li Ele [ˈeli]

4 Nou Nós [noch]

5 Nou vós, vocês [voch],[vose

s]

6 Ils Eles [elich]

7 Sa a (dirèk) Isto [ˈichtou]

8 Sa a Aquilo [akilou]

(endirèk)

9 Isit Aqui [Aki]

10 Là Alí [Ali]

11 Kiyès Quem [kyeng]

12 Kisa que, o quê [ke, [ou ke]

13 Ki Kote onde [ondji)

14 Kilè quando [ˈkwanndou]

15 Kouman como [ˈkomou]

16 Pa não [nanw]

(negasyon)

17 tout tudo [ˈtoudou]

18 Anpil muito [mouytou]

19 Kèk alguns [algounch]

20 Enpe pouco [ˈpokou]

21 Lòt outro [ˈotrou]

22 Un Um [houm]

23 De Dois [doych]

24 Twa Três [trech]

25 Kat Quatro [ˈkwatrou]

75

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

26 Senk Cinco [singkou]

27 Gran Grande [grandji]

28 Long Comprido [Konmprido

u]

29 Laj Largo [largou]

30 Epè Espesso [ichpesou]

31 Lou Pesado [pizadou]

32 Piti Pequenho [pikenyou]

33 Kout Curto [ˈkourtou]

34 Etwat Estreito [ichtreytou]

35 Mens Fino [finou]

36 Fanm Mulher [mulyèr]

37 Gason Homem [Òmeny]

38 Lòm homem [òmeny]

39 Timoun criança [kriansa]

40 Madanm mulher,

esposa

[moulyer],

[ichpoz a]

41 mari marido,

esposo

[maridou],

[ichpozou]

42 Manman Mãe [many]

43 Papa Pai [pay]

44 Animal Animal [animaw]

45 Pwason Peixe [peychi]

46 Zwazo ave,

pássaro

[avi],

[pasarou]

47 Chen Cão, kanw],

76

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

cachorro kachowo

48 Pou Piolho [piolyou]

49 Sèpan serpente,

cobra

[serpentchi]

, [kobr a]

50 Vè verme [ˈvermi]

51 Pyebwa árvore [ˈarvori]

52 Forè floresta [floresta]

53 Bâton bastão [bastanw]

54 fwi fruta, [ˈfrouta]

55 grenn semente [sementchi]

56 fèy folha [folya]

57 rasin raiz [rayi-s]

58 Ekòs casca [ˈkaska]

59 Flè flor [flòr)

60 Zèb Erva [èrva]

61 Kòd Corda [ˈkorda]

62 Po Pele [ˈpèli]

63 Vyann Carne [ˈkarni]

64 San Sangue [ˈsangui]

65 Zo Osso [ˈossou]

66 Grès Gordura [gordoura]

67 Ze Ovo [ˈovu]

68 Kòn chifre,

corno

[chifri],

[kornou]

69 Ke (bèt) rabo [rabou]

70 plim Pena [ˈpena]

77

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

(zwazo)

71 Cheve Cabelo [kabelou]

72 Tèt Cabeça [kabesa]

73 oreille Orelha [orelya]

74 Je Olho [òlyou]

75 nen nariz [nari-s]

76 bouch boca [ˈboka]

77 dan dente [ˈdentchi]

78 lang língua [ˈlingwa]

79 Zong unha [ounya)

80 pye Pé [pè]

81 janm Perna [ˈperna]

82 Jenou Joelho [jouelyou]

83 Men Mão [manw]

84 Zèl Asa [ˈaza]

85 Vant barriga [barriga]

86 Zantray,

entesten

entranhas,

intestino

[ẽntranyach

], [inte

chtinu]

87 Kou Pescoço [pechkosou

]

88 Do Costas [ˈkòstach]

89 Pwatrin peito, [peytou]

90 Kè coração [korasanw]

91 Foie fígado [ˈfigadou]

92 bwè beber [beber]

78

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

93 manje comer [komeɾ]

94 mòde morder [mòr-de]

