Leseprobe: Jean-Paul Thommen: Introduction à la gestion d'entreprise
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Version originale allemande:<br />
<strong>Jean</strong>-<strong>Paul</strong> <strong>Thommen</strong>: Betriebswirtschaft und Management<br />
Versus Ver<strong>la</strong>g<br />
Traduction et adaptation: Anne Anderson · Mur/VD<br />
Tous droits de traduction, d’adaptation et de reproduction par quelque<br />
procédé que ce soit, photocopie, microfilm, bande magnétique, disque ou<br />
autre, réservés pour tous pays.<br />
© Versus Ver<strong>la</strong>g AG, Zurich 2021<br />
Informations sur les ouvrages publiés par le Versus Ver<strong>la</strong>g sur le site<br />
www.versus.ch<br />
Illustration de couverture et dessins: Zygmunt Januszewski · Varsovie<br />
Composition et production: Versus Ver<strong>la</strong>g · Zurich<br />
Impression: Kösel · Krugzell<br />
Imprimé en Allemagne<br />
ISBN 978-3-03909-328-1 (Print) · ISBN 978-3-03909-828-6 (E-Book)
5<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Avant-propos<br />
Cet ouvrage s’adresse <strong>à</strong> toutes les personnes qui, dans le cadre de leur formation<br />
initiale ou continue, abordent <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> d’entreprise telle que <strong>la</strong> conçoit le management<br />
moderne. Il est également destiné aux étudiantes et étudiantes (en droit, en<br />
ingénierie, en psychologie, etc.) qui ont choisi <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> d’entreprise comme matière<br />
secondaire ainsi qu’aux professionnelles et professionnels ayant affaire <strong>à</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>gestion</strong> d’entreprise au quotidien ou qui ont besoin d’outils pour organiser leur<br />
travail.<br />
Il permet <strong>à</strong> <strong>la</strong> fois de se faire une idée générale de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> d’entreprise ainsi<br />
qu’elle est pratiquée actuellement et de se pencher sur des domaines de fonction<br />
précis comme le marketing ou <strong>la</strong> comptabilité. Son contenu exhaustif et son index<br />
détaillé en font également un précieux ouvrage de référence.<br />
La présente édition est le fruit d’une révision et d’une mise <strong>à</strong> jour en profondeur<br />
qui intègrent entre autres les derniers développements théoriques et pratiques,<br />
notamment dans les domaines suivants:<br />
<br />
<br />
La partie «Marketing» a subi plusieurs révisions majeures correspondant aux<br />
progrès de <strong>la</strong> société de l’information qui ont révolutionné <strong>la</strong> conception du<br />
marketing, dont entre autres le marketing en ligne.<br />
Les parties «Gestion matières» et «Production» – devenue «Gestion de <strong>la</strong><br />
production» – ont été remaniées et adaptées <strong>à</strong> l’évolution récente de ces deux<br />
domaines.
6 Avant-propos<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
<br />
<br />
La partie «Comptabilité» a été adaptée aux nouvelles normes comptables. Je<br />
tiens <strong>à</strong> remercier ici Peter Barmettler pour son investissement dans cette tâche<br />
complexe.<br />
La partie «Organisation» s’est enrichie d’un chapitre intitulé «Changement<br />
organisationnel», qui présente notamment de nouvelles approches organisationnelles<br />
telles que Scrum, le management agile et l’holocratie apparues ces<br />
dernières années dans le sil<strong>la</strong>ge du renforcement de l’auto-organisation et de <strong>la</strong><br />
participation du personnel aux processus décisionnels.<br />
Cet ouvrage est complété par un livre d’exercices permettant de répéter, d’approfondir<br />
et d’appliquer <strong>la</strong> matière:<br />
<strong>Thommen</strong>, <strong>Jean</strong>-<strong>Paul</strong>: <strong>Introduction</strong> <strong>à</strong> <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> d’entreprise: Exercices. Questions<br />
de révision, problèmes, solutions. 2 e édition, Zurich 2006<br />
Mes remerciements s’adressent <strong>à</strong> Anne Anderson, qui s’est acquittée de <strong>la</strong> traduction<br />
et de l’adaptation de l’édition allemande avec rigueur et grande compétence,<br />
ainsi qu’<strong>à</strong> Judith Henzmann et Anja Lanz de <strong>la</strong> maison d’édition Versus, qui<br />
m’ont soutenu de manière très professionnelle et ont ainsi considérablement facilité<br />
ma tâche.<br />
Zurich, août 2020<br />
<strong>Jean</strong>-<strong>Paul</strong> <strong>Thommen</strong>
7<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Table des chapitres<br />
I re partie<br />
II e partie<br />
III e partie<br />
IV e partie<br />
L’entreprise et son environnement<br />
Chapitre 1 er : Economie et entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
Chapitre 2: Typologie de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
Chapitre 3: Objectifs de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
Marketing<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Chapitre 2: Etude de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137<br />
Chapitre 3: Politique de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Chapitre 4: Politique de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
Chapitre 5: Politique de conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
Chapitre 6: Politique de communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />
Chapitre 7: Marketing-mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
Gestion matières<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />
Chapitre 2: P<strong>la</strong>nification de l’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
Chapitre 3: P<strong>la</strong>nification des matières et des stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
Gestion de <strong>la</strong> production<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Chapitre 2: P<strong>la</strong>nification du programme de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
Chapitre 3: Organisation des processus de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
Chapitre 4: P<strong>la</strong>nification et pilotage de <strong>la</strong> production (PPP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
8 Table des chapitres<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
V e partie<br />
VI e partie<br />
VII e partie<br />
Comptabilité<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
Chapitre 2: Comptabilité financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
Chapitre 3: Comptabilité analytique d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
Financement<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
Chapitre 2: Gestion financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
Chapitre 3: Financement par participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
Chapitre 4: Financement interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
Chapitre 5: Financement par le crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
Chapitre 6: Financement optimal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />
Investissement et évaluation d’entreprise<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
Chapitre 2: Les méthodes de calcul d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525<br />
Chapitre 3: L’évaluation de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547<br />
VIII e partie Gestion des ressources humaines<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
Chapitre 2: Evaluation du besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
Chapitre 3: Recrutement du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
Chapitre 4: Affectation du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Chapitre 5: Motivation et rémunération du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
Chapitre 6: Développement du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
Chapitre 7: Ajustement du besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
IX e partie<br />
X e partie<br />
Organisation<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
Chapitre 2: Formes d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673<br />
Chapitre 3: Changement organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699<br />
Management<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717<br />
Chapitre 2: Fonctions du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
Chapitre 3: Culture d’entreprise et style de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
Chapitre 4: Management stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765<br />
Chapitre 5: Ethique d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811
9<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Table des matières<br />
I re partie<br />
L’entreprise et son environnement<br />
Chapitre 1 er : Economie et entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
1.1 Les éléments de l’économie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
1.1.1 Besoins, demande, économie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
1.1.2 Biens économiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
1.1.3 Agents économiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
1.1.3.1 Ménages et entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
1.1.3.2 Entreprises publiques et entreprises privées,<br />
administration publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
1.1.3.3 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
1.2 L’entreprise en tant qu’objet de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
1.2.1 Caractéristiques de l’entreprise du point de vue de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . 37<br />
1.2.2 Cycle d’exploitation de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
1.2.3 Gestion du processus de résolution de problèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />
1.2.3.1 Phases du processus de résolution de problèmes . . . . . . . . . . . . 41<br />
1.2.3.2 Fonctions du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
1.2.3.3 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
1.2.4 Enregistrement et analyse du cycle d’exploitation de l’entreprise . . . . . . 46
10 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
1.2.5 L’environnement de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
1.2.5.1 Marchés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
1.2.5.2 Sphères de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
1.2.5.3 Parties prenantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
1.2.5.4 Gestion des enjeux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
1.2.5.5 Mégatendances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />
1.2.5.6 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
1.2.6 Vision intégrée de l’entreprise et de son environnement . . . . . . . . . . . . . 58<br />
1.3 Découpages de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
1.3.1 Le découpage fonctionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
1.3.2 Le découpage institutionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
1.3.3 Le découpage génétique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
1.3.4 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
Chapitre 2: Typologie de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
2.1 Objectif de profit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
2.2 Branche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
2.3 Taille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />
2.4 Cycle de vie de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
2.5 Structure technico-économique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
2.6 Forme juridique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
2.6.1 L’entreprise individuelle et <strong>la</strong> société . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
2.6.2 Les formes de sociétés de <strong>la</strong> légis<strong>la</strong>tion helvétique . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
2.6.3 Importance économique des formes de sociétés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />
2.7 Coopérations interentreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
2.7.1 Objectifs de <strong>la</strong> coopération interentreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
2.7.2 Caractéristiques des coopérations interentreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
2.7.2.1 Stade de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
2.7.2.2 Durée de <strong>la</strong> coopération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
2.7.2.3 Degré de coopération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
2.7.3 Formes de coopération interentreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
2.7.3.1 La participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
2.7.3.2 Le consortium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
2.7.3.3 Le cartel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
2.7.3.4 La communauté d’intérêts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
2.7.3.5 L’entreprise commune («joint-venture») . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
2.7.3.6 L’alliance stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
2.7.3.7 Le groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
2.7.4 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
2.8 Imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
2.8.1 Degré de dispersion géographique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
2.8.2 Analyse d’imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
2.8.2.1 Facteurs d’imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
2.8.2.2 Choix de l’imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />
2.9 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Table des matières 11<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Chapitre 3: Objectifs de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
3.1 Définition des objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
3.2 Contenu de l’objectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
3.2.1 Objectifs matériels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
3.2.1.1 Objectifs de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
3.2.1.2 Objectifs financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
3.2.1.3 Objectifs de management et d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . 104<br />
3.2.1.4 Objectifs sociaux et environnementaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
3.2.2 Objectifs formels (objectifs de résultat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
3.2.2.1 Principe économique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
3.2.2.2 Productivité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />
3.2.2.3 Profitabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
3.2.2.4 Bénéfice ou rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
3.2.3 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
3.3 Dimensions des objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
3.3.1 Portée de l’objectif et échelles de l’objectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
3.3.2 Dimension temporelle de l’objectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
3.3.3 Dimension organisationnelle de l’objectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
3.4 Rapports entre les objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
3.4.1 Objectifs complémentaires, concurrents et neutres . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
3.4.2 Objectifs primaires et secondaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
3.4.3 Objectifs supérieurs, intermédiaires et inférieurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
II e partie<br />
Marketing<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
1.1 Le marketing en tant qu’état d’esprit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
1.2 Le marketing en tant que tâche de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />
1.2.1 Processus de résolution des problèmes du marketing . . . . . . . . . . . . . . 122<br />
1.2.2 Gestion marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
1.3 Du marketing c<strong>la</strong>ssique au management de <strong>la</strong> re<strong>la</strong>tion client (MRC) . . . . . . . 125<br />
1.4 Le marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
1.4.1 Caractéristiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
1.4.2 Partenaires de marché et comportement du consommateur . . . . . . . . . . 129<br />
1.4.3 Segmentation du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
1.4.4 Variables du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
1.5 Domaines d’application du marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
12 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Chapitre 2: Etude de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137<br />
2.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137<br />
2.2 Méthodes d’étude de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
2.2.1 Sources d’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
2.2.2 Techniques de collecte de données . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
2.2.2.1 Enquête . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
2.2.2.2 Observation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
2.2.2.3 Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
2.2.3 Choix d’un échantillon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
2.3 Prévisions des ventes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
2.4 Déroulement et <strong>gestion</strong> des études de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145<br />
Chapitre 3: Politique de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
3.1 Domaine de décision de <strong>la</strong> politique de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
3.1.1 Aménagement du programme des ventes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151<br />
3.1.2 Conception du produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
3.1.2.1 Utilité du produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
3.1.2.2 Service <strong>à</strong> <strong>la</strong> clientèle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
3.2 Les différentes politiques de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
3.3 Cycle de vie du produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />
3.3.1 Modèle du cycle de vie du produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />
3.3.2 Appréciation du modèle de cycle de vie du produit . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
3.4 Développement de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161<br />
Chapitre 4: Politique de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
4.1 Domaine de décision de <strong>la</strong> politique de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
4.2 Canaux de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />
4.2.1 Vente directe et indirecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />
4.2.2 Franchisage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />
4.2.3 Autres spécificités des canaux de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
4.3 Organes de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
4.3.1 Aperçu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
4.3.2 Organes de vente du commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
4.3.2.1 Fonctions du commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
4.3.2.2 Commerce de détail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
4.3.2.3 Commerce de gros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
4.3.3 Commerce électronique – E-business . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
4.3.3.1 Nouvelles technologies et nouveaux médias . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
4.3.3.2 L’e-commerce et ses formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
4.3.4 Formes de concentration et de coopération du commerce de gros<br />
et de détail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
4.3.5 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />
4.4 Distribution logistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Table des matières 13<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Chapitre 5: Politique de conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
5.1 Domaine de décision de <strong>la</strong> politique de conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
5.2 Politique de prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
5.2.1 Domaine de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
5.2.2 Théorie des prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
5.2.2.1 Fondements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
5.2.2.2 Formes de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
5.2.3 Fixation des prix fondée sur <strong>la</strong> pratique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
5.2.3.1 Fixation du prix en fonction du coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
5.2.3.2 Fixation du prix en fonction du profit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />
5.2.3.3 Fixation du prix en fonction de <strong>la</strong> demande<br />
(principe de l’utilité) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />
5.2.3.4 Fixation du prix en fonction de <strong>la</strong> concurrence (branche) . . . . 199<br />
5.2.4 Stratégies de politique de prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
5.2.4.1 Aperçu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
5.2.4.2 Formes de différenciation de prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />
5.2.5 Fixation des prix dans le cadre d’une stratégie de produit . . . . . . . . . . . 205<br />
5.3 Politique de remise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Chapitre 6: Politique de communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />
6.1 Domaine de décision de <strong>la</strong> politique de communication . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />
6.2 Re<strong>la</strong>tions publiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />
6.3 Publicité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
6.3.1 Fonction de <strong>la</strong> publicité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
6.3.2 Concept publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
6.3.2.1 Cible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213<br />
6.3.2.2 Objectifs publicitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
6.3.2.3 Message publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
6.3.2.4 Moyens publicitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
6.3.2.5 Période publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
6.3.2.6 Budget publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />
6.3.3 Contrôle d’efficacité du concept publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
6.4 Promotion des ventes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
6.5 Vente personnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
6.6 Sponsoring, p<strong>la</strong>cement de produit et témoignage publicitaire . . . . . . . . . . . . . 224<br />
6.6.1 Sponsoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224<br />
6.6.2 P<strong>la</strong>cement de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225<br />
6.6.3 Témoignage publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />
6.7 Foires et expositions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />
Chapitre 7: Marketing-mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
7.1 Définition et problèmes du marketing-mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
7.2 Choix du marketing-mix optimal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
14 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
III e partie<br />
Gestion matières<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />
1.1 Définition de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />
1.2 Processus de résolution des problèmes de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> matières . . . . . . . . . . . . . 237<br />
1.3 Objectifs de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />
Chapitre 2: P<strong>la</strong>nification de l’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
2.1 Tâches de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification de l’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
2.2 Portefeuille achats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246<br />
2.3 Stratégies d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
2.3.1 Etude du marché d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />
2.3.2 Canaux et organes d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />
2.3.3 Structure des fournisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
2.3.3.1 Nombre de fournisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
2.3.3.2 Répartition géographique des fournisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
2.3.4 Conditions d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
2.3.5 Principes d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
2.3.5.1 Principe de l’achat <strong>à</strong> <strong>la</strong> pièce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
2.3.5.2 Principe de l’approvisionnement synchronisé avec<br />
<strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
2.3.5.3 Principe de l’approvisionnement par stock . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
2.4 Calcul du besoin de matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
2.4.1 Calcul net et calcul brut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
2.4.2 Calcul du besoin sur <strong>la</strong> base de <strong>la</strong> consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
2.4.3 Calcul du besoin sur <strong>la</strong> base du programme de production . . . . . . . . . . 261<br />
2.4.4 Etalement des besoins de matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Chapitre 3: P<strong>la</strong>nification des matières et des stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
3.1 P<strong>la</strong>nification des besoins de matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
3.1.1 Analyse ABC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
3.1.2 Analyse XYZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
3.1.3 Combinaison des analyses ABC et XYZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
3.2 P<strong>la</strong>nification des quantités <strong>à</strong> commander . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
3.2.1 Eléments de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
3.2.2 Calcul de <strong>la</strong> quantité optimale de commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274<br />
3.3 P<strong>la</strong>nification des stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276<br />
3.4 Gestion de <strong>la</strong> chaîne logistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Table des matières 15<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
IV e partie<br />
Gestion de <strong>la</strong> production<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
1.1 Définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
1.2 Processus de résolution des problèmes de <strong>gestion</strong> de <strong>la</strong> production . . . . . . . . 286<br />
1.3 Objectifs de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
1.3.1 Objectifs de mise <strong>à</strong> disposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
1.3.2 Objectifs de maîtrise des dé<strong>la</strong>is («time-based management») . . . . . . . 289<br />
1.3.3 Objectifs environnementaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
1.4 Tâches de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292<br />
1.4.1 Décision «make or buy» (externalisation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292<br />
1.4.2 Ingénierie de produit («product engineering») . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
1.4.3 P<strong>la</strong>nification et pilotage de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
1.4.4 Assurance qualité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />
1.4.5 Ingénierie des procédés de fabrication (préparation du travail) . . . . . . . 296<br />
1.4.6 Maintenance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />
Chapitre 2: P<strong>la</strong>nification du programme de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
2.1 Programme de production et programme des ventes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
2.2 Détermination de <strong>la</strong> quantité <strong>à</strong> produire durant une période donnée . . . . . . . . 300<br />
2.3 Calcul de <strong>la</strong> taille optimale d’un lot de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />
Chapitre 3: Organisation des processus de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
3.1 Détermination du mode de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
3.2 Types d’organisation de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
3.2.1 Organisation en ateliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311<br />
3.2.2 Organisation en ligne de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313<br />
3.2.3 Technologie de groupe (équipes semi-autonomes) . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />
3.2.4 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Chapitre 4: P<strong>la</strong>nification et pilotage de <strong>la</strong> production (PPP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
4.1 Tâches de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification et du pilotage de <strong>la</strong> production (PPP) . . . . . . . . . . . 321<br />
4.1.1 Structure et processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
4.1.2 Contrôle assisté par ordinateur du processus de production (CIM) . . . . 324<br />
4.2 Systèmes de pilotage de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
4.2.1 P<strong>la</strong>nification des ressources de production (MRP II) . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
4.2.2 Autres méthodes de pilotage de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
4.3 P<strong>la</strong>nification des dé<strong>la</strong>is du processus de production <strong>à</strong> l’aide de<br />
diagrammes de réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330<br />
4.3.1 Diagramme de réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
4.3.2 P<strong>la</strong>nification des structures: é<strong>la</strong>boration et représentation de<br />
diagrammes de réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
4.3.3 P<strong>la</strong>nification des temps au moyen du diagramme de réseau . . . . . . . . . 336
16 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
V e partie<br />
Comptabilité<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
1.1 Fonctions de <strong>la</strong> comptabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
1.2 Secteurs principaux de <strong>la</strong> comptabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
1.2.1 La comptabilité financière en bref . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
1.2.2 La comptabilité analytique d’exploitation en bref . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
1.2.3 Secteurs complémentaires de <strong>la</strong> comptabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
1.2.4 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
Chapitre 2: Comptabilité financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
2.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
2.2 Principe de régu<strong>la</strong>rité de <strong>la</strong> comptabilité et de <strong>la</strong> présentation des comptes . . 350<br />
2.3 Bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />
2.3.1 Actifs et passifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
2.3.2 Evaluation des actifs et des passifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
2.3.2.1 Bi<strong>la</strong>n commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
2.3.2.2 Bi<strong>la</strong>n fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
2.3.2.3 Bi<strong>la</strong>n interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
2.3.3 Présentation du bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
2.3.3.1 Actif circu<strong>la</strong>nt et actif immobilisé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
