P. Feuchère, Les douze Familles <strong>de</strong> Bailleul, dans Le Blason, T. I, 1946-1947, pp. 125-127 et T. II, 1947-1948, pp. 49-53. P. Feuchère, Une châtellenie comtale inconnue: la châtellenie <strong>de</strong> Râches, dans Anciens pays et assemblées d'états, T. IV, pp. 1-20. H. Frémaux, Anoblissements et légitimations donnés par les rois <strong>de</strong> France <strong>de</strong>puis 1315 jusqu'en 1525, dans Bulletin <strong>de</strong> la commission historique du Département du Nord, T. XXVIII, 1911, pp. 117-154. F.-V. Goethals, Les Chevaliers français au <strong>Tournoi</strong> <strong>de</strong> Cambrai (1269), dans Revue Nobiliaire historique et biographique, Nouvelle série, T. 2, 1866, pp. 385-394. R. Goffin, Généalogie <strong>de</strong> la Famille Mennens, dans La Noblesse Belge, Annuaire 1942-1945, première partie, pp. 156-197. R. Goffin, Généalogie <strong>de</strong> la famille patricienne bruxelloise VAN DER HELLEN, dans Tablettes du Brabant, T. I, 1956, pp. 336-342. R. De Groodt, Geschie<strong>de</strong>nis van Kruibeke, dans Annalen van <strong>de</strong> Oudheidkundigen Kring van het Land van Waas, T. 45, 1933, pp. 1-82. L. De Groot, Overzicht van het leenwezen in het Waasland voor <strong>de</strong> 16 <strong>de</strong> eeuw, dans Annalen van <strong>de</strong> Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, T. 60, 1954, pp. 5-87 et pp. 165- 207 et T. 61, 1956-57, pp. 5-83 et pp. 153-195. W. van Hille, Famille Ryckewaert, dans De Schakel ‘Tijdschrift van <strong>de</strong> Antwerpse Kring voor Familiekun<strong>de</strong>’, T. XII, 1957, pp. 2-17. G.-A. Huybrechts, Geschie<strong>de</strong>nis van Bergen-op-Zoom, D. IV, On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> heren van Boutersem, 1351-1419, dans De Waterschans, D. 30, 2000, n° 1, pp. 18-25. A. Jansen, De heren van Grimhuysen te Ulverhout. 1400-1580, dans Het Brabants kasteel, 1997, pp. 36-56. P. Janssens, Rupelmon<strong>de</strong> en zijn Kasteel, dans Annalen van <strong>de</strong> Oudheidkundigen Kring van het Land van Waas, T. 56, 1949, pp. 101-114. P. Janssens, Kantteekeningen over Bazel-Waas, dans Annalen van <strong>de</strong> Oudheidkundigen Kring van het Land van Waas, T. 51, 1939, pp. 5-63. G. Juten, De Ypelaar, dans Taxandria, T. 48, 1941, pp. 52-68, 108-124 et 165-182. G. Juten, Genealogische Sprokkels. Nazaten van Hugo van Strijen, heer van Zevenbergen, dans Taxandria, T. 40, 1933, pp. 13-14. G. Juten, Het rid<strong>de</strong>rlijk geslacht van <strong>de</strong>n Houte, dans Taxandria, T. 32, 1925, pp. 173-184. G. Juten, Van <strong>de</strong>r Meere, dans Taxandria, T. 44, 1937, pp. 49-55. W. Juten, Noordbrabantsche zegels IV, dans Taxandria, T. 16, 1909, pp. 247-251. G. Klein, Het geslacht van <strong>de</strong>r Beversluijs, dans De “kleine” wereld, (https://sites.google. com /site/ kleingenea/home/van-<strong>de</strong>r-beversluijs). C. Leblois, Histoire d’Harchies (jusqu’à la fin <strong>de</strong> l’Ancien Régime), dans Annales du Cercle Archéologique <strong>de</strong> Mons, T. 69, 1973-1975, pp. 1-188. J. Léonard, Le bonheur chez Aristote, dans Classes <strong>de</strong>s Lettres et <strong>de</strong>s Sciences