E. <strong>de</strong> Boos, L'armorial Le Breton, Paris, 2004. E. <strong>de</strong> Boos, L’armorial d’Auvergne Bourbonois et Forestz <strong>de</strong> Guillaume Revel, 2 vol., Nonette, 1998. A. Borgnet, Chronique <strong>de</strong> Jean <strong>de</strong> Stavelot, <strong>Bruxelles</strong>, 1861. C. <strong>de</strong> Borman, A. Bayot et E. Poncelet, Oeuvres <strong>de</strong> Jacques <strong>de</strong> Hemricourt, 3 vol., <strong>Bruxelles</strong>, 1910-1931. R. Born, Les Lalaing, <strong>Bruxelles</strong>, 1986. Cl. Boudreau, L’Héritage Symbolique <strong>de</strong>s Hérauts d’armes, 3 vol., Le léopard d’or, Paris, 2006. B. Bousmanne et T. Delcourt, Miniatures flaman<strong>de</strong>s 1404-1482, B. N. <strong>de</strong> France / B. R. <strong>de</strong> Belgique, 2011. V. Bouton, Wapenboeck ou armorial <strong>de</strong> 1334 à 1372, 8 vol., Paris, 1881-1905. Fr. Bozière, Armorial <strong>de</strong> Tournai et du Tournaisies, Tournai, 1859. C. Bozzolo et H. Loyau, La Cour Amoureuse, dite <strong>de</strong> Charles VI, 2 vol., Paris, 1982-1992. F. Brassart, Une vieille généalogie <strong>de</strong> la maison <strong>de</strong> Wavrin, Douai, 1877. F. Brassart, Notice historique et généalogique sur l’ancienne et illustre famille <strong>de</strong>s Seigneurs et Comtes du nom <strong>de</strong> Lalaing, Douai, 1847. Braun <strong>de</strong> ter Meeren, E. Spelkens et J. Lin<strong>de</strong>mans, Vieilles Familles Brabançonnes <strong>de</strong> Stertbeke dit van <strong>de</strong>r Meeren à partir <strong>de</strong> l’an 1150, Traduction et Revision, 1969. D. Breuls <strong>de</strong> Tiecken, Armorial Bruxellois, 2009. Ch.-M. Briquet, Les Filigranes, 4 vol., Mansfield, 2000. A. Brzezina Winiarski, Herby Rzeczypospolitej, Nova Heraldia, Przemysl, 2008. J. Buchon, G. Chastellain – Chronique <strong>de</strong> J. <strong>de</strong> Lalain, Paris, 1825. Ch. Butkens, Trophées tant sacrés que prophanes du duché <strong>de</strong> Brabant, 4 vol., La Haye, 1724. P. Van Butsele, Alfabetische Klappers met genealogische analyses op <strong>de</strong> staten van goe<strong>de</strong>ren van Pamele-Ou<strong>de</strong>naar<strong>de</strong> A°1352-1394 & 1396-1421, Ou<strong>de</strong>naar<strong>de</strong>, 1979. P. Van Butsele, Poorterboeken van Ou<strong>de</strong>naar<strong>de</strong>. Deel II Het groot poortersboek van Ou<strong>de</strong>naar<strong>de</strong> of Poortersbouc <strong>de</strong>r ste<strong>de</strong> en Caele van Au<strong>de</strong>naer<strong>de</strong> (a°1288 – a°1550), Handzame, 1977. F. Buylaert, Eeuwen van Ambitie. E<strong>de</strong>len, ste<strong>de</strong>n en sociale mobiliteit in laatmid<strong>de</strong>leeuws Vlaan<strong>de</strong>ren, Universiteit Gent, 2008. F. Buylaert, Repertorium van <strong>de</strong> Vlaamse a<strong>de</strong>l (ca. 1350 – ca. 1500), Gent, 2011. M.