2.3.3.2 Capitaux étrangers et capitaux propres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />
2.3.3.3 Structure du bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />
2.3.4 Règles de comptabilisation pour les comptes de bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
2.4 Compte de résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />
2.4.1 Charges et produits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364<br />
2.4.2 Interprétation du compte de résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />
2.4.3 Structure du compte de résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366<br />
2.4.4 Règles de comptabilisation pour les comptes du compte de résultat . . . 369<br />
2.5 Tenue des comptes et clôture annuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
2.5.1 Re<strong>la</strong>tions entre le bi<strong>la</strong>n et le compte de résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
2.5.2 P<strong>la</strong>n comptable et p<strong>la</strong>n comptable général . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
2.5.3 Problématique de <strong>la</strong> régu<strong>la</strong>risation dans <strong>la</strong> clôture annuelle . . . . . . . . . 374<br />
2.5.3.1 Actifs transitoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
2.5.3.2 Passifs transitoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
2.6 Problématique d’évaluation dans <strong>la</strong> clôture des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
2.6.1 Exposé du problème . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
2.6.2 Corrections de valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
2.6.2.1 Amortissements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
2.6.2.2 Ducroire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
2.6.3 Provisions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
2.6.4 Réserves <strong>la</strong>tentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385<br />
2.6.4.1 Constitution de réserves <strong>la</strong>tentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
2.6.4.2 Dissolution de réserves <strong>la</strong>tentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Table des matières 17<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
2.7 Tableau des flux de trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />
2.7.1 Objectifs et fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />
2.7.2 Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
2.7.3 Tableau des flux de trésorerie reposant sur le fonds de roulement net<br />
(FRN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390<br />
2.7.3.1 Analyse de liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390<br />
2.7.3.2 Causes des modifications du FRN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
2.7.4 Présentation du tableau des flux de trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />
2.7.4.1 Structure par origine des ressources et utilisation<br />
des ressources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />
2.7.4.2 Structure par secteurs d’activités, d’investissement et<br />
de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
2.7.4.3 Cash-flow opérationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />
2.8 Budgétisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
Chapitre 3: Comptabilité analytique d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
3.1 Rôle de <strong>la</strong> comptabilité analytique d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
3.2 Structure de <strong>la</strong> comptabilité analytique d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
3.3 Systèmes de calcul des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
3.4 Calcul du prix de revient . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
3.5 Le coût en tant que critère de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
3.5.1 Signification des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
3.5.2 Facteurs déterminants du coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
3.5.3 Catégories de coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
3.5.4 Dimension des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
3.5.5 Points de coût critiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
VI e partie<br />
Financement<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
1.1 Concepts d’économie financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
1.1.1 Le financement, point initial du cycle d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
1.1.2 Capital et patrimoine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
1.1.3 Financement et investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
1.2 Les formes principales de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
1.3 Processus de résolution des problèmes de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
Chapitre 2: Gestion financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
2.1 Objet de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
2.2 P<strong>la</strong>nification financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436<br />
2.2.1 Calcul des besoins financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436<br />
2.2.2 P<strong>la</strong>ns financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439<br />
2.3 Contrôle financier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
18 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
2.4 Ratios de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
2.4.1 Liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
2.4.2 Structure de l’actif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
2.4.3 Structure du capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
2.4.4 Couverture des immobilisations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
2.4.5 Rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
2.4.6 Ratios financiers externes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />
2.4.7 Evaluation des ratios financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
Chapitre 3: Financement par participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
3.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
3.2 Capital-actions et capital-participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
3.2.1 Capital-actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
3.2.2 Capital-participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453<br />
3.3 Augmentation de capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453<br />
3.3.1 Motifs d’une augmentation de capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453<br />
3.3.2 Formes d’augmentation de capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
3.3.3 Conditions d’émission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
3.3.4 Droit préférentiel de souscription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
3.3.5 Augmentation de capital au moyen de fonds propres . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
3.4 Emission de bons de jouissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
3.5 «Going public» (émission d’actions dans le public) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
3.5.1 Définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
3.5.2 Motifs d’un «going public» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
3.5.3 Préa<strong>la</strong>bles <strong>à</strong> un «going public» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
Chapitre 4: Financement interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
4.1 Financement par contre-valeurs d’amortissements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
4.2 Autofinancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
4.2.1 Motifs de l’autofinancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
4.2.2 Formes de l’autofinancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472<br />
4.2.3 Politique de distribution du dividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
Chapitre 5: Financement par le crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
5.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
5.2 Les capitaux étrangers <strong>à</strong> court terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
5.2.1 Crédit fournisseur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
5.2.2 Acomptes de clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
5.2.3 Le crédit bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
5.2.3.1 Le crédit en compte courant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
5.2.3.2 Le crédit d’escompte et le crédit par acceptation . . . . . . . . . . . 479<br />
5.2.4 Le forfaitage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
5.2.5 L’affacturage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
5.3 Les capitaux étrangers <strong>à</strong> moyen terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
5.3.1 Le prêt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
5.3.2 Le bon de caisse (obligation de caisse) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
Table des matières 19<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
5.4 Les capitaux étrangers <strong>à</strong> long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
5.4.1 Le prêt hypothécaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
5.4.2 L’emprunt obligataire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
5.4.2.1 L’emprunt ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
5.4.2.2 L’emprunt convertible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
5.4.2.3 L’emprunt <strong>à</strong> option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
5.5 Le crédit-bail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
Chapitre 6: Financement optimal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />
6.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />
6.2 Stratégie axée sur <strong>la</strong> rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
6.3 Stratégie axée sur <strong>la</strong> liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
6.3.1 Liquidité et rupture de trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
6.3.2 Les règles de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
6.3.2.1 Ratio capitaux étrangers <strong>à</strong> capitaux propres . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
6.3.2.2 Ratio actif <strong>à</strong> capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
6.4 Autres critères de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
6.4.1 Un financement <strong>à</strong> <strong>la</strong> mesure du risque encouru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
6.4.2 Un financement axé sur <strong>la</strong> souplesse de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
6.4.3 Le maintien du contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
6.4.4 La réputation financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507<br />
6.5 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507<br />
VII e partie<br />
Investissement et évaluation d’entreprise<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
1.1 Généralités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
1.1.1 Définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
1.1.2 Les catégories d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514<br />
1.1.3 Les problèmes principaux liés <strong>à</strong> l’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . 516<br />
1.2 Le processus de résolution des problèmes d’investissement . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
1.3 Déroulement du processus de décision d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
1.3.1 P<strong>la</strong>nification de l’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
1.3.2 Décision d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
1.3.3 Réalisation de l’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
1.3.4 Contrôle de l’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
Chapitre 2: Les méthodes de calcul d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525<br />
2.1 Survol des méthodes de calcul d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525<br />
2.2 Les méthodes statiques de calcul d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527<br />
2.2.1 Le calcul comparatif des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527<br />
2.2.2 Le calcul comparatif des bénéfices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530<br />
2.2.3 Le calcul de <strong>la</strong> rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
2.2.4 Le calcul de l’amortissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534<br />
2.2.5 Appréciation des méthodes statiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
20 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
2.3 Les méthodes dynamiques de calcul d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537<br />
2.3.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537<br />
2.3.2 Méthode de <strong>la</strong> valeur actuelle nette («net present value method») . . . . 540<br />
2.3.3 Méthode du taux de rentabilité interne<br />
(«internal rate of return method») . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
2.3.4 Méthode de l’annuité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
2.3.5 Appréciation des méthodes dynamiques de calcul d’investissement . . . 544<br />
Chapitre 3: L’évaluation de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547<br />
3.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547<br />
3.2 Les paramètres fondamentaux des méthodes d’évaluation . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
3.2.1 Valeur substantielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
3.2.2 Valeur de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552<br />
3.2.3 Le «goodwill» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
3.3 Les méthodes pratiques d’évaluation de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
3.3.1 La méthode de <strong>la</strong> valeur substantielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
3.3.2 La méthode de <strong>la</strong> valeur de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
3.3.3 La méthode de l’évaluation moyenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
3.3.4 Les méthodes de l’évaluation par les super-bénéfices . . . . . . . . . . . . . . 557<br />
3.3.5 La méthode du «discounted cash flow» ou d’actualisation<br />
des flux de trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
3.3.6 L’«economic value added» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
3.3.7 Multiplicateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
3.4 Utilisation des méthodes d’évaluation d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562<br />
VIII e partie<br />
Gestion des ressources humaines<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
1.1 L’individu, membre de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
1.2 Conceptions de l’être humain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
1.3 Fonctions de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> des ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
Chapitre 2: Evaluation du besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
2.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
2.2 Evaluation du besoin quantitatif de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577<br />
2.2.1 Problèmes de l’évaluation du besoin quantitatif de personnel . . . . . . . . 577<br />
2.2.2 Méthodes d’évaluation du besoin quantitatif de personnel . . . . . . . . . . 579<br />
2.3 Evaluation du besoin qualitatif de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
2.3.1 Analyse du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
2.3.2 Description de poste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581<br />
2.3.3 Profil d’exigences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583<br />
Chapitre 3: Recrutement du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
3.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
3.2 Recherche de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
Table des matières 21<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
3.3 Sélection du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588<br />
3.3.1 Processus d’évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588<br />
3.3.2 Méthodes de sélection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
3.3.2.1 Dossiers de candidature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
3.3.2.2 Entretien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
3.3.2.3 Tests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
3.3.2.4 «Assessment center» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
Chapitre 4: Affectation du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
4.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
4.2 Intégration et mise au courant du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
4.3 Affectation des col<strong>la</strong>borateurs et attribution des postes . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
4.4 Adaptation du travail et des conditions de travail <strong>à</strong> l’être humain . . . . . . . . . . 597<br />
4.4.1 Répartition des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
4.4.2 Aménagement du lieu de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
4.4.3 Aménagement des horaires de travail et des pauses . . . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
Chapitre 5: Motivation et rémunération du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
5.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
5.2 Théories de <strong>la</strong> motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
5.2.1 Théorie de <strong>la</strong> motivation de Maslow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
5.2.2 Théorie de <strong>la</strong> motivation de Herzberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608<br />
5.3 Incitations monétaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610<br />
5.3.1 Sa<strong>la</strong>ire et équité sa<strong>la</strong>riale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610<br />
5.3.2 Evaluation des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612<br />
5.3.2.1 Définition et méthodes d’évaluation des tâches . . . . . . . . . . . . 612<br />
5.3.2.2 Différenciation des taux de sa<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
5.3.3 Evaluation du rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
5.3.4 Formes traditionnelles de sa<strong>la</strong>ires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618<br />
5.3.4.1 Sa<strong>la</strong>ire au temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619<br />
5.3.4.2 Sa<strong>la</strong>ire <strong>à</strong> <strong>la</strong> pièce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
5.3.4.3 Sa<strong>la</strong>ire <strong>à</strong> prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
5.3.5 Formes modernes de sa<strong>la</strong>ires liés aux performances . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
5.3.5.1 Variantes de sa<strong>la</strong>ires liés aux performances . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
5.3.5.2 Participation aux résultats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
5.3.5.3 Participation au capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
5.3.6 Prestations sociales de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
5.3.7 Système de sug<strong>gestion</strong>s de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628<br />
5.4 Incitations non monétaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
5.4.1 Vue d’ensemble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
5.4.2 Appartenance au groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
Chapitre 6: Développement du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
6.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
6.2 P<strong>la</strong>nification de carrière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
6.3 Formation du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
6.4 Coaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638
22 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Chapitre 7: Ajustement du besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
7.1 Fonction et causes de l’ajustement du besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
7.2 Mesures d’ajustement du besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643<br />
7.2.1 Modification des conditions de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
7.2.2 Arrivée <strong>à</strong> terme des contrats de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
IX e partie<br />
Organisation<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
1.1 Généralités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
1.1.1 L’organisation en tant que tâche de management . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
1.1.2 Définitions de l’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652<br />
1.1.3 Organisation formelle et informelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
1.1.4 Processus de résolution des problèmes d’organisation . . . . . . . . . . . . . 654<br />
1.2 Eléments formels de l’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656<br />
1.2.1 Tâche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656<br />
1.2.2 Poste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657<br />
1.2.2.1 Définitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657<br />
1.2.2.2 Création de postes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
1.2.2.3 Poste et lieu de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
1.2.2.4 Poste et département . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
1.2.3 Tâches, compétences, responsabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
1.2.4 Liaisons entre les postes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
1.3 Organisation des structures et organisation des processus . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
1.3.1 Organisation des structures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
1.3.2 Organisation des processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
1.3.2.1 Analyse et synthèse du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
1.3.2.2 Objectifs de l’organisation des processus et dilemme de<br />
<strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification des processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
1.3.3 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
1.4 Règles d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
1.4.1 Instruments d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
1.4.1.1 Organigramme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668<br />
1.4.1.2 Description de poste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669<br />
1.4.1.3 Diagramme de fonctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670<br />
1.4.2 Degré d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671<br />
Chapitre 2: Formes d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673<br />
2.1 Principes d’aménagement organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673<br />
2.1.1 Principes de création de postes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674<br />
2.1.2 Principes de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678<br />
2.1.2.1 Le système hiérarchique de Fayol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678<br />
2.1.2.2 Le système fonctionnel de Taylor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
2.1.3 Répartition de <strong>la</strong> décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680
Table des matières 23<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
2.2 Formes pratiques d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
2.2.1 Organisation fonctionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681<br />
2.2.1.1 Organisation fonctionnelle pure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681<br />
2.2.1.2 Organisation mixte («staff and line») . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682<br />
2.2.2 Organisation divisionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683<br />
2.2.3 Holding de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
2.2.3.1 Caractéristiques et définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
2.2.3.2 Structures de <strong>la</strong> holding de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687<br />
2.2.4 Organisation matricielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688<br />
2.2.5 Organisation en réseau et organisation virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
2.2.6 Organisation de projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
2.2.7 Organisation en équipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694<br />
2.2.8 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696<br />
Chapitre 3: Changement organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699<br />
3.1 <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699<br />
3.2 Modèle fondamental du changement organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700<br />
3.3 Développement organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
3.3.1 Le développement organisationnel en tant que changement<br />
organisationnel évolutif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
3.3.2 Apprentissage organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
3.3.2.1 Niveaux d’apprentissage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704<br />
3.3.2.2 Savoir explicite et savoir tacite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705<br />
3.4 Le «business reengineering», changement organisationnel fondamental<br />
et radical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706<br />
3.5 Changement par l’auto-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707<br />
3.5.1 Concept et objectifs de l’auto-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707<br />
3.5.2 Scrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709<br />
3.5.3 Management agile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710<br />
3.5.4 Ho<strong>la</strong>cratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711<br />
X e partie<br />
Management<br />
Chapitre 1 er : <strong>Introduction</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717<br />
1.1 Qu’est-ce que le management? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717<br />
1.1.1 Principes de l’entreprise et principes de management . . . . . . . . . . . . . . 718<br />
1.1.2 Techniques de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718<br />
1.1.3 Modèles de management intégrés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720<br />
1.2 Modèle zurichois du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720<br />
1.2.1 Définition du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720<br />
1.2.2 Contenu du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
1.2.3 Récapitu<strong>la</strong>tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724<br />
1.3 Nouveau modèle de management de l’université de Saint-Gall . . . . . . . . . . . 724<br />
1.4 «Lean management» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727<br />
1.5 Contrôle total de <strong>la</strong> qualité (CTQ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728
24 Table des matières<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Chapitre 2: Fonctions du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
2.1 P<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
2.1.1 Caractéristiques de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
2.1.2 Concept de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734<br />
2.1.2.1 Système de p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734<br />
2.1.2.2 Processus de p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736<br />
2.1.2.3 Organisation de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
2.2 Décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 738<br />
2.2.1 Caractéristiques de <strong>la</strong> décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 738<br />
2.2.2 Types de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
2.3 Attribution des missions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
2.3.1 Caractéristiques de l’attribution des missions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
2.3.2 Autorité et pouvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
2.4 Contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
2.4.1 Caractéristiques du contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
2.4.2 Contrôle de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747<br />
Chapitre 3: Culture d’entreprise et style de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
3.1 Culture d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
3.1.1 Caractéristiques de <strong>la</strong> culture d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
3.1.2 Types de culture d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751<br />
3.1.3 Les effets de <strong>la</strong> culture d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752<br />
3.1.4 Analyse et aménagement de <strong>la</strong> culture d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . 754<br />
3.1.5 Management interculturel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755<br />
3.1.5.1 Importance du management interculturel . . . . . . . . . . . . . . . . . 755<br />
3.1.5.2 Les échelons de <strong>la</strong> culture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756<br />
3.1.5.3 Stratégies d’internationalisation et culture . . . . . . . . . . . . . . . . 757<br />
3.2 Styles de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758<br />
3.2.1 C<strong>la</strong>ssification des styles de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758<br />
3.2.2 Grille de comportement de B<strong>la</strong>ke/Mouton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762<br />
Chapitre 4: Management stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765<br />
4.1 Objectifs et rôle du management stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765<br />
4.1.1 Management stratégique et politique d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . 765<br />
4.1.2 Processus de résolution des problèmes stratégiques . . . . . . . . . . . . . . . 767<br />
4.2 Analyse de <strong>la</strong> situation initiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 771<br />
4.2.1 Analyse de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772<br />
4.2.2 Analyse de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775<br />
4.2.3 Analyse des valeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
4.2.4 Instruments d’analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
4.2.4.1 Analyse de <strong>la</strong> concurrence (analyse de <strong>la</strong> branche) . . . . . . . . . 780<br />
4.2.4.2 Modèle PIMS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783<br />
4.2.4.3 Concept de <strong>la</strong> courbe d’expérience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
4.2.4.4 Analyse du portefeuille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
4.2.4.5 Analyse des écarts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789<br />
4.2.4.6 «Benchmarking» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 790
Table des matières 25<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
4.3 Charte d’entreprise et gouvernance d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
4.3.1 Charte d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
4.3.2 Gouvernance d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793<br />
4.4 Stratégies d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
4.4.1 Développement de <strong>la</strong> stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
4.4.1.1 Stratégies produit-marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
4.4.1.2 Stratégies concurrentielles selon Porter . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
4.4.1.3 Normes stratégiques de <strong>la</strong> matrice croissance du marché/<br />
part de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
4.4.1.4 Cœurs de compétence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800<br />
4.4.1.5 Autres orientations stratégiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802<br />