95 sucer sugar,

chupar

sougar],[ch

upar

96 Krache Cuspir [kuchpir]

97 vomi vomitar [vomitar]

98 Soufle Soprar [soprar]

99 Respire Respirar [rechpirar]

100 Ri Rir [rir)

101 Wè Ver [ver]

102 Tande Ouvir [ouvi-ɾ]

103 Konnen Saber [sabe]

104 Panse Pensar [pensa-r]

105 Santi (pran Cheirar [cheyrar]

sant)

106 Pè Temer [temer]

107 Dòmi Dormir [dormir]

108 Viv Viver [viˈveɾ]

109 Mouri Morrer [morer]

110 Tiye Matar [matar]

111 Goumen Lutar [loutar]

112 chase Caçar [kassar]

113 fwape Bater [bater]

114 Koupe Cortar [kortar]

115 fann Rachar [rachaɾ]

116 ponyade esfaquear, [ichfake-ar],

79

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

apunhalar [apounia

ˈlaɾ]

117 grate raspar [ʀraspar]

118 Fouye Cavar [kavar]

119 naje Nadar [nadar]

120 voler (anlè) Voar [vouar]

121 mache Andar,

caminhar

[andar],

[kaminy ar]

122 Vini Vir [vir]

123 Etann,

kouche

Deitar;

deitado

[deyta];

[do]

124 Chita Sentar-se senntarse

125 Leve kanpe pôr-se de

pé; estar

de pé

Pòr-se dji

pè ; esta dji

126 Vire virar, girar [virar],

[jirar]

127 Tombe cair [kayir]

128 Bay dar [dar]

129 Kenbe segurar [segourar]

130 sere, preser apertar [a pertar]

131 frote Esfregar [echfregar]

132 lave Lavar [lavar]

133 siye Enxugar [enchougar]

134 tire Puxar [pouchar]

135 pouse Empurrar [enmpurar]

80

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

136 jete, lanse atirar,

lançar

[atirar],

[lansar]

137 lye Atar [atar]

138 Koud Costurar [kochtourar

]

139 Konte Contar [kontar]

140 Di Dizer [djiˈzer]

141 Chante Cantar [kantar]

142 jwe brincar,

jogar

[brinkar],

[jogar]

143 Flote flutuar,

boiar

floutwar],

[boyar]

144 Koule Fluir [flou-ir]

145 Jele Gelar [jelar]

146 gonfle Inchar [inchar]

147 Solèy Sol [sòw]

148 lalin Lua [ˈlou-a]

149 Etwal Estrela [ichtrela]

150 Dlo Agua [ˈagwa]

151 Lapli Chuva [chouva]

152 Rivyè Rio [riou]

153 Lak Lago [ˈlagou]

154 LanMè Mar [mar]

155 Sèl Sal [saw]

156 Wòch Pedra [ˈpèdra]

157 Sab Areia [areya]

81

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

158 pousyè Poeira [po-eyra]

159 tè Terra [ˈterra]

160 Nyaj Nuvem [ˈnouveny]

161 bwouya Nevoeiro [nivouejrou

]

162 Syèl Céu [sèw]

163 Van Vento [ˈventou]

164 Neige neve [ˈnèvi]

165 Glas gelo [ˈjèlou]

166 LaFimen fumassa [ˈfoumassa]

167 DiFe fogo [ˈfogou]

168 Sann cinzas [ˈsinzach]

169 boule Queimar [Ke-y-ma]

170 Wout estrada [echtrada]

171 Montay,

mòn

montanha [montannya

)

172 rouj vermelho [vermelyou]

173 vèt Verde [ˈverdji]

174 jòn Amarelo [amarelou]

175 blan Branco [ˈbrankou]

176 nwa preto,

negro

[pretou],

[ˈnegrou]

177 Lannuit Noite [ˈnoytchi]

178 Jou Dia [ˈdji-ya]

179 An, année Ano [ˈannou]

180 cho Quente [kentchi]

82

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

181 fwedi Frio [ˈfriou]

182 Plen Cheio [cheiyou]

183 nouvo Novo [ˈnovou]