-Th. Caron, La noblesse dans le duché <strong>de</strong> Bourgogne 1315-1477, Presses Universitaires <strong>de</strong> Lille, 1987. A. Cassiman, Geschie<strong>de</strong>nis <strong>de</strong>r stad Deinze, dans Bijdragen tot <strong>de</strong> geschie<strong>de</strong>nis <strong>de</strong>r stad Deinze en van het land aan Leie en Schel<strong>de</strong>, T. XX et XXI, 1953-1954. F. Cerutti, Inventaris van het archief van <strong>de</strong> familie van Nispen, 1289-1877, Nationaal Archief, Den Haag, 1939. P. du Chastel <strong>de</strong> La Howar<strong>de</strong>rie, Notices généalogiques Tournaisiennes, 4 vol., Tournai, 1881-1910. A. Châtelet, Visages d'antan. Le Recueil d'Arras (XIV e - XVI e s.), Lathuile, 2007. S. Clemmensen, Armorial <strong>de</strong> la Paix d'Arras, Heraldiske Studier 4, Societas Heraldica Scandinavica, Copenhagen, 2006. S. Clemmensen, Ordinary of medieval armorials, Heraldiske Studier 5, CD-Rom, Copenhagen, 2006. J. Colpaert, Avelgem voor 1500, dans De Leiegouw – Verhan<strong>de</strong>ling, T. II, 1965, Kortrijk. Ph. Contamine, La noblesse au royaume <strong>de</strong> France <strong>de</strong> Philippe le Bel à Louis XII, Paris, 1997. A. Coulon, Inventaire <strong>de</strong>s sceaux <strong>de</strong> la Bourgogne, Paris, 1912. <strong>Tournoi</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> 260
G. Croenen, Familie en Macht. De familie Berthout en <strong>de</strong> Brabantse A<strong>de</strong>l, Leuven, 2003. P. Crombecq, Het alfabetisch register van <strong>de</strong> twaalf<strong>de</strong>- tot achttien<strong>de</strong>-eeuwse stadsbestuur<strong>de</strong>rs van Leuven, E<strong>de</strong>gem, 2010. A. Croquez, Roubaix, les seigneurs et la seigneurie, Lille, 1931. M. Damen, De staat van dienst - De gewestelijke ambtenaren van Holland en Zeeland in <strong>de</strong> Bourgondische perio<strong>de</strong> (1425-1482), Hilversum, 2000. G. Dansaert, Le Blason <strong>de</strong> la Maison <strong>de</strong> Lannoy à travers les siècles, <strong>Bruxelles</strong>, 1928. G. Dansaert, Les Grands Veneurs <strong>de</strong> Brabant, <strong>Bruxelles</strong>, 1930. G. Dansaert, Nouvel Armorial Belge, <strong>Bruxelles</strong>, 1949. A. Dek, Genealogie van het vorstenhuis Nassau, Zaltbommel, 1970. J. Delaville Le Roulx, La France en Orient au XIV e siècle – Expéditions du maréchal Boucicaut, 2 vol., Paris, 1886. G. Demay, Inventaire <strong>de</strong>s sceaux <strong>de</strong> l'Artois et <strong>de</strong> Picardie, Paris, 1877. G. Demay, Inventaire <strong>de</strong>s sceaux <strong>de</strong> la collection Clairambault à la Bibliotheque Nationale, 2 vol., Paris, 1885-1886. G. Demay, Inventaire <strong>de</strong>s sceaux <strong>de</strong> la Flandre, 2 vol., Paris, 1873. A. Demurger, Guerre civile et changements du personnel administratif dans le royaume <strong>de</strong> France <strong>de</strong> 1400 à 1418: L’exemple <strong>de</strong>s baillis et sénéchaux, dans Francia Forschungen zur westeuropäischen Geschichte, T. 6, 1978-1979, pp. 151-298. P. Divaeus, Opera Varia scilicet rerum Lovaniensium libri IV, Lovanii, 1757. O. van Dixmu<strong>de</strong>, Merkwaerdige Gebeurtenissen vooral in Vlaen<strong>de</strong>ren en Brabant en ook <strong>de</strong> aengrenzen<strong>de</strong> landstreken van 1377 tot 1443, Lambin, Ypre, 1835. H. Domsta, Geschichte <strong>de</strong>r Fürsten von Mero<strong>de</strong> im Mittelalter, 2 vol., Düren, 1981. P. Donche, Het Genealogisch-Heraldisch Handschrift Schinckelle, Handzame, 2004. P. Donche, Scepenen-Keurheren van Veurne-Ambacht 1240 – 1586, Berchem, 2006. P. Van Doren, Inventaire <strong>de</strong>s Archives <strong>de</strong> la Ville <strong>de</strong> Malines, 5 vol., Malines, 1859-1868. L. Douët d'Arcq, Inventaires et documents publiés par ordre <strong>de</strong> l'empereur. Collection <strong>de</strong> sceaux <strong>de</strong>s Archives <strong>de</strong> l'Empire, 3 vol., Paris, 1863-1868. L. Douët d'Arcq, La chronique d'Enguerran <strong>de</strong> Monstrelet, 6 vol., Paris, 1857-1862. H. Douxchamps, La famille <strong>de</strong> Haveskercke. 