4.4.2 <strong>Introduction</strong> et évaluation de <strong>la</strong> stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802<br />
4.4.2.1 <strong>Introduction</strong> de <strong>la</strong> stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802<br />
4.4.2.2 Evaluation de <strong>la</strong> stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805<br />
4.4.3 Le tableau de bord prospectif («ba<strong>la</strong>nced scorecard») . . . . . . . . . . . . . 806<br />
4.5 Facteurs stratégiques de succès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
Chapitre 5: Ethique d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
5.1 Rôle de l’éthique d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
5.2 Types de comportement éthique dans le cadre du management . . . . . . . . . . . 814<br />
5.3 Problèmes éthiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815<br />
5.4 Principes éthiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
5.5 Concept de crédibilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819<br />
5.5.1 La crédibilité en tant que principe directeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819<br />
5.5.2 Action communicatrice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 820<br />
5.5.3 Action responsable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
5.5.4 Action innovatrice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
5.6 Rationalité et éthique d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823<br />
Bibliographie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827<br />
Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833<br />
L’auteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863
833<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Index<br />
A<br />
Absences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577<br />
Acceptation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479–480<br />
p<strong>la</strong>fond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Accord<br />
en matière de concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
sur <strong>la</strong> répartition géographique . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
sur les conditions de vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
sur les prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85, 200<br />
sur les quantités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
sur les soumissions d’offres . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
Achat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
<strong>à</strong> domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> pièce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
critique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246<br />
de sécurité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />
décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
levier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246<br />
simple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246<br />
Acheteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
Acomptes de clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
Acquisition<br />
coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />
financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 551<br />
Actif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
circu<strong>la</strong>nt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358–359, 427<br />
immobilisé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358, 361, 427<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444, 504<br />
Actifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354–355, 361<br />
anticipés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
échange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
subdivision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
transitoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374–376<br />
Action . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 451<br />
au porteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
communicatrice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819–820<br />
cotée en bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452<br />
cours de bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
cours en bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
de col<strong>la</strong>borateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
émission dans le public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
gratuite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
innovatrice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819–820, 822<br />
négociabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
nominative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
liée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452<br />
non cotée en bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452<br />
ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452<br />
responsable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819–821<br />
valeur au bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Actionnaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
Activité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
normale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
834 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Actualisation<br />
facteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537–539, 552<br />
taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541–543<br />
Administration publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34–35<br />
Affacturage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482–484<br />
Affactureur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482–483<br />
Affectation du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . 595, 597<br />
Agencement des locaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
Agents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
de changement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
économiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Agio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
AIDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213<br />
Aide-mémoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />
Ajustement du besoin de personnel . . . . . . . . . 641, 643<br />
Alliance stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Allure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619<br />
prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
Ambiance de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760<br />
Aménagement<br />
de l’environnement de travail . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
des horaires de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . 602, 606<br />
des instruments de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
des procédures de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
du lieu de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601, 606<br />
organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673, 677<br />
Amende conventionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263<br />
Amortissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 365, 379<br />
calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534–535<br />
commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />
dégressif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
arithmétique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381–382<br />
géométrique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381–382<br />
direct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />
extraordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />
fonctionnel variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382–383<br />
fondé sur le temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
incorporable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />
indirect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
linéaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381–382<br />
méthode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
non p<strong>la</strong>nifié . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
période . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534<br />
p<strong>la</strong>nifié . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
Analyse<br />
ABC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266–267, 269, 271<br />
commerciale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
d’activité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
d’écart . . . . . . . . . . . . . . . . . 347, 748, 789–790, 805<br />
d’imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91, 94<br />
de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . 767, 769, 775–776<br />
de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . 767, 769, 772<br />
de <strong>la</strong> branche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772, 774<br />
de <strong>la</strong> concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
de liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390–391<br />
Analyse (suite)<br />
de mouvements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
de sensitivité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544<br />
des causes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
des chances et des risques . . . . . . . . . . . . . . . . . 768<br />
des compétences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775<br />
des écarts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
des points forts et des points faibles . . . . . . 767–768<br />
des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249, 772<br />
du point mort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
du portefeuille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
de produits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
du seuil de rentabilité . . . . 196–197, 528–529, 531<br />
du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580, 664<br />
input-output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
multicritères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98–99, 521<br />
SWOT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />
XYZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269, 271<br />
Annuité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
Appartenance au groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
Apports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
Apprentissage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806<br />
en double boucle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704<br />
en simple boucle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704<br />
organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703–704, 801<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704<br />
Approche<br />
heuristique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
réticu<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80, 237<br />
canal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />
coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
déroulement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />
juste-<strong>à</strong>-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 247–249<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238, 247<br />
organes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />
par stock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
p<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238, 272<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
de conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245, 254<br />
synchronisé avec <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . 255<br />
système physique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
Argent<br />
<strong>à</strong> terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
au jour le jour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Aspiration<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> flexibilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> sécurité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241–242
Index 835<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Assainissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461, 506<br />
Assessment center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
Association . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Assortiment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 177, 250<br />
équilibrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />
<strong>la</strong>rgeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
profondeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
Assurance qualité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />
Assurance-chômage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
Atelier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310–311<br />
Attribution des missions . . . . . . 44, 721, 731, 740–741<br />
acteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
outils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741<br />
principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741<br />
Audit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729<br />
Augmentation de capital . . . . . . . . . . . . . 453, 458–460<br />
au moyen de fonds propres . . . . . . . . . . . . . 458, 460<br />
autorisée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
conditionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
Autocontrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
Autofinancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430, 470–471<br />
degré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
Automatisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621, 643<br />
Autonomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 708<br />
degré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
Auto-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600, 699, 707<br />
Autoréférence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708<br />
Autorité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741–742, 763<br />
fondements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743<br />
formelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
institutionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
personnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743<br />
Autres coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
Aval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
Avance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
Avantages<br />
concurrentiels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
Axe<br />
client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806<br />
processus internes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806<br />
B<br />
Badwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
Bailleurs de fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53, 450, 794<br />
Ba<strong>la</strong>nce du bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
Base fiscale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />
Benchmarking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 790<br />
Bénéfice . . 109, 112, 219, 358, 365–366, 370, 498, 555<br />
brut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301, 303<br />
calcul comparatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530, 532<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
Bénéfice (suite)<br />
<strong>gestion</strong> d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
impôt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450, 606<br />
reporté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579<br />
ajustement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
brut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
mesures d’ajustement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643<br />
net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575–576<br />
qualitatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
quantitatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577, 579<br />
Besoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
calcul déterministe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
calcul stochastique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
calcul sur <strong>la</strong> base de <strong>la</strong> consommation . . . . . . . . 259<br />
calcul sur <strong>la</strong> base du programme de production . 261<br />
collectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />
de capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
de luxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
de matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245, 258<br />
de subsistance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
de tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 36<br />
dé<strong>la</strong>i de détermination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
des clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120–122<br />
facultatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436–437<br />
calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436–438<br />
couverture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436–437<br />
individuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
personnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33, 36<br />
physiologiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
primaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29, 607<br />
pyramide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
secondaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29, 607<br />
sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608<br />
tertiaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
Biens<br />
A, B et C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266, 268<br />
complémentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
d’équipement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
de consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
de substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 193<br />
économiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
facteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
finals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
immatériels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
intermédiaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
libres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
836 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Biens (suite)<br />
matériels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
non liés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
produits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
rares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
X, Y et Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Big data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
Bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344, 354, 357, 360, 365<br />
ba<strong>la</strong>nce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
d’ouverture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
de clôture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
déficitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
prévisionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
principe de prudence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
règle d’or . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
sincérité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360–361<br />
Billet <strong>à</strong> ordre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Bon<br />
de caisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
de jouissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
de participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453, 626<br />
initiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Bonification de poids . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206, 223<br />
Bonnes fées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
Bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Boutiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
Brainstorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163<br />
Branches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63, 65, 128, 780<br />
c<strong>la</strong>ssification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Brevet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
Budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
base zéro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
flexible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 219<br />
Budget wasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
Budgetary s<strong>la</strong>ck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
Budgétisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399–400<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
Business analytics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
Business angels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
Business reengineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699, 706<br />
C<br />
Cadence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />
Cadres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803<br />
Calcul<br />
comparatif<br />
des bénéfices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530, 532<br />
des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527–530<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99, 412, 525<br />
Calcul (suite)<br />
de l’amortissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534–535<br />
de <strong>la</strong> date de commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />
de <strong>la</strong> marge contributive . . . . . . . . . . . . . . . 302, 410<br />
de <strong>la</strong> rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
de <strong>la</strong> valeur moyenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
des besoins de matières . . . . . . . . . . . . . . . 245, 258<br />
déterministe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
sur <strong>la</strong> base de <strong>la</strong> consommation . . . . . . . . . . 259<br />
sur <strong>la</strong> base du programme de production . . . 261<br />
des besoins financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . 436–438<br />
des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
du cash-flow opérationnel<br />
direct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396–397<br />
indirect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396–397<br />
du coût unitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />
du dé<strong>la</strong>i de récupération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534<br />
du prix de revient . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407, 411<br />
définitif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
global . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
partiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410<br />
prévisionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
spécifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
stochastique du besoin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
vers l’amont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
vers l’aval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
Canal d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />
Canal de distribution . . . . . . . . . . . . 165, 167, 172, 204<br />
Capacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
contraintes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
d’emprunter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
de livraison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187, 240<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
économique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
technico-économique . . . . . . . . . . . . . . . . . 412, 414<br />
Capacités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588<br />
pleine utilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
profil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584<br />
taux d’utilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355, 426, 428<br />
-actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 451<br />
autorisé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
conditionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
augmentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453, 458–460<br />
au moyen de fonds propres . . . . . . . . . . 458, 460<br />
autorisée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
conditionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
de garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
des créanciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />
dilution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455, 490<br />
humain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514<br />
participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 453, 625
Index 837<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Capital (suite)<br />
-risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104, 444, 499, 504<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />
total . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Capitalisation, facteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
Capitaux<br />
couverture des besoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
étrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 500, 503<br />
<strong>à</strong> court terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
<strong>à</strong> long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
<strong>à</strong> moyen terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
conditionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417, 500<br />
marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
mobilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 438<br />
propres . . . . . . . . . . . . 360, 378, 385, 427, 449, 503<br />
autogénérés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449, 508<br />
libérés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Carrière, p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . 586, 633–634, 636<br />
Carry-over . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />
Cartel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 85<br />
principe de l’interdiction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
principe de <strong>la</strong> répression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
Cash and carry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
Cash ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395, 534, 558, 783<br />
opérationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393, 396–397<br />
calcul direct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396–397<br />
calcul indirect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396–397<br />
Catalyseur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
Cédule hypothécaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Centralisation<br />
de l’objet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674, 677<br />
de <strong>la</strong> décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
des opérations élémentaires . . . . . . . . . . . . 674, 677<br />
Centres<br />
commerciaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
d’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
de contact multicanaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
de coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
de <strong>gestion</strong> de <strong>la</strong> clientèle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
de profit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685, 687<br />
de services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657<br />
Cercle de qualité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
Certificat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
d’option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Certification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729<br />
Cession globale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
Cessionnaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
Chaîne<br />
de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />
de valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706<br />
fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />
logistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />
volontaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Chances de succès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
Changement<br />
agent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
géopolitique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />
organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699<br />
Changer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
Charges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364–365, 404–405<br />
comptabilité par nature . . . . . . . . . . . . 346, 405–406<br />
comptabilité par sections . . . . . . . . . . . . . . 346, 407<br />
comptabilité par unités d’imputation . . . . . 346, 407<br />
d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367–368, 404<br />
d’intérêt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527<br />
donnant lieu <strong>à</strong> décaissement . . . . . . . . . . . . . . . . 364<br />
exceptionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367–368<br />
fiscales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />
hors exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367–368<br />
incorporables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
n’appartenant pas <strong>à</strong> l’exercice . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
ne donnant pas lieu <strong>à</strong> décaissement . . . . . . . . . . 364<br />
neutres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404–405<br />
Charte . . . . . . . . . . . . . . . 718, 768–769, 771, 791–792<br />
Chasseur de têtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588<br />
Chef<br />
de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
de projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689, 692, 694<br />
Chemin critique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333, 336–337<br />
Chiffre d’affaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134, 219, 395<br />
rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Cible de <strong>la</strong> publicité . . . . . . . . . . . . . . . . . 210, 212–214<br />
Circuit de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
C<strong>la</strong>ssement ordinal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
C<strong>la</strong>ssification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
par branches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
C<strong>la</strong>use de non-dilution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Clientèle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168, 728, 806<br />
fidélisation . . . . . . . . . . . . . . . . . 121, 126, 155, 206<br />
loyauté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155, 168, 190<br />
Clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53, 204<br />
acomptes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
Clôture<br />
annuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Coaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
de résolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639<br />
méthodologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639<br />
technique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639<br />
Code des obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71, 349<br />
Code suisse de bonne pratique<br />
pour le gouvernance d’entreprise . . . . . . . . . . . . 794
838 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Codécision, voie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
Cœur<br />
de compétence . . . . . . . . . . . . 88–89, 125, 690, 800<br />
du produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
Collecte de données . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
Collectivité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Collectivités publiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33–34<br />
Commandement, voie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
Commandes<br />