184 Ansyen Velho [ˈvelyou]

185 Bon Bom [bon]

186 move Mau [maw]

187 Pouri Podre [ˈpodre]

188 sal Sujo [ˈsujou]

189 Tou Dwat réto [rètou]

190 Won Redondo [redondou]

191 tranchan afiado,

aguçado

[afyadou],

[agrousa

dou]

192 Avèg Cego [ˈsegou]

193 Lis Liso [ˈlizou]

194 mouye, imid Húmido [ˈoumidou]

195 Sec Seco [ˈsekou]

196 Jis, kòrèk Correcto [kòrectou]

197 Pre Perto [ˈpertou]

198 Lwen Longe [ˈlonji]

199 Dwat Direita [direyta]

200 Goch Esquerda [ichkèrda]

201 Nan a, em [A], [eng]

202 Nan Em [eng]

203 avek com [konn]

204 E e [i]

83

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

205 si se [si]

206 Paske porque [ˈpourke ]

207 non nome [ˈnomi ]

84

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

Argot portugais

www.jeanwillyalcide.com

L'argot el les expressions sont des mots et des

expressions colorés qui ne peuvent pas être

traduits littérallement.Ils sont absolument

indispensables si vous voulez parler comme les

natifs, c'est la différence entre le langage des

manuels scolaires et le langage de la rue.

Il est curieux de remarquer que l'argot et

certaines expressions en Brésilien dérivent de

la nourriture.

Un problème difficile à résoudre s'apppelle

"abacaxi" (ananas)

Un homme élégant "pão" (pain)

Une femme trés jolie est une "uva" (raisin)

Une absurdité est une "abobrinhas" (courgette)

Une personne que l'on aime est un "doce-decoco"

(noix de coco)

Et "torcer o pepino" (tordre le concombre)

veut dire discipliner un enfant difficile.

Quelqu'un ou quelque chose qui ne rate jamais

"é batata" (est une patate)

Quand vous êtes confrontés à quelque chose de

difficile à résoudre vous êtes avec "batata

quente na mão" (une patate chaude dans les

85

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

mains).

Les gens ou les choses pas importantes sont

des "café pequeno" (petits cafés).

Une personne vaniteuse et arrogante "acha que

é o rei da cocada preta" (pense qu'il est le roi

de la pénombre, noix de coco).

"Enchemos lingüiça" (on remplit des saucisses)

quand on a rien à écrire ou à dire.

86

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Sa yo se lòt vokabilè ankò

wi sèlman

Nan Machin de carro (dji carrou)

Nan tren de trem (dji tren)

87

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Kafe Café (cafe)

Peyi País (payi-s)

Dezè Deserto (djizertou)

Diksyonè Dicionário (disyonariou)

Latè Terra (tera)

Flè Flores (flòr-ich)

Foutbòl

ameriken

futebol americano (foutchibow

amerikanou)

forè Floresta (floresta)

Jwèt Jogo (jogou)

Jeografi Geografia (geografi-ya)

Istwa História (ichtorya)

Il Ilha (ilya)

Lak Lago (lagou)

Bibliotèk Biblioteca (biblyoteca)

Matematik Matemática (Matèma-tika)

Lalin Lua (Lou-a)

Montay, mòn Montanha (montannya)

Fim Filmes (filmich)

Mizik Música (Mouzika)

Oseyan Oceano (ousyanou)

Biwo Escritório (escritoryou)

A pye a pé (a pè)

Jwè Jogador (jougador)

Syans Ciência (Syennsya)

Lanmè Mar (Ma-r)

Foutbòl Futebol (foutbol)

88

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Kijan pouw pwononse

89

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Vwayèl yo

90

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

A Se menmjan ak ”a” ki nan mo chat :

www.jeanwillyalcide.com

egzanp : a fruta (yon fwi) ; o gato (yon

chat). Pafwa yon pwonosel nan nen men

na we sa pita.

AU pwononse :

- tankou A-O, egzanp : paulista [pa-olissta]

;

- tankou A-OU, egzanp : saúde [sa-oudji]

(sante).