3 vol., à paraître. J. van Driesten, Le grand armorial <strong>de</strong> la Toison d'Or <strong>de</strong> 1556, Lille, 1932. R. Duflou, Geschie<strong>de</strong>nis van Vlamertinge, Ieper, 1999. M. Dunod <strong>de</strong> Charnage, Mémoires pour servir à l’histoire du comté <strong>de</strong> Bourgogne, Besançon, 1740. J.-M. van <strong>de</strong>n Eeckhout, Armorial <strong>de</strong> la Flandre médiévale, 2 vol., Sint-Niklaas, 2009. J.-M. van <strong>de</strong>n Eeckhout, Le grand armorial équestre <strong>de</strong> la Toison d'Or. L'armorial <strong>de</strong> Flandre, Sint-Niklaas, 1996. J.-M. van <strong>de</strong>n Eeckhout, Représentation <strong>de</strong> l'estat tant ecclesiastique que seculier <strong>de</strong> la tresnoble et souveraine comte et province <strong>de</strong> Haynaut, Sint-Niklaas, 2006. N. Elagina, J. Malinin, T. Voronova et D. Zypkin, Das Turnierbuch für René d’Anjou (Le pas <strong>de</strong> Saumur) Vollständige Faksimile-Ausgabe im Originalformat <strong>de</strong>r Handschrift Co<strong>de</strong>x Fr. F. XIV. Nr. 4 <strong>de</strong>r Russischen Nationalbibliothek in St. Petersburg, 2 vol., Moskau, 1998. Ph. <strong>de</strong> L’Espinoy, Prelats, barons, chevaliers, escuiers, viles, franchises et officiers principaulx <strong>de</strong> ceste illustre Duché <strong>de</strong> Brabant, distincte par offices, recuillie hors <strong>de</strong>s vieulx Registres, Lettres & Cartulaines <strong>de</strong>s Monasteres & Viles <strong>de</strong>s l’An 1300 (lisez 1400) & la environ, Gand, 1628. A. van <strong>de</strong>n Eyn<strong>de</strong>, Chronologique <strong>de</strong>s écoutètes, <strong>de</strong>s bourgmestres et <strong>de</strong>s échevins <strong>de</strong> la ville <strong>de</strong> Malines, Malines, 1859. R. van <strong>de</strong>n Eyn<strong>de</strong>, Provincie, Stad, en<strong>de</strong> District van Mechelen, 2 vol., Brussel, 1770. <strong>Tournoi</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> 261
- Page 1 and 2:
E TOURNOI DE BRUXELLES DU LUNDI 4 M
- Page 3:
SENSUYT LE TOURNOY DE BRUXELLES TEN
- Page 6 and 7:
L’armorial inédit qu’il passe
- Page 9 and 10:
folio 01
- Page 11 and 12:
folio 03
- Page 13 and 14:
folio 05
- Page 15 and 16:
Folio 07
- Page 17 and 18:
folio 09
- Page 19 and 20:
folio 11
- Page 21 and 22:
folio 13
- Page 23 and 24:
folio 15
- Page 25 and 26:
folio 17
- Page 27 and 28:
folio 19
- Page 29 and 30:
folio 21
- Page 31 and 32:
folio 23
- Page 33:
folio 25
- Page 36 and 37:
frais de leur équipage. Il en alla
- Page 38 and 39:
Les copies de ce tournoi ont été
- Page 40 and 41:
En 1433, 22 % des fonctions à la C
- Page 42 and 43:
N° NOMS NOMS / MANUSCRIT NOMS ECUS
- Page 44 and 45:
N° NOMS NOMS / MANUSCRIT NOMS ECUS
- Page 46 and 47:
Les noms de famille: o Dans 66 % de
- Page 48 and 49:
Ø Oisy (14-11) Ø Houte (15-03) Ø
- Page 50 and 51:
1426 comme conseiller et dès 1431,
- Page 52 and 53:
1427 dans les bandes d'ordonnances
- Page 54 and 55:
Cour, n° 402 - Leuridan, Epigraphi
- Page 56 and 57:
02-01 Bourgogne (Philippe, duc de)