calcul de <strong>la</strong> date . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />
dates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276, 278<br />
dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
quantité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274, 278<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274–276<br />
Commanditaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Commandite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
par actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Commandité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Commerçant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
Commerce<br />
de détail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177, 183<br />
de gros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176, 180<br />
en libre service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
effet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479–480<br />
électronique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178, 181–183<br />
en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
fonctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175, 250<br />
organes de vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
Commerces multiples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
Commissionnaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173, 251<br />
Communautés<br />
d’intérêts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
de droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Communication . . . . . . . . . . . . 209, 725, 753, 820–821<br />
cible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210–211<br />
contenu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210–211<br />
en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209–210<br />
re<strong>la</strong>tions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
sans attente de résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
sans préjugés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
sur les médias sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
voie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />
Comparaison<br />
dans le temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
entre différents états actuels . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
interentreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
par facteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615<br />
prévisions – réalisations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
Compatibilité<br />
contextuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750<br />
systémique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750<br />
Compensation calculée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Compétences . . . . . . . . . . . . . 659–660, 669–670, 678<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775<br />
Complexité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37–38, 708<br />
Comportement<br />
des prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 786<br />
du client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204<br />
du consommateur . . . . . . . . . . . . . . . . 129–130, 137<br />
équité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
éthique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 814<br />
étude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
grille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762–763<br />
impulsif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
rationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />
routinier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
Comptabilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
ducroire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362–363, 369–370<br />
Comptabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 60, 341, 362<br />
analytique d’exploitation . . 47, 346, 348, 358, 403,<br />
405–406<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406<br />
budgétaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
commerciale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
deniers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47, 344<br />
des charges<br />
par nature . . . . . . . . . . . . . . . . 47, 346, 405–406<br />
par sections . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47, 346, 407<br />
par unités d’imputation . . . . . . . . . . 47, 346, 407<br />
des coûts et prestations . . . . . . . . . . . . . . . . 343, 346<br />
en partie double . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
financière . . . . . . . . . . . 47, 343, 348–349, 403, 406<br />
générale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
Compte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
courant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
d’actif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
négatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381, 383<br />
de passif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
de résultat . . . . . . . . . . . . . . 344, 363, 366, 368–369<br />
par fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
par nature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
prévisionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366<br />
des coûts absorbés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />
provisoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
Comptes<br />
annuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350–352<br />
principe de prudence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
clôture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
créditeurs<br />
échéance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
débiteurs<br />
échéance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
rotations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
reddition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47–48, 341<br />
Computer Integrated Manufacturing . . . . . . . . 324–325
Index 839<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Concentration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
d’entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
Concept<br />
de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 734<br />
des parties prenantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 52<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
contrôle d’efficacité . . . . . . . . . . . 215, 220–221<br />
Conception<br />
assistée par ordinateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
de l’être humain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568, 597<br />
Concession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184, 359<br />
Concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
atomique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194, 199<br />
monopolistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
oligopolistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
parfaite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
polypolistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
restrictions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
Concurrents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
Conditions<br />
de paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597–598<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
Conflit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654, 672, 682<br />
d’objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734<br />
minimisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696<br />
solution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
Congé sabbatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
Congruence des échéances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Connaissances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33, 60<br />
Conseil d’administration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
Consommateur, comportement . . . . . . . . 129–130, 137<br />
Consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
de valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365, 379<br />
Consortium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
d’émission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
de crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
Constitution de réserves <strong>la</strong>tentes . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Construction modu<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />
Contraintes de capacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
Contrat<br />
d’achat couplé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
de fourniture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
de licence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
Contrôle . . . . . . . . . . 44, 342, 506, 721, 731, 744–745,<br />
747–748, 753<br />
axé sur <strong>la</strong> branche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
axé sur les col<strong>la</strong>borateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
d’efficacité du concept publicitaire . . 215, 220–221<br />
de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
des ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
de l’exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
Contrôle (suite)<br />
de l’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
de <strong>la</strong> rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
des mesures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
des méthodes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
des objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
des prémisses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746, 805<br />
des processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
des progrès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805<br />
des ressources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
des résultats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523, 574, 746<br />
domaines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
du comportement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747<br />
du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747<br />
financier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
historique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744<br />
instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
par un tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
total de <strong>la</strong> qualité . . . . . . . . . . . . 296, 720, 728–729<br />
Contrôleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
Convention de travail <strong>à</strong> <strong>la</strong> pièce par équipe . . . . . . . 622<br />
Conversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127, 488<br />
dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
rapport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Coopération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183–184, 251, 802<br />
Coopérations interentreprises . . . . . . . . . 79, 82–84, 91<br />
Coopérative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 184<br />
Coordination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 748, 791<br />
fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
Corporate finance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Corporate identity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791, 804<br />
Corrections de valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 379<br />
forfaitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
Courbe<br />
d’apprentissage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
d’expérience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784–786<br />
de Pareto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
des sa<strong>la</strong>ires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
du coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
Cours<br />
d’émission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455, 488<br />
de bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
en bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Courtier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />
Coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292, 404<br />
baisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
courbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
d’acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
d’opportunité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186, 419<br />
de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
840 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Coût (suite)<br />
de possession du stock . . . . . . . . . . . . . . . . 263, 272<br />
de rupture de stock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
de substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
dégressivité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 304, 784<br />
domination globale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
facteurs déterminants . . . . . . . . . . . . . . . . . 412–413<br />
fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />
d’un lot de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
moyen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
marginal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410, 418<br />
minimisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186, 241–242<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
points critiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
potentiel de réduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 786<br />
proportionnel <strong>à</strong> <strong>la</strong> taille du lot de fabrication . . . 304<br />
social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
total . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
unitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />
variable moyen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
Coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404–405<br />
autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
calcul comparatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527–530<br />
catégories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527<br />
de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
dégressifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
des capitaux étrangers . . . . . . . . . . . . . . . . 417, 500<br />
dimension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
directs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
discontinus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501, 527<br />
fixes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
non utilisés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />
utilisés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />
incorporables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404–405<br />
indirects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
permanents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
potentiels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
progressifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
proportionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
régressifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
rémanence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416–417<br />
semi-proportionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
supplétifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404–405, 501<br />
variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Couverture des besoins de capitaux . . . . . . . . . . . . . 476<br />
Couverture des immobilisations . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Créanciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />
capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />
protection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342, 353, 356<br />
Création de postes . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674–675, 677<br />
Création de valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726<br />
Crédibilité . . . . . . . . . . . . 754, 766, 791, 794, 819–823<br />
stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 820<br />
Crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
<strong>à</strong> découvert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
-bail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492, 494<br />
financier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
opérationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
d’escompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
de rembours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
de signature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
en b<strong>la</strong>nc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
en compte courant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
fournisseur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476–477<br />
garanti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
lombard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
par acceptation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479–480<br />
p<strong>la</strong>fond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
Créneaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
Crises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
Critères facultatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />
Critères impératifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />
Critical path method . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Croissance . . . . . . . . . . . . . . . . . 79, 112, 158, 802, 806<br />
du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783–784, 788<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
naturelle ou organique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Crowdfunding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431<br />
Culture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52, 757<br />
d’entreprise . 723, 749–754, 756, 770, 775, 791, 804<br />
d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756<br />
de métier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757<br />
du processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752<br />
du risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752<br />
nationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756<br />
visée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754<br />
Current ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
Curriculum vitae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
Customer care center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
Customer Lifetime Value . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
Cycle d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39, 425<br />
financier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39, 425<br />
fonctions du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
matériel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39, 425<br />
Cycle de vie de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
Cycle de vie du produit . . . . 51, 88, 158–161, 218, 787<br />
écologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Index 841<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
D<br />
Date<br />
d’achèvement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
de début . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
optimale de commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />
Débiteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 479<br />
douteux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
échéance des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
perte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367, 383<br />
rotation des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
Débouché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128, 675<br />
Décaissements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364<br />
Déca<strong>la</strong>ge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />
Décideurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 738<br />
Décision 44, 342, 411, 680, 721, 731, 738–739, 753, 791<br />
acte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
centralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
compétence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
constitutive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 94<br />
critères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
d’achat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
décentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
délégation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
domaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
make or buy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279, 292<br />
originaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765<br />
outils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
pouvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
préparation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519, 739<br />
types . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
Décompte d’exploitation . . . . . . . . . . 47, 346, 403, 405<br />
Décote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
Déficit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />
Définancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394, 429<br />
Dégeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
Degré<br />
d’autofinancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
d’autonomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
d’internationalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92–93<br />
d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671–672<br />
de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />
de liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
de saturation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
de service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />
de spécialisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
Dégressivité des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 784<br />
de fabrication en série . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
Dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
d’échange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
de commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
de conversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
de détermination des besoins . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
de livraison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
de mise sur le marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
de réception de <strong>la</strong> marchandise . . . . . . . . . . . . . 273<br />
de récupération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534<br />
de souscription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
respect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
surveil<strong>la</strong>nce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />
Délégation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 738, 760<br />
Délocalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642<br />
Demande . . . . . . . . . . 29, 128, 198, 221, 249, 280, 660<br />
é<strong>la</strong>sticité-prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192–193<br />
satisfaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193<br />
Démarchage <strong>à</strong> domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
Démembrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Démission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
Département . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
central . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657, 684, 687<br />
Départs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
Dépendance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652<br />
Dépense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364<br />
Description de poste . . . . . 581–582, 667, 669, 738, 741<br />
Design . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
Désinvestissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Détail<strong>la</strong>nt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174, 183<br />
Détermination du résultat d’exploitation . . . . . . . . . 406<br />
Deutscher Corporate-Governance-Kodex . . . . . . . . 794<br />
Développement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161–163, 796<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633, 637<br />
organisationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699, 701<br />
Diagramme<br />
de fonctions . . . . . . . . . . . . 667, 670, 738, 741, 743<br />
de Gantt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328, 667<br />
de <strong>la</strong> courbe de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />
de processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741<br />
de réseau . . . . . . . . . . . . . . . 331, 333–335, 667, 741<br />
<strong>à</strong> flèches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
<strong>à</strong> nœuds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
Différenciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
de prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202–204<br />
horizontale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201–202<br />
verticale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202–203<br />
des taux de sa<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . 611–612, 616–617<br />
retardée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />
Dilemme de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification des processus . . 236, 312,<br />
665<br />
Dilution du capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455, 490<br />
Direct costing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
842 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Direction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44, 717, 765<br />
des affaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
Dirigeants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760<br />
Discounted cash flow (DCF) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
Disponibilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104<br />
Dispositions<br />
de <strong>la</strong> comptabilité commerciale . . . . . . . . . . . . . 356<br />
régissant <strong>la</strong> structure du compte de résultat . . . . 366<br />
Dissolution de réserves . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
<strong>la</strong>tentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387<br />
Distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80, 165<br />
canal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165, 167, 172, 204<br />
chaîne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
circuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
commerciale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
degré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />
logistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166, 185–186, 236<br />
organe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
Diversification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 796–797<br />
horizontale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 797<br />
investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
verticale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 797<br />
Dividende<br />
aligné sur le bénéfice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474<br />
droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
en nature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
en numéraire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
politique de distribution . . . . . . . . . . . . . . . 456, 473<br />
stabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474<br />
-titre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
Division . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 683, 687<br />
du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651–652<br />
Documentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
Domaine d’activité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783<br />
stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
Domaines de l’environnement . . . . . . . . 48–49, 51, 725<br />
Dossiers de candidature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
Double sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
Droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
au dividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
cambiaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
d’option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
de conversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
de gage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
impératif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
préférentiel de souscription . . . . . . . . . . . . 456–457<br />
privé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
supplétif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
Droite d’isoprofit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
Du Pont, schéma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446–447<br />
Ducroire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 379, 383<br />
comptabilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
Dumping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />
Durée<br />
d’utilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
de stockage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />
Dynamique environnementale . . . . . . . . . . . . . . . . . 726<br />
E<br />
E-business . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Ecart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347, 748, 789–790, 805<br />
Echange<br />
d’actifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />
d’informations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
Echantillon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142, 144<br />
Echantillonnage<br />
aléatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
par quotas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
probabiliste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
Echéance des comptes<br />
créditeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
débiteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
Echéances<br />
congruence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
parallélisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Echelle<br />
cardinale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
nominale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
ordinale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
E-clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Ecole des re<strong>la</strong>tions humaines . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Ecologie<br />
déchets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 291–292<br />
émissions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 291–292<br />
pollution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
E-commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181–183<br />
Economic value added . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
Economie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29–30<br />
Economies d’échelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81, 89<br />
Economies d’envergure ou de gamme . . . . . . . . . . . . 81<br />
Ecrémage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200–201<br />
Ecriture de redressement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />
E-entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Effectif du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
Effet<br />
d’extension de <strong>la</strong> capacité . . . . . . . . . . . . . 468–470<br />
de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479–480<br />
de levier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491, 499–500<br />
Lohmann-Ruchti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468–470<br />
multiplicateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800<br />
Effets externes négatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
Efficacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108, 752<br />
de <strong>la</strong> publicité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Index 843<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Efficience . . . . . 108, 651, 654, 734, 744, 747, 752, 824<br />