E Pwononse :

Tankou: (é) fransè a, egzanp : fresco

(frais) ; mesmo (même); preto (noir).

Tankou: (è) fransè a, exemples : é (il est) ;

pé (pied).

Lèl pa gen aksan ak le’l nan fen mo a li

pwononse “i”

: verde (vèt)(vèrdji); e (et)(i); menino

(petit garçon) (mininou).

EU pwononse E-W, egzanp : meu [mé-w]

(pa’m); céu [sè-w] (syèl).

O Pwononse :

- Tankou (ò), exemples : pó (pò)(poud),

91

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

porta (pòrta) (pòt) ;

- oswa o nan mo (o), egzanp : moço

(jennonm).

www.jeanwillyalcide.com

Lèl nan fen mo ak lèl san aksan li sonnen

(ou), egzanp : o livro [ou livrou] (liv

la).Pwononsyasyon an ka femen (tankou

“ô” nan fransè): amor (lanmou), senhor

(mesye),doutor (doktè).Oswa tou li

pwononse « O »: pouco [pokou] (enpe),

roupa [ropa] (rad).

U Toujou pwononse OU, egzanp : puro

[pourou] (pi), muro [mourou] (mi).

I Toujou pwononse i.

Lèl ak yon lot vwayel, epil gen trema, li

sonnen : e+ï = ei, o+ï = oï (tankou mo anglè

oil), a+ï = aï (tankou mo fransè bail).

92

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Vwayèl nazal yo na

wè yo pi devan :

ão(anw), nhã(nyan),

nho(nyo), em, im,

om, etc.).

93

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Konsòn

94

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

C

G

,

J,

Q

Kòmsi se an fransè, devan vwayèl yo li

gen menm konpotman an epi tou menm

ti bagay c-sediy la egziste tou. (menm

bagay yo an pòtigè) :

-Pwononse (ss) devan « e ak i », oswa

devan a, o et u lèl gen sediy ("cê

cedilhado"), egzanp : cedo [sédou]

(bonè) ; maçã (massan) (pòm) ;

-Pwononse (k) devant a, o et u, egzanp:

cama(kan-ma) (kabann) ; começo

[koméssou] (komansman).

Lèt as yo pwononse komsi se na fransè:

jogo [jogou](jwèt); gato[gatou](chat);

jornada[joRnada](jounen);

parque[parki](pak); que [ké](kisa);

quadro [kwadrou](kare, kadran).

Lontan yo te konn met trema sou «u» ki

devan «g » pou moun te ka pwononse yo

« gw ». Alos te vin gen yon refòm ki

chanje fazon yo ekri yo.

Se poutet sa ke malgre chanjman sa a, mo

95

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

yo toujou kenbe menm siyifikasyon yo te

genyen an.

Egzanp:

- agüentar [agouêntaR] (pote, sipòte,

soutni) kounya li ekri "aguentar".

- cinqüenta [ssîkouênta] (senkant)

kounya li ekri "cinquenta".

L Depil nan fen mo li pwononse tankou

«W », egzanp: Brasil [brazi-w] (Brezil).

L

H

Li koresponn ak son dalya, Sa vle di “LH”

la pwononse tankou «LY » egzanp:

espelho [esspélyou] (miwa, glas).

R Ou ka pwononsel 3 fason wi :

- seswa woulel tou piti: perde [perdji]

(ou pèdi/li pèdi) ;

- seswa li pi woule toujou : caro [karrou]

(chè) ;

- seswa li rakle lèl nan fen mo a : egzanp :

Senhor [SénioR] (mesye); raro [Rarou]

(ra); carro [kaRRou] (vwati, machin).

Men tankou pou konsòn B, C, D, F, P, etc.,

96

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


X

@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

lè yo gen R dèyè yo, pwononsyasyon an

ant R roulé ak L.

:

Yo ka pwononse’l 3 fason diferan tou wi

- seswa (ch), egzanp: abacaxi [abacachi]

(anana) ;

- seswa (Z), egzanp : exercicio

[ézérssissiou]

(exercice) ;

- seswa (kss), egzanp : táxi [taksi] (taxi).