- Page 58 and 59:
Gelre, n° 467 - Clemmensen, Arras,
- Page 60 and 61:
seigneur de Charny plusieurs mois
- Page 62 and 63:
02-11 Mériadec (Hervé de) mediede
- Page 64 and 65:
Notes: Charles de Bourgogne, comte
- Page 66 and 67:
03-06 Damas (Guillaume) guille de d
- Page 68 and 69:
4 Le comte d’Etampes mène 8 cava
- Page 70 and 71:
04-04 Jaucourt (Philibert de) phili
- Page 72 and 73:
Armes: Bergshammar donne pour ‘m
- Page 74 and 75:
5 Jean de Neufchâtel, seigneur de
- Page 76 and 77:
comme cimier, une tête d’homme b
- Page 78 and 79:
panetier de Philippe le Bon. Il ét
- Page 80 and 81:
6 Jean, seigneur de Créquy, mène
- Page 82 and 83:
06-04 Haplincourt (de) apelaincourt
- Page 84 and 85:
Sceaux: Guillaume van den Dorpe, sc
- Page 86 and 87:
07-02 Harchies (de) harchies - éca
- Page 88 and 89:
Armes: La famille Goegnies-Chaussé
- Page 90 and 91:
07-07 Lalaing (Guillaume de) lalain
- Page 92 and 93:
Notes: Sans doute un fils de Guilla
- Page 94 and 95:
Notes: Hue de Mailly, chevalier, se
- Page 96 and 97:
10 Philibert de Vaudrey mène 4 cav
- Page 98 and 99:
Notes: Jean de Vaudrey, seigneur de
- Page 100 and 101:
1438, il est cité dans une charte
- Page 102 and 103:
09-06 Pinnock (Jean) jan pinnock -
- Page 104 and 105:
09-08 Rotselaer (Antoine van) anton
- Page 106 and 107:
Sceaux: En 1347, un Egidius Lachman
- Page 108 and 109:
13 Baudouin de Hennin dit de Boussu
- Page 110 and 111:
10-04 Limminghen (Louis Uten) lodew
- Page 112 and 113:
10-06 Huldenberg (Jean van) jan van
- Page 114 and 115:
15 Waleran de Berlettes, seigneur d
- Page 116 and 117:
11-03 Rosimbos (Jean de) rosimbos -
- Page 118 and 119:
16 Jean de Poitiers d’Archy mène
- Page 120 and 121:
11-09 Busseuil (de) ( ) - fascé d'
- Page 122 and 123:
12-02 Mol (Ywain de) wein de mol -
- Page 124 and 125:
12-08 Bois (Antoine du) antoine deb
- Page 126 and 127:
13-02 Sinte-Goericx (Henri van) hen
- Page 128 and 129:
19 Henri ‘t Seraerts mène 3 cava
- Page 130 and 131:
20 Louis de Luxembourg, comte de Sa
- Page 132 and 133:
14-03 Mailly (de) mailly al huldenb
- Page 134 and 135:
14-07 Kestergate (Jean d'Enghien di
- Page 136 and 137:
14-11 Oisy (Gérard d’) de couter
- Page 138 and 139:
Lille. Il épousa Elisabeth de Bour
- Page 140 and 141:
Armes: Gelre donne pour ‘diederic
- Page 142 and 143:
15-10 Wallenrodt (Hans von) hans va
- Page 144 and 145:
Notes: Englebert, comte de Nassau e
- Page 146 and 147:
était présent au traité de paix
- Page 148 and 149:
23 Jacques van Abcoude, seigneur de
- Page 150 and 151:
Sceaux: ‘Ian de Swaef’, châtel
- Page 152 and 153:
Armes: Bergshammar donne pour ‘de
- Page 154 and 155:
17-11 Ophem (Ywain van) wein van op
- Page 156 and 157:
18-02 Swaef (Claes) h claes de swae
- Page 158 and 159:
18-06 Swaef (Jean) jan swaef - éca
- Page 160 and 161:
25 Jean de Glymes, seigneur de Berg
- Page 162 and 163:
Zevenbergen. Dès 1449, il est cit
- Page 164 and 165:
I, p. 577 - Verkooren, Chartes, 1-3
- Page 166 and 167:
Notes: Sans doute s’agit-il d’H
- Page 168 and 169:
27 Jean van Assche mène 4 cavalier
- Page 170 and 171:
28 Jean van der Bruggen mène 4 cav
- Page 172 and 173:
Sceaux: Jean van der Meere scellait
- Page 174 and 175:
21-07 Bouchoute (Laurent van) laure
- Page 176 and 177:
Inventaire, T. I, p. 184 - Lindeman
- Page 178 and 179:
22-02 Berchem (Aernt van) aert van
- Page 180 and 181:
32 Renier van der Heelt mène 4 cav
- Page 182 and 183:
22-09 Borchoven (Jean van) jan vand
- Page 184 and 185:
et comme cimier, un vol. ‘Walter
- Page 186 and 187:
23-06 Roelofs (Louis) louis roelof
- Page 188 and 189:
23-08 Dalem (Guillaume van) willem
- Page 190 and 191:
Notes: Un Pierre Bode, chevalier, f
- Page 192 and 193:
24-06 Dussen (Floris van der) flori
- Page 194 and 195:
37 Wauthier Pipenpoy mène 6 cavali
- Page 196 and 197:
25-05 Noot (Goessen van der) goetse
- Page 198 and 199:
Informations sur les participants L
- Page 200 and 201:
Nom N° Brx Anv Lv Mal Bra B-S Ha A
- Page 202 and 203:
Nom N° Brx Anv Lv Mal Bra B-S Ha A
- Page 204 and 205:
Le duc se mesurait aussi aux bourge
- Page 206 and 207:
ADDENDUM I : Une chronique sportive
- Page 208 and 209:
‘Item int jaer van lx den xije fe
- Page 210 and 211:
L’an 1437 à Bruxelles (An° 1437
- Page 212 and 213:
Liste alphabétique des participant
- Page 214 and 215:
11. Gaesbeeck (Jean, bâtard de) -
- Page 216 and 217:
18. Kets (Floris van) - 1431/1433 (
- Page 218 and 219:
Armes: Le tournoi de Bruxelles donn
- Page 220 and 221:
Table des participants aux différe
- Page 222 and 223:
ADDENDUM II : Tournoi de Bruxelles
- Page 224 and 225:
Corneille, bâtard de Bourgogne, à
- Page 226 and 227:
8 écuyers, à cheval, portant des
- Page 228 and 229:
2 fous de cour, à pied. 8 valets,
- Page 230 and 231:
de Lorraine. Il mourut en 1489, ell
- Page 232 and 233:
Sceaux: Adolphe de La Marck, seigne
- Page 234 and 235:
Armes: D’après l’armorial de l
- Page 236 and 237:
Armes: D’après l’armorial de l
- Page 238 and 239:
Burcht (B-2070) 24-05 Busseuil (F-7
- Page 240 and 241:
Massy (F-71250) 01-06 Maumigny (F-5
- Page 242 and 243:
Table des noms des familles Aa (van
- Page 244 and 245: Doirne (van) 24-02 Dordrecht (van)
- Page 246 and 247: Melun (de) 07-04 - 14-02 Mengersfru
- Page 248 and 249: Uden (van) 16-04 Uffele (van) 09-11
- Page 250 and 251: aigle(s) 217 bande 217 bandé. 218
- Page 252 and 253: andes (5) G/O franc quart plain G
- Page 254 and 255: croix G/A abîme croix Sa/A acc 1 e
- Page 256 and 257: fasce O/G 18-01 Jauche (Gilles, sgr
- Page 258 and 259: hamaide G/A abîme lion O/Sa ch ban
- Page 260 and 261: losangé-bande A-Az losanges (10) A
- Page 262 and 263: pals (3) pals (4) Va/G éc 2-3 léo
- Page 264 and 265: Table des cimiers du tournoi de 143
- Page 266 and 267: vol-antique arm Neufchâtel (de) 05
- Page 268 and 269: chien-tête O sortant bourrelet O-S
- Page 270 and 271: monstre-tête A mordant et houppe o
- Page 272 and 273: vieillard-tête Na coiffée et col
- Page 274 and 275: Table des participants aux tournois
- Page 276 and 277: Borselen, comte de 52-03 de sable
- Page 278 and 279: Clèves (Jean de) 15-01 parti en I,
- Page 280 and 281: Fiennes (Thibaut de Luxembourg, sgr
- Page 282 and 283: Harvengt (Jean de Marchiennes dit d
- Page 284 and 285: Lannoy, sgr de Lys et de Rumes (Jea
- Page 286 and 287: Mol (Arent de) 12-03 de gueules sem
- Page 288 and 289: Raephorst (Barthelomeus CvH-26 van)
- Page 290 and 291: Sinte-Goericx (Henri van) Sinte-Goe
- Page 292 and 293: Werve (Guillaume van de) Werve (Gui
- Page 296 and 297: A. Fahne, Geschichte der Kölnische
- Page 298 and 299: H. vander Linden, Itinéraires de P
- Page 300 and 301: M. Sommé, Isabelle de Portugal, du
- Page 302 and 303: P. Feuchère, Les douze Familles de
- Page 304 and 305: M. de Troostembergh, Généalogie d
- Page 306 and 307: Table des matières Préface d’He