E<strong>la</strong>rgissement des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599<br />
E<strong>la</strong>sticité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
-prix de <strong>la</strong> demande . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192–193<br />
publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
Eléments d’ouvrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Eliminer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
Emancipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263–264<br />
Embal<strong>la</strong>ge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
Emergence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
Eminence grise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683<br />
Emission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
au-dessous du pair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
au-dessus du pair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
cours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455, 488<br />
d’actions dans le public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Emprunt<br />
<strong>à</strong> option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430, 490–491<br />
<strong>à</strong> taux flottant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
convertible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430, 489<br />
obligataire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Encaisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
Encaissements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364<br />
Endossement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Engagements<br />
conditionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
fictifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Enjeux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55–56<br />
Enquête . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140, 144<br />
en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
exhaustive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
face <strong>à</strong> face . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
omnibus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />
par questionnaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
par téléphone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
partielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
qualitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
quantitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
Enrichissement des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599<br />
Entrées dans le fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
Entrepôt de données . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />
Entrepreneurs sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 37, 72<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767, 769, 775<br />
commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87, 89, 93<br />
culture . . . . . 723, 749–754, 756, 770, 775, 791, 804<br />
cycle d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39–40<br />
cycle de vie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
de services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65, 68<br />
destruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642<br />
en croissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 54<br />
établie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
éthique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811–813, 817<br />
Entreprise (suite)<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547–550<br />
familiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
fermeture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642<br />
finance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
forme juridique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
gouvernance . . . . . . . . 721, 768, 771, 793–794, 816<br />
grande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66, 68<br />
imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63, 91<br />
individuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724<br />
moyenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112, 465, 768–769<br />
petite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
philosophie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734<br />
politique . . . . . . . . . . . 723, 765, 769–770, 775, 795<br />
principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718, 736<br />
productrice de biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65, 68<br />
propriétaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
rachat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
reprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
stratégie . . . . . . . . . . . . . . . 465, 768–769, 771, 795<br />
taille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66, 145, 465<br />
valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691<br />
Entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
concentration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
d’économie mixte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35–36<br />
fusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39, 84, 464<br />
privées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
publiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
sociales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
typologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
Entretien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />
d’embauche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
directif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
non directif (libre) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
préliminaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
semi-directif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
Enveloppe marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
Environnement<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767, 769, 772<br />
de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 54<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
incidence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
préservation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
sphères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48–49, 51, 725<br />
Epanouissement personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608<br />
Equipe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694<br />
de travail semi-autonome . . . . . . . . . . . . . . 318, 600<br />
rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 695<br />
Equipement, biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
844 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Equité<br />
de comportement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
des exigences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
du rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
par rapport au marché des ressources humaines 611<br />
par rapport aux résultats de l’entreprise . . . . . . . 611<br />
sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
Escompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476, 479<br />
crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
limite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
p<strong>la</strong>fond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
E-shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Espaces-boutiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
Espèces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
Esprit<br />
d’équipe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
de clocher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
Estimation subjective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
Estime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608<br />
Etat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
Etat-major . . . . . . . . . . . 657–658, 682, 692–693, 738<br />
Etats prévisionnels de liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
Ethique<br />
appliquée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 813<br />
descriptive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
normative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
Ethique d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . 811–813, 817<br />
Ethos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
Etre humain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
conceptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
Etude de marché . . . . 122, 124, 128, 137–139, 145, 147<br />
Coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . 247–248<br />
méthodes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138–139<br />
primaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
secondaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
Etude du comportement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
Evaluation<br />
360° . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
corrections . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547–550<br />
de <strong>la</strong> performance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
de <strong>la</strong> stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795, 805<br />
de poste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583<br />
des actifs et des passifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611–613, 617<br />
du besoin de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
du rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617–618<br />
méthode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
moyenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
par les pairs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
par les super-bénéfices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557<br />
p<strong>la</strong>fond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
p<strong>la</strong>nchers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
Evénement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Eventail de subordination . . . . . . . . . . . . 662–663, 678<br />
Eviter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
Exécution, contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
Exigences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583<br />
équité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
profil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583–584<br />
types . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
Expansion<br />
investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515, 530<br />
Exploitation, phase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
Exportations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
Expositions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />
Extension de <strong>la</strong> capacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
effet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468–470<br />
Externalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292, 705<br />
Externalités négatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
F<br />
Fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> chaîne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> pièce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71, 131, 307<br />
artisanale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311<br />
cadencée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />
avec manutention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />
de masse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131, 308<br />
en plusieurs exemp<strong>la</strong>ires . . . . . . . . . . . . . . . 71, 308<br />
en série . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304, 309<br />
grande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
petite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
entièrement automatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />
lot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303–305, 309<br />
mixte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
modes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262, 285, 307–308<br />
par lots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
par séries homogènes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
personnalisation de masse . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
pour le stock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
procédé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286, 310, 319, 330<br />
simultanée de produits simi<strong>la</strong>ires . . . . . . . . . . . . 309<br />
sur commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
synchronisée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330<br />
temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
Facteur<br />
d’actualisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537–539, 552<br />
de capitalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
de récupération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544<br />
de valeur actuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
Facteurs<br />
d’hygiène . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
d’imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94–95, 97<br />
de motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 41, 70, 567<br />
combinaison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Index 845<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Facteurs (suite)<br />
de succès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
des valeurs actuelles de rente . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
déterminants du coût . . . . . . . . . . . . . . . . . 412–413<br />
potentiels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 41, 469, 567<br />
répétitifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 41, 60, 469<br />
Factory outlets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
Fair presentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344, 352<br />
Familles de pièces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
Fidélisation de <strong>la</strong> clientèle . . . . . . . . . . . . 121, 155, 206<br />
Filiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 675, 686<br />
Finance d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Financement . . . . . . . . . . . . . . . . . 59, 81, 425, 428, 432<br />
adapté au risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
combinaison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507<br />
d’acquisitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
des ventes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189–190, 482<br />
extérieur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395<br />
hybride . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395, 430, 467<br />
mezzanine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
opérations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
optimal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />
par apport personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
par constitution de provisions . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
par contre-valeurs d’amortissements . . . . . 467–468<br />
par création de trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
par l’emprunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431<br />
par le crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
par participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
participatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431<br />
processus de résolution des problèmes . . . . 432–433<br />
règle d’or . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
horizontales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
verticales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
souplesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
subordonné . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
Finances<br />
besoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436–437<br />
calcul des besoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436–437<br />
contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
p<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439, 442<br />
<strong>à</strong> court terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439–440<br />
<strong>à</strong> long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439, 441<br />
ratios de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
situation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
Fiscalité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />
Fixation<br />
de dé<strong>la</strong>is<br />
vers l’amont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
vers l’aval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
des prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195, 205, 412<br />
des sa<strong>la</strong>ires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
Flexibilisation du temps de travail . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
Flexibilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242, 290, 733<br />
Flottement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
Foires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139, 227<br />
Fonction<br />
d’intermédiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175–176<br />
de contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
de coordination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400, 732<br />
de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
de <strong>la</strong> publicité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
de médiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
de motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
de prise en charge du risque . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />
de service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
diagramme . . . . . . . . . . . . . 667, 670, 738, 741, 743<br />
re<strong>la</strong>tive <strong>à</strong> <strong>la</strong> marchandise . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />
valeur totale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615<br />
Fonctions<br />
du commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175, 250<br />
du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104, 731<br />
transversales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60, 724<br />
Fonctions mathématiques<br />
fonction économique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
fonction prix-réponse . . . . . . . . . . . . . . . . . 191–192<br />
Fondation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388–389<br />
de roulement net . . . . 389–391, 393, 397–398, 443<br />
entrée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
modifications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389, 393<br />
sorties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
Forfaitage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481, 484<br />
taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
Formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
assistée par Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
assistée par ordinateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
continue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578, 636<br />
de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
des fournisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
en cours d’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
Formes<br />
de communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />
de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
de sociétés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72–78<br />
juridiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63, 71<br />
Fournisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53, 249, 251, 293<br />
caractéristiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />
crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476–477<br />
formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
re<strong>la</strong>tions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241–242<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
Frais financiers incorporables . . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
Franchisage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 169–170<br />
Franchisé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170<br />
Franchiseur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170–171
846 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Free cash flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
Fringe benefits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
Frustration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Fusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39, 84, 464<br />
par absorption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
par combinaison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
G<br />
Garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481, 498<br />
capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
de continuité et d’existence . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
Génériques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
Gestion<br />
contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
de crises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
de l’information et des connaissances . . . . . . . . . 60<br />
de <strong>la</strong> chaîne logistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />
de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
de trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440<br />
des administrations par objectifs . . . . . . . . . . . . . 36<br />
des enjeux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55–57<br />
des parties prenantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
des réc<strong>la</strong>mations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
des ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . 571–572<br />
du bénéfice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
ratios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568, 686<br />
information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
totale de <strong>la</strong> qualité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296, 729<br />
Gestion d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
découpages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
par <strong>la</strong> valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
spéciale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
Gestion des stocks . . . . . . . . . . . . . . 237–238, 243, 249<br />
p<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
sur calendrier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277–278<br />
sur point de commande . . . . . . . . . . . . . . . 277–278<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243, 249<br />
techniques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
Gestion matières . . . . . . . . . . . . . . . . . 60, 237–239, 241<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237, 241<br />
processus de résolution des problèmes . . . . . . . . 237<br />
transports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238<br />
Gestionnaire indépendant de rayons . . . . . . . . . . . . 180<br />
Global sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
Going private . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462<br />
Going public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461, 464–465<br />
Goodwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263, 548, 553<br />
d’origine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
dérivatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
méthode de <strong>la</strong> durée abrégée de rente . . . . . . . . 557<br />
Gouvernance d’entreprise 721, 768, 771, 793–794, 816<br />
Gouvernance mondiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Gradation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263–264<br />
Grande entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66, 68<br />
Grandes surfaces spécialisées . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
Grands magasins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
Graphe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Grille de comportement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762–763<br />
Grossiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />
Groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90, 568, 686<br />
de clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204<br />
de produits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151, 158, 160<br />
de projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695<br />
informel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
Groupements d’achats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
H<br />
Haute technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
Hiérarchie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
Ho<strong>la</strong>cratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711<br />
Holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568, 686<br />
financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
Homo oeconomicus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823<br />
Homogénéité du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
Honorabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500<br />
Horaires de travail<br />
aménagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602, 606<br />
mobiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
Humanisation du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
Hygiène . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
Hypothèque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
conventionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
directe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
indirecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
I<br />
Ilots de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
Image . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
Imitabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 801<br />
Immobilisation, taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
Immobilisations<br />
corporelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359, 361<br />
financières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
incorporelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
taux de couverture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Impératif catégorique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Imp<strong>la</strong>ntation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63, 91<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91, 94<br />
choix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />
facteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94–95, 97<br />
Impondérables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
Index 847<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Impôt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367, 456<br />
sur le bénéfice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
sur les gains immobiliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
Incitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
catégories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606<br />
collective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
immatérielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
matérielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
monétaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605–606, 610<br />
non monétaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605–606, 629<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 624<br />
Indépendance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
Influenceurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129, 226<br />
Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41, 51<br />
complète . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544<br />
du public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
incomplète . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Informations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33, 60<br />
de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
échange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
Ingénierie de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
Ingénierie des procédés de fabrication . . . . . . . . . . . 296<br />
Initial public offering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Initiatives multipartites . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816–817<br />
Innovation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800<br />
de processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
Input . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
Inspection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />
Instance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581, 657<br />
Instruments<br />
d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654, 667, 741<br />
de contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
de <strong>la</strong> politique d’approvisionnement . . . . . 247, 254<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 722, 746<br />
de marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124, 128, 230<br />
Intégration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802<br />
ascendante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 797<br />
descendante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 797<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
verticale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
Intensité capitalistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783<br />
Interaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725<br />
thèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725<br />
Intermédiaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129, 251<br />
Internal rate of return . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
Internalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705<br />
International Financial Reporting Standards (IFRS) 353<br />
Internationalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757<br />
degrés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92–93<br />
stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91, 93<br />
Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178, 182<br />
Inventaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59, 428, 513–515<br />
besoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />
biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99, 412, 525<br />
catégories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514<br />
contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
d’expansion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515, 530<br />
de diversification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
de rationalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
de reconversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
de renouvellement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
différentiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531, 545<br />
financier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
méthodes de calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525–527<br />
moyens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
objet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514, 547<br />
opérations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
problèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516<br />
processus de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
processus de résolution des problèmes . . . 517–518<br />
proposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521<br />
retour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
Investisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
protection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
re<strong>la</strong>tions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507<br />
ISO 9000 <strong>à</strong> 9004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729<br />
Isoprofit, droite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