H Yo pa pwononse «H » la ditou. Men, lel

resi pwononse a li rakle anpil e menm

plis que “RR”, egzanp; hippy [Rippi]

(hippie).

M

,

N

Depi yo gen yon vwayèl devan yo fok ou

pwononse silab la nan nen, egzanp: bem

(bien).

Se menmjan avek NH : venho (je viens) Ŕ

banho (bain).

97

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

S Li konpote l kòmsi se te an fransè :

- Nan mitan 2 vwayèl, li pwononse (z),

egzanp: mesa [méza] (table) ;

- sinon, li pwononse (ss), exemple : sorte

[sortchi] (chans).

D Depi dèyèl gen yon « e» (pafwa yon i), li

pwononse [dj], egzanp: saude (sa-ou- dji)

(sante), grande (gran-dji) (gran).

T Depi dèyèl gen yon « i » (pafwa yon e

tou), li pwononse [tch], egzanp: noite

[noïtchi] (lannuit); tio [tchiou]

(monnonk),

partiu [paRtchiou] (li ale).

98

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Nan machin de carro (dji carrou) L

Nan tren

de trem (dji tren)

Kafe

Peyi

Dezè

Diksyonè

Flè

Foutbòl

Fore

Jwèt

Jeografi

Istwa

Il

Ki kote’l ye?

Café (cafe)

País (payis)

Deserto (djizertou)

Dicionário (djisyonariou)

Terra (tera)

Flores (flòrich)

futebol americano (foutchibol amerikanou)

Floresta (flourèchta)

Jogo (jogou)

Geografia (ge ou grafya)

História (ichtò’rya)

Ilha (ilya)

ele está Onde?eli esta onde

Ki sa sa ye?

O que é isso? ou ke é issou

Poukisa ou tris?

Por que você está triste? (porke vose

echta trichtchi)

99

Kijan ou vle peye?

M ka antre?

jeanwillyalcide

Como que você quer pagar? (comou

vose ker pagar)

Posso entrar? (possou

entrar)

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Medsen Médico (mèdjicou)

Neve Sobrinho (sobrinyou)

Nyès Sobrinha (sobrinya)

Enfimyè Enfermeira (enferneyra)

Polisye Policial (polisya-w)

Factè Carteiro (carteyrou)

100

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

101

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Pale Vit

Pale Cho

102

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

103

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

5 GWO TEKNIK POUW KA

KONNEN MO YO BYEN

FASIL EPI POUW PALE

LANG LAN BYEN VIT.

SELMAN PINGAW DI

MOUN SA NON

M KONNENW

104

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Premye Teknik

Pifò mo an fransè oswa kreyòl ki fini avek son

“TION”(Syon) Enben an Potigè se Çao

(sanw).

Men yon lis mo ak tout egzamp. Repete yo wi

sèlman.

ACTION=Ação (A-sanw), LOTION= Loção(Lo-Sanw)

MOTION=Moção(Mo-sanw), NATION= Nação(na-sanw)

NOTION=Noção(no-sanw), OPTION=Opção(OP-sanw)

Pwononse Mo say o pou kont ou

POTION=Poção,

RATION= Ração

ADITION=Adição, EDITION

Baz wa degajew tradui res mo as yo epi pwononse yo tande

EMOTION,FACTION, FICTION, GESTION, MENTION,ONC

TION, OVATION, PORTION, SECTION, STATION,

ADOPTION, AERATION, AMBITION, AUDITION.

105

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

Dezyèm Teknik

www.jeanwillyalcide.com

Pifò mo ki gen tèminezon an “Èl” an Kreyol

oswa Fransè gen teminezon an “AL” an

Pòtigè.