Morales et Politiques, Mémoires, T. 44, <strong>Bruxelles</strong>, 1948. L. Lin<strong>de</strong>mans, Genealogie van Boechout, dans L'Intermédiaire, n° 262, 1989, pp. 201-211. L. Lin<strong>de</strong>mans, Ou<strong>de</strong> Opwijkse geslachten, Opwijk-Mazenzele, 2002. J-Cl. Loutsch, Le franc-quartier, pièce honorable où brisure ? dans Brisures, augmentations et changement d’armoiries. Actes du 5 e colloque internationales d’héraldique Spolète 12- 16 octobre 1987, <strong>Bruxelles</strong>, 1988, pp. 139-162. J. Marilier, Essai d’armorial bourguignon <strong>de</strong>s familles féodales <strong>de</strong>s XIIIe et XIVe siècles, dans Mélanges offerts à Szabolcs <strong>de</strong> Vajay, Braga, 1971. <strong>Tournoi</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> 268
Ch. <strong>de</strong> Mérindol, La problématique <strong>de</strong>s cimiers dans l’héraldique médiévale, dans Revue Française d’Héraldique et <strong>de</strong> Sigillographie, T. 76, 2006, pp. 53-94. F. <strong>de</strong> Meulenaere, Généalogie <strong>de</strong> la famille van (<strong>de</strong>n) Hout(t)e ou du Bois, dans L'Intermédiaire, n° 296, 1995, pp. 73-85. F. <strong>de</strong> Meulenaere, Une lignée chevaleresque flaman<strong>de</strong> peu connue - Uutenswaene dit Mirabel ou Mirabello, dans L'Intermédiaire, n° 287, 1993, pp. 263-268. W. Van Osta, Geschie<strong>de</strong>nis van <strong>de</strong> katerhei<strong>de</strong>molen, tiré à part <strong>de</strong> Breesgata, 1990-92, (home.base.be/ vt640100/katerhei<strong>de</strong>.pdf). W. Paravicini, ‘Bellenville’ Wappenbücher, Herol<strong>de</strong> und Preussenfahrten in Europäischer forschung, dans Francia Forschungen zur westeuropäischen Geschichte, T. 32, 2005, pp. 185-190. W. Paravicini, Expansion et intégration. La noblesse <strong>de</strong>s Pays-Bas à la Cour <strong>de</strong> Philippe le Bon, dans Bijdragen en Me<strong>de</strong><strong>de</strong>lingen betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> geschie<strong>de</strong>nis <strong>de</strong>r Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>s, T. 2, 1980, pp. 298-314. W. Paravicini, Soziale Schichtung und soziale Mobilität am Hof <strong>de</strong>r Herzöge von Burgund, dans Francia Forschungen zur westeuropäischen Geschichte, T. 5, 1977, pp. 127-182 W. Paravicini, Un tombeau en Flandre: Hervé <strong>de</strong> Méria<strong>de</strong>c, dans Francia Forschungen zur westeuropäischen Geschichte, T. 34/1, 2007, pp. 85-146. M. Pastoureau, Le rôle d'armes du second traité <strong>de</strong> Guéran<strong>de</strong> (1381), dans Cahiers d'Héraldique, T. III, 1977, pp. 21-64. M. Popoff, Le cimier dans la France médiévale. Apparition, diffusion et typologie, L’exemple <strong>de</strong> Ponthieu, dans Comunicaciones al XV Congreso international <strong>de</strong> las ciencias genealogica y heraldica. Madrid, 19-25 septiembre 1982, 3 vol., Instituto Salazar y Castro, 1983, T. III, pp. 357-363. M. Prinet, Armorial <strong>de</strong> France, dans Le Moyen-Âge, Deuxième série, T. XXII, 1920, pp. 1- 49. F. Van <strong>de</strong> Putte, Droits et gages <strong>de</strong>s dignitaires et employés à la Cour <strong>de</strong> Philippe le Bon en 1437, dans Annales <strong>de</strong> la Société d’émulation <strong>de</strong> Bruges, T. 28, 1876-1877, pp. 1-24. P. Renet, Milly: les chatelains <strong>de</strong> Milly, dans Mémoires <strong>de</strong> la Société académique d'Archéologie, Sciences et Arts du Département <strong>de</strong> L’Oise, T. XIV, 1889, pp. 219-287 et 582-665. Th. van Rheineck-Leyssius, Striana II, De eerste heeren van Zevenbergen, dans De Ne<strong>de</strong>rlandse Leeuw, T. 53, 1935, pp. 97-110. E. <strong>de</strong> La Roche <strong>de</strong> Marchiennes, Notice sur Harvengt et ses seigneurs, dans Annales du cercle archéologique <strong>de</strong> Mons, T. 33, 1904, pp. 5-128 et T. 34, 1905, pp. 1-56. B. van Schijn<strong>de</strong>l, Ou<strong>de</strong> Brabantse Familie’s 6. Van (<strong>de</strong>r) Daesdonck, dans De Brabantse Leeuw, T. 9, 1960, pp. 101-105. E. ‘t Serclaes, Glymes <strong>de</strong> Jodoigne, dans La Noblesse Belge, Annuaire 1877, T. 31, pp. 189- 220. E. t’Serclaes, van <strong>de</strong> Werve, dans La Noblesse Belge, Annuaire 1872, pp. 269-324. J. Smet, Cou<strong>de</strong>rborch - 1240-1795, dans Gemeentemuseum van Temse, 1995, pp. 1-150. Y. Schmitz et A. Bousse, Les van <strong>de</strong> Werve 800 ans d’histoire, 2 vol., <strong>Bruxelles</strong>, 1988. A. van Steensel, E<strong>de</strong>len in Zeeland. Macht, rijkdom en status in een laatmid<strong>de</strong>leeuwse samenleving, Lei<strong>de</strong>n, 2010. M. <strong>de</strong> Troostembergh, Absolons, dans La Noblesse Belge, Annuaire 1910, première partie, pp. 7-56. M. <strong>de</strong> Troostembergh, d’Herbais, dans La Noblesse Belge, Annuaire 1910, première partie, pp. 120-200. <strong>Tournoi</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> 269
- Page 1 and 2:
E TOURNOI DE BRUXELLES DU LUNDI 4 M
- Page 3:
SENSUYT LE TOURNOY DE BRUXELLES TEN
- Page 6 and 7:
L’armorial inédit qu’il passe
- Page 9 and 10:
folio 01
- Page 11 and 12:
folio 03
- Page 13 and 14:
folio 05
- Page 15 and 16:
Folio 07
- Page 17 and 18:
folio 09
- Page 19 and 20:
folio 11
- Page 21 and 22:
folio 13
- Page 23 and 24:
folio 15
- Page 25 and 26:
folio 17
- Page 27 and 28:
folio 19
- Page 29 and 30:
folio 21
- Page 31 and 32:
folio 23
- Page 33:
folio 25
- Page 36 and 37:
frais de leur équipage. Il en alla
- Page 38 and 39:
Les copies de ce tournoi ont été
- Page 40 and 41:
En 1433, 22 % des fonctions à la C
- Page 42 and 43:
N° NOMS NOMS / MANUSCRIT NOMS ECUS
- Page 44 and 45:
N° NOMS NOMS / MANUSCRIT NOMS ECUS
- Page 46 and 47:
Les noms de famille: o Dans 66 % de
- Page 48 and 49:
Ø Oisy (14-11) Ø Houte (15-03) Ø
- Page 50 and 51:
1426 comme conseiller et dès 1431,
- Page 52 and 53:
1427 dans les bandes d'ordonnances
- Page 54 and 55:
Cour, n° 402 - Leuridan, Epigraphi
- Page 56 and 57:
02-01 Bourgogne (Philippe, duc de)
- Page 58 and 59:
Gelre, n° 467 - Clemmensen, Arras,
- Page 60 and 61:
seigneur de Charny plusieurs mois
- Page 62 and 63:
02-11 Mériadec (Hervé de) mediede
- Page 64 and 65:
Notes: Charles de Bourgogne, comte
- Page 66 and 67:
03-06 Damas (Guillaume) guille de d
- Page 68 and 69:
4 Le comte d’Etampes mène 8 cava
- Page 70 and 71:
04-04 Jaucourt (Philibert de) phili
- Page 72 and 73:
Armes: Bergshammar donne pour ‘m
- Page 74 and 75:
5 Jean de Neufchâtel, seigneur de
- Page 76 and 77:
comme cimier, une tête d’homme b
- Page 78 and 79:
panetier de Philippe le Bon. Il ét
- Page 80 and 81:
6 Jean, seigneur de Créquy, mène
- Page 82 and 83:
06-04 Haplincourt (de) apelaincourt
- Page 84 and 85:
Sceaux: Guillaume van den Dorpe, sc
- Page 86 and 87:
07-02 Harchies (de) harchies - éca
- Page 88 and 89:
Armes: La famille Goegnies-Chaussé
- Page 90 and 91:
07-07 Lalaing (Guillaume de) lalain
- Page 92 and 93:
Notes: Sans doute un fils de Guilla
- Page 94 and 95:
Notes: Hue de Mailly, chevalier, se
- Page 96 and 97:
10 Philibert de Vaudrey mène 4 cav
- Page 98 and 99:
Notes: Jean de Vaudrey, seigneur de
- Page 100 and 101:
1438, il est cité dans une charte
- Page 102 and 103:
09-06 Pinnock (Jean) jan pinnock -
- Page 104 and 105:
09-08 Rotselaer (Antoine van) anton
- Page 106 and 107:
Sceaux: En 1347, un Egidius Lachman
- Page 108 and 109:
13 Baudouin de Hennin dit de Boussu
- Page 110 and 111:
10-04 Limminghen (Louis Uten) lodew
- Page 112 and 113:
10-06 Huldenberg (Jean van) jan van
- Page 114 and 115:
15 Waleran de Berlettes, seigneur d
- Page 116 and 117:
11-03 Rosimbos (Jean de) rosimbos -
- Page 118 and 119:
16 Jean de Poitiers d’Archy mène
- Page 120 and 121:
11-09 Busseuil (de) ( ) - fascé d'
- Page 122 and 123:
12-02 Mol (Ywain de) wein de mol -
- Page 124 and 125:
12-08 Bois (Antoine du) antoine deb
- Page 126 and 127:
13-02 Sinte-Goericx (Henri van) hen
- Page 128 and 129:
19 Henri ‘t Seraerts mène 3 cava
- Page 130 and 131:
20 Louis de Luxembourg, comte de Sa
- Page 132 and 133:
14-03 Mailly (de) mailly al huldenb
- Page 134 and 135:
14-07 Kestergate (Jean d'Enghien di
- Page 136 and 137:
14-11 Oisy (Gérard d’) de couter
- Page 138 and 139:
Lille. Il épousa Elisabeth de Bour
- Page 140 and 141:
Armes: Gelre donne pour ‘diederic
- Page 142 and 143:
15-10 Wallenrodt (Hans von) hans va
- Page 144 and 145:
Notes: Englebert, comte de Nassau e
- Page 146 and 147:
était présent au traité de paix
- Page 148 and 149:
23 Jacques van Abcoude, seigneur de
- Page 150 and 151:
Sceaux: ‘Ian de Swaef’, châtel
- Page 152 and 153:
Armes: Bergshammar donne pour ‘de
- Page 154 and 155:
17-11 Ophem (Ywain van) wein van op
- Page 156 and 157:
18-02 Swaef (Claes) h claes de swae
- Page 158 and 159:
18-06 Swaef (Jean) jan swaef - éca
- Page 160 and 161:
25 Jean de Glymes, seigneur de Berg
- Page 162 and 163:
Zevenbergen. Dès 1449, il est cit
- Page 164 and 165:
I, p. 577 - Verkooren, Chartes, 1-3
- Page 166 and 167:
Notes: Sans doute s’agit-il d’H
- Page 168 and 169:
27 Jean van Assche mène 4 cavalier
- Page 170 and 171:
28 Jean van der Bruggen mène 4 cav
- Page 172 and 173:
Sceaux: Jean van der Meere scellait
- Page 174 and 175:
21-07 Bouchoute (Laurent van) laure
- Page 176 and 177:
Inventaire, T. I, p. 184 - Lindeman
- Page 178 and 179:
22-02 Berchem (Aernt van) aert van
- Page 180 and 181:
32 Renier van der Heelt mène 4 cav
- Page 182 and 183:
22-09 Borchoven (Jean van) jan vand
- Page 184 and 185:
et comme cimier, un vol. ‘Walter
- Page 186 and 187:
23-06 Roelofs (Louis) louis roelof
- Page 188 and 189:
23-08 Dalem (Guillaume van) willem
- Page 190 and 191:
Notes: Un Pierre Bode, chevalier, f
- Page 192 and 193:
24-06 Dussen (Floris van der) flori
- Page 194 and 195:
37 Wauthier Pipenpoy mène 6 cavali
- Page 196 and 197:
25-05 Noot (Goessen van der) goetse
- Page 198 and 199:
Informations sur les participants L
- Page 200 and 201:
Nom N° Brx Anv Lv Mal Bra B-S Ha A
- Page 202 and 203:
Nom N° Brx Anv Lv Mal Bra B-S Ha A
- Page 204 and 205:
Le duc se mesurait aussi aux bourge
- Page 206 and 207:
ADDENDUM I : Une chronique sportive
- Page 208 and 209:
‘Item int jaer van lx den xije fe
- Page 210 and 211:
L’an 1437 à Bruxelles (An° 1437
- Page 212 and 213:
Liste alphabétique des participant
- Page 214 and 215:
11. Gaesbeeck (Jean, bâtard de) -
- Page 216 and 217:
18. Kets (Floris van) - 1431/1433 (
- Page 218 and 219:
Armes: Le tournoi de Bruxelles donn
- Page 220 and 221:
Table des participants aux différe
- Page 222 and 223:
ADDENDUM II : Tournoi de Bruxelles
- Page 224 and 225:
Corneille, bâtard de Bourgogne, à
- Page 226 and 227:
8 écuyers, à cheval, portant des
- Page 228 and 229:
2 fous de cour, à pied. 8 valets,
- Page 230 and 231:
de Lorraine. Il mourut en 1489, ell
- Page 232 and 233:
Sceaux: Adolphe de La Marck, seigne
- Page 234 and 235:
Armes: D’après l’armorial de l
- Page 236 and 237:
Armes: D’après l’armorial de l
- Page 238 and 239:
Burcht (B-2070) 24-05 Busseuil (F-7
- Page 240 and 241:
Massy (F-71250) 01-06 Maumigny (F-5
- Page 242 and 243:
Table des noms des familles Aa (van
- Page 244 and 245:
Doirne (van) 24-02 Dordrecht (van)
- Page 246 and 247:
Melun (de) 07-04 - 14-02 Mengersfru
- Page 248 and 249:
Uden (van) 16-04 Uffele (van) 09-11
- Page 250 and 251:
aigle(s) 217 bande 217 bandé. 218
- Page 252 and 253: andes (5) G/O franc quart plain G
- Page 254 and 255: croix G/A abîme croix Sa/A acc 1 e
- Page 256 and 257: fasce O/G 18-01 Jauche (Gilles, sgr
- Page 258 and 259: hamaide G/A abîme lion O/Sa ch ban
- Page 260 and 261: losangé-bande A-Az losanges (10) A
- Page 262 and 263: pals (3) pals (4) Va/G éc 2-3 léo
- Page 264 and 265: Table des cimiers du tournoi de 143
- Page 266 and 267: vol-antique arm Neufchâtel (de) 05
- Page 268 and 269: chien-tête O sortant bourrelet O-S
- Page 270 and 271: monstre-tête A mordant et houppe o
- Page 272 and 273: vieillard-tête Na coiffée et col
- Page 274 and 275: Table des participants aux tournois
- Page 276 and 277: Borselen, comte de 52-03 de sable
- Page 278 and 279: Clèves (Jean de) 15-01 parti en I,
- Page 280 and 281: Fiennes (Thibaut de Luxembourg, sgr
- Page 282 and 283: Harvengt (Jean de Marchiennes dit d
- Page 284 and 285: Lannoy, sgr de Lys et de Rumes (Jea
- Page 286 and 287: Mol (Arent de) 12-03 de gueules sem
- Page 288 and 289: Raephorst (Barthelomeus CvH-26 van)
- Page 290 and 291: Sinte-Goericx (Henri van) Sinte-Goe
- Page 292 and 293: Werve (Guillaume van de) Werve (Gui
- Page 294 and 295: E. de Boos, L'armorial Le Breton, P
- Page 296 and 297: A. Fahne, Geschichte der Kölnische
- Page 298 and 299: H. vander Linden, Itinéraires de P
- Page 300 and 301: M. Sommé, Isabelle de Portugal, du
- Page 304 and 305: M. de Troostembergh, Généalogie d
- Page 306 and 307: Table des matières Préface d’He