Issue management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
J<br />
Jalons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
Jeu d’écritures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
Job<br />
en<strong>la</strong>rgement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599<br />
enrichment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599<br />
rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600<br />
sharing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
Joint-venture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87, 89, 93<br />
Journal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
Juste-<strong>à</strong>-temps<br />
approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329, 728
848 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
K<br />
Kaizen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
Kanban . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330, 728<br />
L<br />
Lean management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720, 727–728<br />
Lean production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727<br />
Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
Legal compliance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
Légis<strong>la</strong>tion fiscale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
Légitimation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
Lettre de change . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Leveraged<br />
buy-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462<br />
management buy-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462<br />
Levier, effet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
Libération<br />
date . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
obligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
Licence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 359<br />
Licenciement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
Ligne<br />
de crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . 71, 310, 313, 315<br />
de produits . . . . . . . . . . . . . 151–152, 158, 162, 205<br />
Limite d’escompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
valeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516, 551<br />
Liquidité . . . . . . . . . . 103–104, 242, 443, 498, 502, 748<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390–391<br />
degré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
prévisionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
re<strong>la</strong>tive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
totale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
Liste d’opérations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Livraisons<br />
capacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187, 240<br />
dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187, 273<br />
fiabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
Logistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />
de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
système interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
Lohmann-Ruchti, effet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468–470<br />
Loi<br />
d’équilibre de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . 300<br />
Sarbanes-Oxley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
sur les cartels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
Lot de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303, 309<br />
coût<br />
fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
proportionnel <strong>à</strong> <strong>la</strong> taille . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
journalier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
taille optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303–305<br />
M<br />
Macro-niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816<br />
Magasins<br />
<strong>à</strong> succursales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
d’exposition des produits du catalogue . . . . . . . 178<br />
de proximité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
discounts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
grands . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
minimarge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
soldeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
spécialisés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
Maintenance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />
Maison-mère . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
Maîtrise statistique des processus . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
Management . . . . . . . . . . . . . . 44, 53, 60, 717, 723–724<br />
agile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710<br />
buy-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462<br />
d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724<br />
de <strong>la</strong> re<strong>la</strong>tion client . . . . . . . . . . . . . . . 121, 125–126<br />
décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
des idées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628<br />
des organisations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654<br />
dimension<br />
horizontale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662<br />
verticale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663<br />
environnemental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291–292<br />
erreurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793<br />
fonctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104<br />
instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 722, 746<br />
interculturel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755, 757<br />
lean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720, 727–728<br />
nouveau modèle de management de l’université de<br />
Saint-Gall . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 724–726<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103–104, 110, 768<br />
organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
par exception . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
par objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400, 719<br />
philosophie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 677, 718, 736<br />
qualité et continuité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
roue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748, 766<br />
style . . . . . . 104, 606, 635, 663, 723, 758–761, 763<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678, 727<br />
techniques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718, 745<br />
Manuel d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
Manufacturing engineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292<br />
Manufacturing Resource P<strong>la</strong>nning . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
Marchandises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />
commerciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />
dé<strong>la</strong>i de réception . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
Marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128, 783<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249, 772<br />
caractéristiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
c<strong>la</strong>ssification morphologique . . . . . . . . . . . 194–195<br />
croissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783–784, 788<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . 49, 247–249
Index 849<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Marché (suite)<br />
débouché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
des capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
des valeurs mobilières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
développement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
du crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
entrée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
étude . 122, 124, 128, 137–139, 145, 147, 247–248<br />
évolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
homogénéité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
hypothécaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
monétaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
parfait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190–191, 194<br />
part . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134, 784, 786<br />
re<strong>la</strong>tive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
partenaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129, 194<br />
pénétration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
potentiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134–135<br />
saturé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781<br />
segmentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131–133<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
-test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
transparence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130, 191, 212<br />
variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
vendeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />
volume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134–135<br />
Marge<br />
bénéficiaire brute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />
contributive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301, 409, 748<br />
calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302, 410<br />
niveaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
par unité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />
Market value added . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60–61, 119<br />
concept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124–125<br />
contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . 238, 247<br />
des biens d’équipement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
des biens de consommation . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
des ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
des services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121, 127<br />
enveloppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
évaluation des résultats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124, 128, 230<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122, 218<br />
orientation<br />
sur l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />
sur <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
sur <strong>la</strong> vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />
sur le marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />
processus de résolution des problèmes . . . . 122–123<br />
re<strong>la</strong>tionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
Marketing (suite)<br />
stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122–123<br />
stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
téléphonique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
Marketing-mix . . . . . . . . . . . . . . . . . 124, 218, 229–231<br />
Marque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
de distributeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
de fabricant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
Matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 235, 238<br />
auxiliaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 235<br />
calcul du besoin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245, 258<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
premières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 235<br />
produits d’entretien et de fonctionnement . . . . . 236<br />
Matrice<br />
croissance de marché/part de marché . . . . . 788, 799<br />
du portefeuille achats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
produit-marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
Mécénat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225<br />
Médias<br />
en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
hors ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
publicitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 216–217<br />
sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
Médiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
Mégatendances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />
Ménages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
privés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33–34<br />
Mentor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
Mentorat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639<br />
Message publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215, 587<br />
affectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
cognitif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
Méta-éthique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 813<br />
Méthode<br />
d’évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
de l’annuité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
de l’évaluation moyenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
de <strong>la</strong> durée abrégée de rente du goodwill . . . . . . 557<br />
de <strong>la</strong> valeur actuelle nette . . . . . . . . . . . . . . 540–541<br />
de <strong>la</strong> valeur de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
de vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
des potentiels Metra . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331, 333<br />
du chemin critique . . . . . . . . . . . . . . . 333, 336–337<br />
du portefeuille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
du taux de rentabilité interne . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
par points . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615–616<br />
Méthodes<br />
contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
d’amortissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
d’étude de marché . . . . . . . . . . . . . . . 138–139, 147<br />
d’évaluation par les super-bénéfices . . . . . . . . . 557<br />
de calcul d’investissement . . . . . . . . . . . . . 525–526<br />
dynamiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526<br />
statiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525, 527<br />
de prévision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732<br />
de prévisions des ventes . . . . . . . . . . . . . . . 144–145
850 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Metra potential method . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331, 333<br />
Mezzanine, financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
Minimisation<br />
des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186, 241–242<br />
de possession du stock . . . . . . . . . . . . . . . . . 263<br />
des temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
Minimum vital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Mise au courant<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
période . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
Missions, attribution . . . . . . . . . 44, 721, 731, 740–742<br />
Mobilisation des capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 438<br />
Modalités de souscription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Modèle<br />
de management<br />
de Zurich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720<br />
intégré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720, 722<br />
des 4 P . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
EFQM d’excellence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729<br />
PIMS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783–784<br />
Modes de fabrication . . . . . . . . . . . . 262, 285, 307–308<br />
Modification<br />
de <strong>la</strong> taille de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314<br />
du produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
Modu<strong>la</strong>r sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
Modu<strong>la</strong>risation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />
Moment d’ordre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726<br />
Mondialisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88, 91<br />
Monnaie scripturale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
Monopole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194, 249<br />
de l’offre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249, 252<br />
Monotonie du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652, 674<br />
Morale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
Motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588, 609, 741, 753<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
au rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
contenus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
dynamique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608<br />
fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
Moving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
Moyenne arithmétique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
Moyenne entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
Moyenne mobile ou glissante . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
Moyenne-haute technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
Moyens<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425, 516<br />
publicitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 216, 587<br />
MRP II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
Multimédia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
Multiple sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
Mutation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
N<br />
Négociation, pouvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
Net operating profit after tax . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
Net working capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
Net-économie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Niche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
Niveau<br />
d’activité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414, 642<br />
d’alerte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />
de sa<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610<br />
de stock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />
hiérarchique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
Nomenc<strong>la</strong>ture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />
décomposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
No-name products . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
Non-dilution, c<strong>la</strong>use . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Norme de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612<br />
Normes stratégiques . . . . . . . . . . . . . . . . . 788, 799–800<br />
Nouveau modèle de management de<br />
l’université de Saint-Gall . . . . . . . . . . . 49, 724–726<br />
Nouvelle <strong>gestion</strong> publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
Numérisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57, 140, 168<br />
O<br />
Objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 740<br />
complémentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
concurrents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
contenu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
contradictoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
d’organisation . . . . . . . . . . . 103–104, 110, 654, 768<br />
de bénéfice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . 112, 465, 768–769<br />
de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . 103–104, 110, 768<br />
de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
de maximisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
de profit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 63<br />
de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103, 110, 768<br />
de résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102, 107<br />
de satisfaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
dimension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
organisationnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111–112<br />
temporelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111–112<br />
du financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
échelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
environnementaux . . . . . . . . . . . 103, 105, 107, 291<br />
extrêmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103, 110, 768<br />
fixation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />
formels . . . . . . . . . . . . . . . . 102, 107, 237, 241, 287<br />
individuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
inférieurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Index 851<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Objectifs (suite)<br />
intermédiaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122, 218<br />
matériels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102–103, 241, 286<br />
orientation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
portée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
primaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
publicitaires . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 215, 218, 220<br />
rapports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113–114<br />
réalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
re<strong>la</strong>tion indifférente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
re<strong>la</strong>tion neutre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
ressources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
sa<strong>la</strong>riés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
secondaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
sectoriels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . 103, 105, 107, 110, 768<br />
société . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
supérieurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
Objet publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 215<br />
Obligation<br />
de caisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
de libération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
de versement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
Observation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
en <strong>la</strong>boratoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
sur le terrain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
Obstacles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753, 780<br />
Offre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128, 249<br />
monopole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249, 252<br />
oligopole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249, 252<br />
publique d’échange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
Offres auto-payantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
Offreur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128, 130<br />
Oligopole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194–195, 249<br />
de l’offre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249, 252<br />
Opération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
durée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
fictive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
liste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Opérations<br />
ayant une influence sur le fonds . . . . . . . . . . . . . 391<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395<br />
de désinvestissement . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395<br />
de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394–395<br />
Opinion fondée de <strong>la</strong> situation économique . . . . . . . 357<br />
Opportunité<br />
côut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242, 552<br />
Optimum de l’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
Option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
certificat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
emprunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490–491<br />
prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491–492<br />
Ordonnancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
Organe<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />
de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165, 204<br />
Organes de vente du commerce . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
Organigramme . . . . . . . . . . . . . . . . . 667–669, 741, 743<br />
Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60, 652<br />
axée sur <strong>la</strong> tâche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
axée sur les personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
de <strong>la</strong> distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 737<br />
de projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
en état-major . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692–693<br />
matricielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693–694<br />
pure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693–694<br />
degré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671–672<br />
des processus . . . . . . . . . . . 654, 656, 661, 664–667<br />
des structures . . 654, 656, 661–662, 664, 666–667<br />
divisionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683–685<br />
du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
en ateliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71, 310–311<br />
en centres<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
de coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
de profit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
en chantier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312<br />
en équipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694<br />
en ligne de production . . . . . . . . . 71, 310, 313, 315<br />
en réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689, 692<br />
excès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
fonctionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681<br />
pure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681<br />
formelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662, 680, 697<br />
informelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654, 667, 741<br />
manque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
manuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
matricielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688–689<br />
mesures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654<br />
mixte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682–683<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . 103–104, 110, 654, 768<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678<br />
optimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
principe de substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671<br />
principe fondamental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
processus de résolution des problèmes . . . 654–655<br />
règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667, 671<br />
scientifique du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
852 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Organisations<br />
<strong>à</strong> but lucratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
non gouvernementales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />
sans but lucratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63–64<br />
Organiser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652<br />
Orientation<br />
sur les moyens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
sur les objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
Orientations stratégiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802<br />
Outil légal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />
Outp<strong>la</strong>cement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
Output, maximisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
P<br />
Pacte mondial des Nations unies . . . . . . . . . . . 816–817<br />
Panel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />
de commerce de détail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />
de ménagères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />
Parallélisme des échéances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Parasitisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
Pareto, courbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
Part de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . 134, 783–784, 786<br />
re<strong>la</strong>tive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
Partage des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
Participants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
Participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84, 760<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
au capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 625<br />
aux bénéfices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450, 606<br />
aux résultats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
bon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453, 461, 626<br />
financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
minoritaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
tacite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
Parties prenantes . . . . . 48, 52–53, 101–102, 113, 121,<br />
343, 349, 725, 766, 791, 793–794<br />
-clés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
externes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
internes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
satellites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
Passerelle de Fayol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678<br />
Passifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354–355, 361<br />
anticipés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
transitoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Patrimoine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427–428<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />
Pauses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
réglementation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
Pay back . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534<br />
Pénétration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
Pensée globale et en réseaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
Performance<br />
critères re<strong>la</strong>tifs au comportement . . . . . . . . . . . . 623<br />
critères re<strong>la</strong>tifs au résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
période . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
Période d’amortissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534<br />
Personnalisation de masse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
Personnalité juridique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Personne morale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Personnel<br />
Voir aussi Ressources humaines<br />
affectation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
ajustement du besoin . . . . . . . . . . . . . . . . . 641, 643<br />
besoin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579<br />
brut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575–576, 579<br />
net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575–576<br />
qualitatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580<br />
quantitatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577, 579<br />
couverture<br />
excédentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
insuffisante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577<br />
développement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633, 637<br />
effectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
intégration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
mise au courant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574, 610, 633<br />
recherche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585, 587<br />
recrutement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
sélection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
Perte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365–366, 370<br />