Pa Egzanp:

accidentel

actuel

additionnel

spiritual

annuel

conceptionnel

constitutionnel

artificial

ascensionnel

annuel

artificiel

casuel

mutual

= Acidental (Asindenn-taw)

= Atual (atwa-w)

= Aditional (adji-syo-naw)

= Espiritual (espritwa-w)

= Annual (Anwa-w)

= Conceptional (Konsep’syona-w)

= Constitutional (konstitou’syona-w)

= Artificial (Artifi-sya-w)

= Ascencional (Asennsyo-naw)

= Annual (Anwa-w)

= Artificial (Artificia-w)

= Casual (Kazwa-w)

=Mutual (Mou-twa’w)

Wa chache rès yo poukont ou

Epi se pa tout mo ki konsa nnpaske:

Ciel= Céu, bel= lindo, Logiciel= hardware,

Caramel= caramelo, appel=Chamada

Sonje sa lè “L” la nan finisman mo a li pwononse

tankou “W”.

Selman m palew wi papa.

106

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Twazyèm Teknik

Anpil mo ki fini an “eur” an Français gen teminezon

“OR” an portigè.

Pa Egzanp:

Ventilateur

Docteur

Porteur

Collaborateur

Stabilisateur

Humeur

Educateur

Professeur

Directeur

Douleur

Majeur

Pastor

Terminateur

Traducteur

= Ventilador

= Doctor

= Portador

= Colaborador

= Estabilisador

= Humor

= Educador

= Professor

= Director

= Dor

= Maior

= Pastor

= Terminator

= Tradutor

Baz, sonjem diw deja se pa tout ki konsa non tande

Pa egzanp

COEUR= CORAÇÃO, VOLEUR= LADRÃO

Lefini liv la pa ta ka baw tout bagay, han.

107

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Katriyèm Teknik

Pifò mo ki gen tèminezon an “ITE” ki gen plis 7 lèt an

Kreyol enben an Pòtigè yo gen tèminezon “idade

(idadji)”

Se pa tout non idade= laj

unité

vérité

utilité

unicité

=Unidade (Ounida-dji)

=Verdade (verda-dji)

=Utilidade (Outchi lida dji)

=Unicidade (Ouni si da dji)

Baz degajew mete rès yo poukont ou tande

108

réalité

qualité

oralité

opacité

obésité

nullité

gravité

dualité

dignité

densité

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Senkyèm teknik

Pifò advèb ki gen son tèminezon “MAN” an

kreyol oswa fransè, enben an pòtigè

teminezon an vin “MENTE” (meny-tchi).

Difisilman = dificilmente (djifisiw-meny-tchi)

fasilman= facilmente (fasiw-meny-tchi)

egzateman= exatamente (ezatameny-tchi)

rapidman= rapidamente (hapidameny-tchi)

evidaman= evidentemente (evidentchimenytchi)

presyezman= preciosamente (prèsyòzameny-tchi)

lantman= lentamente (lenntameny-tchi)

kalmeman= calmamente (kaw-mameny-tchi)

sètènman= certamente (Certameny-tchi)

franchman= francamente (frangkameny-tchi)

absoliman= absolutamente (abisoloutameny-tchi)

jantiman= gentilmente (jenntiw-meny-tchi)

dirèkteman= diretamente (djirètameny-tchi)

Baz sonje m te diw se p atou mo yo kap konsa

toutan ou onprann kidonk ou ka fe ti chache tou.

109

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Bonis (VWAYÈL NAZAL YO)

Ou ka rekonèt vwayèl nazal yo le yo gen yon ti

siy sou tèt yo ki fe yon chanje son

Ti bagay sa a (~), li rele til.

Pa egzanp

Lè “O” gen til (~) sou tet li:

Õ= ON

Lè “A” gen til (~) sou tèt li

Ã= Na

Apresa vwayèl Tankou i ak e ou prononse yo

nan nen delman si yo devan yon let “m” ki li

menm tou devan yon “m” oswa “p” oswa “b”.

Konsa tou devan “n” tou wi ex: independente

110

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

Merci wi Baz ou etidye, m gen konfyans ou pale

pi byen kounya paskew chaje sekrè nan men’w.

111

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

jeanwillyalcide.com

palevit.com

112

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

113

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide


@jeanwillyalcide

www.jeanwillyalcide.com

114

jeanwillyalcide

Jean Willy Alcide

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!