sur débiteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367, 383<br />
Pertes de diffusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214<br />
Petite entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
Phase<br />
d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
de fondation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
de liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
de mise au courant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586<br />
Philosophie<br />
d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
Pièces détachées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Pilotage de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . 295, 321–322<br />
P<strong>la</strong>cement de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225<br />
P<strong>la</strong>fond<br />
d’acceptation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
d’escompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
d’évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
de rentabilité de l’exploitation . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
du crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478<br />
P<strong>la</strong>inte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
antitrust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Index 853<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
P<strong>la</strong>n<br />
cafétéria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
comptable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
général . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
d’action . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
d’options sur titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625–626<br />
de <strong>gestion</strong> des stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
de projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803<br />
financier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439, 442<br />
<strong>à</strong> court terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439–440<br />
<strong>à</strong> long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439, 441<br />
P<strong>la</strong>nchers d’évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
P<strong>la</strong>nificateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732<br />
P<strong>la</strong>nification . . . . 44, 342, 574, 721, 731, 733, 748, 803<br />
bottom-up . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736<br />
centralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
concept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 734<br />
d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734, 736<br />
de carrière . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586, 633–634, 636<br />
de l’affectation du personnel . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
de l’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . 238, 272<br />
de l’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . 295, 321–322<br />
de projets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
décentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
degré de détail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
des besoins de matières . . . . . . . . . . . . . . . 258, 265<br />
des capacités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327, 331<br />
des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
des dé<strong>la</strong>is du processus de production . . . . . . . . 330<br />
des processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />
dilemme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236, 312, 665<br />
des quantités <strong>à</strong> commander . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
des ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
des stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238, 272, 276<br />
des structures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331–332<br />
des temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327, 331, 336<br />
détaillée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
du programme de production . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
et pilotage de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436<br />
glissante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
globale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
loi d’équilibre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />
niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
opérationnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735–736<br />
organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 737<br />
outils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732<br />
par blocs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
périmètre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734<br />
période . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
principes généraux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 736<br />
révision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736<br />
sectorielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735–736<br />
P<strong>la</strong>nification (suite)<br />
stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735–736<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 734, 748<br />
tactique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
top-down . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736<br />
P<strong>la</strong>teforme en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . 165, 169, 174<br />
Point de coût critiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
Point de rentabilité optimale des coûts . . . . . . . . . . 419<br />
Point mort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
Points de vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
Politique<br />
d’affaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247, 254<br />
d’entreprise . . . . . . . . . 723, 765, 768–770, 775, 795<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
de communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209–210<br />
de conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
de l’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
de distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
du dividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456, 473<br />
de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
de prix . . . . . . . . . . . . . . . . . 189–190, 200, 253, 786<br />
écrémage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200–201<br />
pénétration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149, 156–158<br />
de remise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189, 206<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574, 610, 633<br />
Portefeuille<br />
achats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245–247<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
de produits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
méthode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
Position<br />
de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
stratégiques de succès . . . . 766–767, 771, 775, 803<br />
Poste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657–658, 662, 664<br />
création . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674–675, 677<br />
d’encadrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657<br />
d’exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657<br />
de <strong>la</strong> ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 738<br />
dénomination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581<br />
description . . . . . . . . . 581–582, 667, 669, 738, 741<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583<br />
Potentiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589<br />
d’acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />
de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134–135<br />
de réduction des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . 786, 797<br />
Pouvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742, 763<br />
de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
de négociation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
exécutif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
légis<strong>la</strong>tif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
Préparation du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296, 577
854 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Préservation de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
Prestations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
annexes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149, 155<br />
de service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
matérielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
sociales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 626–627<br />
Prestige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Prêt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367, 485<br />
hypothécaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
partiaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
Prête-noms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Prévisions des ventes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144–145<br />
<strong>à</strong> court terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
<strong>à</strong> long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
méthodes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144–145<br />
heuristiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145<br />
Primauté du secteur critique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />
Prime<br />
d’émission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
d’option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491–492<br />
de niveau d’allure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
de qualité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
de rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
en dedans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
en dehors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
en espèces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628<br />
pour économies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
Primes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
Principe<br />
brut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />
d’aménagement organisationnel . . . . . . . . . . . . . 673<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
d’opportunité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242, 552<br />
de l’attribution des missions . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718, 736<br />
de l’éventail de subordination . . . . . . . . . . . . . . 678<br />
de l’interdiction de <strong>la</strong> compensation entre actifs<br />
et passifs ainsi qu’entre charges et produits . 352<br />
de l’optimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />
de l’unité de commandement . . . . . . . . . . . . . . . 678<br />
de l’utilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />
de <strong>la</strong> continuité dans <strong>la</strong> présentation et<br />
l’évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
de liquidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 677, 718, 736<br />
de prévention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291–292<br />
de prudence<br />
bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
comptes annuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
de sincérité du bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
de substitution de l’organisation . . . . . . . . . . . . 671<br />
du maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 191<br />
du minimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />
économique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
éthique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
fondamental de l’organisation . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
Principes heuristiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
Privatisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
Prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
accord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85, 200<br />
comportement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 786<br />
critère . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
d’une ligne de produits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
de conversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
de dumping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />
de <strong>la</strong> branche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
de luxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
de revient<br />
calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407, 411<br />
définitif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
global . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
moyen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
prévisionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
différenciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201–204<br />
évolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
fixation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195, 205, 412<br />
hausse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193<br />
imposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
dans le sens horizontal . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
dans le sens vertical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
indicatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
leadership . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
mécanisme de formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
optimal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
payé par pièce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
p<strong>la</strong>ncher<br />
<strong>à</strong> court terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />
<strong>à</strong> long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . 189–190, 200, 253, 786<br />
écrémage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200–201<br />
pénétration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
promotionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
théorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
Problèmes<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
approche heuristique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
description . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />
identification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
processus de résolution . . . . . 41, 44, 104, 146, 732<br />
résolution collective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
Procédé de fabrication . . . . . . . . . . . 286, 310, 319, 330<br />
Procédures de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
Processus<br />
-clés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706–707<br />
d’apprentissage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704<br />
d’attribution des missions . . . . . . . . . . . . . . . . . 741<br />
d’échange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
de contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
de p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 736
Index 855<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Processus (suite)<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285, 323, 330<br />
de rationalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
diagramme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741<br />
dilemme de <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . 236, 312, 665<br />
linéaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
maîtrise statistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
organisation . . . . . . . . . . . . 654, 661, 664, 666–667<br />
Processus de résolution de problèmes . . . . . 41–42, 44,<br />
104, 146, 732<br />
de l’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517–518<br />
de l’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654–655<br />
de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />
de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> matières . . . . . . . . . . . . . . . . . 237, 239<br />
de <strong>la</strong> production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286–288<br />
des ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . 571, 573<br />
du financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432–433<br />
du marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122–123<br />
phases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41, 122<br />
politique d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765<br />
stratégiques . . . . . . . . . . . . . . . . . 724, 765, 767, 769<br />
Product engineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
Production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 60–61, 80<br />
biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
capacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
défaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
écologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
facteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 41, 70, 567<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
îlots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
juste-<strong>à</strong>-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329, 728<br />
moyens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
pilotage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295, 322<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . 288, 295, 321–323<br />
des dé<strong>la</strong>is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323, 330<br />
processus de résolution des problèmes . . . . 286–288<br />
programme . . . . . . . . . . . . . 258, 285, 299–300, 412<br />
quantité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
stades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Productivité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108, 651, 783<br />
de <strong>la</strong> surface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
des machines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109, 611<br />
Produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167, 293<br />
<strong>à</strong> problème . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789<br />
amélioration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
anonyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
assortiment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
caractéristiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130, 150<br />
chef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
cœur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
complémentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
conception . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
cycle de vie . . . . . . . . . . . 51, 88, 158–161, 218, 787<br />
Produit (suite)<br />
de marque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153–154<br />
de substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
développement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161–162, 796<br />
différenciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
diversification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
horizontale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
verticale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
élimination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />
en phase d’introduction . . . . . . . . . . . . . . . 789, 799<br />
évolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
fini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 317<br />
stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />
groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151, 158, 160<br />
hétérogénéité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163<br />
idée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
ingénierie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
innovation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 822<br />
<strong>la</strong>ncement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
lié . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151–152, 158, 162<br />
maintien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
marqué . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
modification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
nature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
numérique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 168<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
personnalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
physique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
p<strong>la</strong>cement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149, 156–158<br />
processus de développement . . . . . . . . . . . 162–163<br />
qualité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
re<strong>la</strong>nce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
remp<strong>la</strong>cement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
sans nom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
semi-ouvré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 236, 317<br />
stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261–262<br />
type . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151<br />
utilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
variante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151, 158<br />
Produits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364–365<br />
d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367–368<br />
exceptionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
hors exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367–368<br />
Profil<br />
d’exigences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583–584<br />
de valeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778–779<br />
des capacités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584<br />
Profit<br />
objectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 63<br />
réalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
Profitabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108–109, 241, 824<br />
Programmation linéaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301, 303
856 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Programme<br />
de production . . . . . . . . . . . 258, 285, 299–300, 412<br />
des ventes . . . . . . . . . . . . . . 149, 151, 258, 299–300<br />
Progrès technologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159, 161<br />
Project Evaluation and Review Technique (PERT) . 331<br />
Projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692, 803<br />
chef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695<br />
organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
en état-major . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
matricielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693–694<br />
pure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693–694<br />
p<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
Promotion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
des ventes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222–223<br />
Proposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
Propriétaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53, 102<br />
Propriété industrielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
Protection<br />
de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 291<br />
des créanciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342, 353, 356<br />
des investisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
Prototype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163<br />
Provisions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356, 384–385, 449<br />
catégories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
constitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
de garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
pour charges fiscales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385<br />
pour poursuites et procédures . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
Publicité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212, 214–215, 220<br />
budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 219<br />
cible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210, 212–214<br />
concept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
efficacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215, 220–221<br />
fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
information<br />
affective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
cognitive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
lieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213<br />
médias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 216–217<br />
message . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 215<br />
moyens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 216, 218<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 215, 218, 220<br />
objet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
période . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 218<br />
sujets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
supports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 216–218<br />
témoignage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />
Pyramide des besoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
Q<br />
Qualification<br />
excédentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584<br />
insuffisante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584<br />
Qualité<br />
assurance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />
cercle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
contrôle total . . . . . . . . . . . . . . . . 296, 720, 728–729<br />
du produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
<strong>gestion</strong> totale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296, 729<br />
système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
totale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
Qualités de chef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743<br />
Quantité<br />
de commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274–276, 278<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
de travail acceptable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
optimale de commande . . . . . . . . . . . . . . . 274, 276<br />
Quick ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
R<br />
Rachat d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
Rack-jobbing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
Raison sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Rangement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
Rapport de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
Rapports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447, 742<br />
Rationalisation<br />
investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
Rationalité<br />
économique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824<br />
socio-économique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824<br />
technique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824<br />
Ratios<br />
de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
de liquidité 1, 2, 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
Réalisation de réserves <strong>la</strong>tentes . . . . . . . . . . . . . . . . 387<br />
Recette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364<br />
Recherche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585, 587<br />
documentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
sur le terrain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
Recherche et développement . . . . . . . . . 60, 70, 81, 294<br />
Réc<strong>la</strong>mations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
Recommandations re<strong>la</strong>tives <strong>à</strong> <strong>la</strong> présentation<br />
des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />
Récompense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628<br />
Reconnaissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Reconversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
Recours, obligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
Index 857<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Recrutement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
de cadres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588<br />
de personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587<br />
Reddition des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . 47–48, 341<br />
Redondance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708<br />
Réduction du temps de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
Réduire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
Références . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
Refreezing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
Regeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
Registre<br />
des actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451–452<br />
du commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
foncier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
Règle d’or<br />
du bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
du financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Règles<br />
d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667, 671<br />
de comptabilisation . . . . . . . . . . . . . . 362, 369–370<br />
pour les comptes du bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />
pour les comptes du compte de résultat . . . . 369<br />
de financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
horizontales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
verticales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Regroupement du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
Re<strong>la</strong>is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129, 174<br />
Re<strong>la</strong>tion client, management . . . . . . . . . . 121, 125–126<br />
Re<strong>la</strong>tions<br />
avec les fournisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241–242<br />
avec les investisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . 435, 507<br />
Re<strong>la</strong>tions humaines, école . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Re<strong>la</strong>tions publiques . . . . . . . . . . . . . 210, 222, 466, 820<br />
Rémanence des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416–417<br />
Remboursement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41, 475<br />
de valeur nominale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
Remise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
bonus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204<br />
de quantité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204, 206<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189, 206<br />
sur le prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206, 223<br />
systèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206–207<br />
Rémunération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
effective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
Rendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450, 583<br />
diagramme de <strong>la</strong> courbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />
du chiffre d’affaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
equité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617–618<br />
-minute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
Rendement (suite)<br />
norme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103, 110, 768<br />
valeur . . . . . . . . . . . . . . . . 456, 552–553, 555–556<br />
Rentabilité . . . 108–109, 112, 242, 445, 498–499, 506,<br />
533, 748, 780, 806<br />
calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
des capitaux propres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
du capital total . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
p<strong>la</strong>fond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
point de – optimale des coûts . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
seuil de – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419, 532<br />
de l’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
des prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
Réorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642, 699<br />
Réparation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />
Répartition<br />
des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654, 664<br />
Représentant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
Représentations <strong>à</strong> l’étranger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
Reprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
amicale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
inamicale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Réputation financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507<br />
Requête . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
Réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
de succursales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675<br />
diagramme . . . . . . . . . . . . . 331, 333–335, 667, 741<br />
dynamique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690–691<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689, 692<br />
stable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691<br />
stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Réserve légale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Réserves . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
<strong>la</strong>tentes . . . . . . . . 356, 385–386, 430, 450, 456, 508<br />
constitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387<br />
réalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387<br />
ouvertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
Respect des dé<strong>la</strong>is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
Responsabilité . . . . . . . . . . . . . 450, 659–660, 669, 678<br />
causale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
inhérente <strong>à</strong> <strong>la</strong> capacité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
inhérente au rôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
sociétale des entreprises (RSE) . . . . . . . . . . . . . 105<br />
Ressources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769<br />
financières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
gaspil<strong>la</strong>ge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
origine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389, 393, 395<br />
utilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389, 393, 395
858 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Ressources humaines . . . . . . . . . . . . . . . . . 59, 514, 567<br />
Voir aussi Personnel<br />
contrôle de <strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
<strong>gestion</strong> des informations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
processus de résolution des problèmes . . . . 571, 573<br />
secteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
Restrictions commerciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Résultat<br />
contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523, 574<br />
d’achat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
d’audience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 407<br />
de mémorisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
mise en commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102, 107<br />
participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Retour sur investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Return on investment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Rigidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
Risque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104, 450<br />
de change . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
de crédit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
de ducroire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
de transfert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
lié <strong>à</strong> l’achat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246<br />
politique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
répartition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
Rotation<br />
des capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
des comptes<br />
créditeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
débiteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
des équipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
taux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444, 578<br />
Roue du management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
Rupture<br />
de stock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241, 263, 273<br />
de trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
S<br />
S.A.R.L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 75<br />
Sa<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> pièce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
en unités monétaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
en unités temporelles . . . . . . . . . . . . . . 620–621<br />
<strong>à</strong> prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
au temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619<br />
catégories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
courbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Sa<strong>la</strong>ire (suite)<br />
de référence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
différenciation des taux . . . . . . . . . . . 611, 616–617<br />
fixation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618<br />
lié aux performances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
minimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610<br />
Sa<strong>la</strong>riés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53, 102<br />
Satisfaction au travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608–609<br />
Sauvegarde de <strong>la</strong> substance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474<br />
Savoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705<br />
Savoir-faire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89, 113, 293, 800<br />
études de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145<br />
Schéma Du Pont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446–447<br />
Scrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709<br />
Sécurité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607, 630<br />
du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
Segmentation du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . 131–133<br />
Sélection<br />
de candidats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
entretien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
Sensibilité sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819<br />
Série homogène . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
Service<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> clientèle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155, 168, 190<br />
de livraison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
degré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />
personnalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
Services<br />
<strong>à</strong> forte intensité de connaissances . . . . . . . . . . . . 70<br />
entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
Seuil de rentabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419, 532<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . 196–197, 528–529, 531<br />
de l’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
des prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
Single sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
Situation financière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
SIX Swiss Exchange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353–354<br />
Skimming-pricing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />
Socialisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705<br />
Société . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53, 72<br />
<strong>à</strong> responsabilité limitée . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 75<br />
anonyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 79<br />
<strong>à</strong> actionnaire unique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
de type familial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
ouverte au public . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79, 466<br />
petite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
privée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462<br />
apparente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
coopérative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
de capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Index 859<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Société (suite)<br />
de l’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
de personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />
en commandite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
par actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
en nom collectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72–78<br />
mixtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />
mère . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686–687<br />
occulte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
simple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72, 87<br />
tacite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 485<br />
Solde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366<br />
Sole sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
Solvabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103, 450, 500<br />
Sorties du fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
Soumission d’offres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
Souplesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401, 505–506<br />
Sources de données . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139<br />
Sous-activité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Souscription<br />
dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
droit préférentiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456–457<br />
modalités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Sphères de l’environnement . . . . . . . . . . 48–49, 51, 725<br />
Sponsoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224–225<br />
Sprints . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710<br />
Stabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
Stades de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Stakeholders . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 52, 101, 121, 725<br />
Start-up . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
Statistical Process Control . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
Statistiques d’exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
Stock options . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
Stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166, 361<br />
anticipatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
coût de possession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263, 272<br />
coût de rupture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
d’entrées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />
de précaution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
de produits finis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />
de sécurité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241, 257<br />
durée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />
fonction productive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . 237–238, 243, 249, 272<br />
intermédiaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236, 312, 315<br />
niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238, 272, 276<br />
rupture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241, 263, 273<br />
saisonniers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
spécu<strong>la</strong>tifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
types . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />
vitesse de rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />
Stratégie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
concurrentielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780, 797–799<br />
d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . 245, 254<br />
d’écrémage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
d’entreprise . . . . . 465, 723, 768–769, 771, 795, 802<br />
d’internationalisation . . . . . . . . . . . . . . . 91, 93, 757<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
de concentration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
de crédibilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819–820<br />
de croissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81, 796<br />
de désinvestissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
de différenciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
de domination globale au niveau des coûts . . . . . 89<br />
de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
de survie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
développement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795, 805<br />
globale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758<br />
internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757<br />
introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795, 802–803<br />
marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122–123<br />
multinationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757<br />
orientations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802<br />
produit-marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
transnationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758<br />
type . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
Stress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
Structure<br />
de l’actif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444, 504<br />
de produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261–262<br />
des capitaux propres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
des fournisseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
du bi<strong>la</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360–361<br />
du capital . . . . . . . . . . . . . . 104, 444, 497, 499, 504<br />
du compte de résultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366<br />
du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
du patrimoine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104, 497<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331–332<br />
Structure d’organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673, 803<br />
axée sur l’objet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674<br />
axée sur les opérations élémentaires . . . . . . . . . 674<br />
divisionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674<br />
fonctionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674<br />
régionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675<br />
Style de management . . . . . . . 104, 606, 635, 663, 723,<br />
758–760, 763<br />
autocratique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760–761<br />
participatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760–761<br />
situationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760<br />
Subordination<br />
éventail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663, 678<br />
multiple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
rapport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
Substituabilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 801
860 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671, 782<br />
produit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
Succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81, 464<br />
Sug<strong>gestion</strong>s, système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 628<br />
Sujets de <strong>la</strong> publicité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
Super-bénéfice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557<br />
Supermarchés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
Supports publicitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216–218<br />
Supra-niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Suractivité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Surendettement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
Survaloir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263, 548, 553–554<br />
Surveil<strong>la</strong>nce des dé<strong>la</strong>is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />
Swiss GAAP RPC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />
SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities,<br />
Threats) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />
Synchronisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263–264<br />
Synergie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
Synthèse<br />
des tâches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662, 664<br />
du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
Système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
autonome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
complexe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37, 42<br />
compliqué . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
d’incitations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 624<br />
d’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
d’objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
de budgétisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
de calcul des coûts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
de construction modu<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />
de contrôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
de <strong>gestion</strong> des stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . 243, 249<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678, 727, 803<br />
de p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732, 734, 748<br />
de qualité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
de remise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206–207<br />
de sug<strong>gestion</strong>s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 628<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243, 249<br />
dynamique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
fonctionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
hiérarchique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678–679, 682<br />
logistique interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
physique d’approvisionnement . . . . . . . . . . . . . 186<br />
PPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321–322<br />
social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
trivial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
T<br />
Tableau<br />
de bord prospectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806–808<br />
des flux de trésorerie . . . . 344, 388–390, 393–394,<br />
400, 442<br />
Tâches . . . . . . . . . . . . . . . 583, 656, 658–660, 663, 669<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
de projet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
é<strong>la</strong>rgissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599<br />
élémentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662, 664<br />
enrichissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599<br />
ensemble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657, 662<br />
évaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611–613, 617<br />
partage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
répartition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600<br />
synthèse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662, 664<br />
Taguchi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
Taille optimale d’un lot de fabrication . . . . . . . 303–305<br />
Taux<br />
d’actualisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537, 541–543<br />
d’autofinancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
d’avance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
d’endettement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
d’escompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537<br />
d’immobilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
d’intérêt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476–477, 487<br />
d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
d’utilisation des capacités . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
de couverture des immobilisations 1, 2, 3 . . . . . 445<br />
de forfaitage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
de garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
de l’escompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
de rentabilité interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
de rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444, 578<br />
du personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
de sa<strong>la</strong>ire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612, 616–617<br />
différenciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
moyen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
de service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />
flottant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Taxe sur <strong>la</strong> valeur ajoutée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
Taxes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
Techniques<br />
de collecte de données . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
de <strong>gestion</strong> des stocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718–719, 745<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
Technologie<br />
de groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310, 317–318<br />
haute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
moyenne-haute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
Technologies de l’information et de<br />
<strong>la</strong> communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
Télé-achat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Index 861<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Télétravail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
Témoignage publicitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />
Temps<br />
alloué . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
de démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
de transformation . . . . . . . . . . . . . . . . 289, 313, 329<br />
de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606<br />
flexibilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
réduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
improductif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312<br />
p<strong>la</strong>nification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327, 331, 336<br />
Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143, 592<br />
batterie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592<br />
de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
de Rorschach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592<br />
marché-instrument de marketing . . . . . . . . . . . . 143<br />
prix-marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
produit-marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
situation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592<br />
Théorie<br />
des prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Time to market . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />
Tiré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Tireur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Titre hypothécaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
Traite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Traitement des commandes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166<br />
Transparence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130, 793<br />
du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191, 212<br />
Transports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166, 237–238<br />
conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
dé<strong>la</strong>i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
systèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243, 249<br />
techniques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
Travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />
<strong>à</strong> <strong>la</strong> pièce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620<br />
<strong>à</strong> temps partiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
ambiance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760<br />
aménagement<br />
de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
des horaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602, 606<br />
des instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
des procédures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580, 664<br />
conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597–598<br />
de nuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
difficulté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
division . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651–652<br />
en équipe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 695<br />
en groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Travail (suite)<br />
humain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
humanisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
lieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601, 606, 658<br />
monotonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652, 674<br />
par équipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
préparation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296, 577<br />
productivité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109, 611<br />
quantité acceptable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
regroupement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
répartition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654, 664<br />
sécurité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
synthèse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
Trésorerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
<strong>gestion</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440<br />
rupture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
True and fair view . . . . . . . . . . . . . . 344, 352–353, 357<br />
True presentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
Types d’équipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695<br />
Typologie de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
U<br />
Unfreezing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702<br />
Union européenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
directive sur les comptes annuels . . . . . . . . . . . . 359<br />
Unité d’affaires stratégique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
United States Generally Accepted Accounting<br />
Principles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
Unités<br />
d’imputation, comptabilité des charges . . . 346, 407<br />
de consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
Université d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
Université de Saint-Gall, nouveau modèle<br />
de management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 724–726<br />
Utilité<br />
fondamentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
pour <strong>la</strong> clientèle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800<br />
supplémentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
V<br />
Vaches <strong>à</strong> <strong>la</strong>it . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788, 799<br />
Valeur<br />
actuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
de rente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538–539<br />
facteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
nette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537, 540–542<br />
ajoutée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610<br />
comptable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
résiduelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
corrections . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 379<br />
forfaitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
création . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726
862 Index<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Valeur (suite)<br />
d’acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 551<br />
de cote en bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
de liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516, 551<br />
de production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />
de remp<strong>la</strong>cement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
de rendement . . . . . . . . . . 456, 552–553, 555–556<br />
méthode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
de reproduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
moyenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
nominale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
remboursement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
substantielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550, 552–554<br />
brute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
intégrale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
nette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
partielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
Valeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749, 778<br />
communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
Valoriser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
Variables du marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
Variations saisonnières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263<br />
Vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41, 223<br />
automatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
directe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167–168<br />
domiciliaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
en entrepôt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
indirecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167, 169<br />
lieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
méthode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
par correspondance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
Ventes<br />
financement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189–190, 482<br />
prévision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144–145<br />
programme . . . . . . . . . . . . . 149, 151, 258, 299–300<br />
promotion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222–223<br />
Vitesse de rotation du stock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />
Voie hiérarchique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661, 678<br />
Voies<br />
d’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
de codécision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
de commandement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
de communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660, 678<br />
de décision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
Volonté<br />
accomplissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
Volume de marché . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134–135<br />
W<br />
Warrant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Web 2.0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
Weighted average cost of capital . . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
Z<br />
Zéro défaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256, 289, 728
863<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
L’auteur<br />
<strong>Jean</strong>-<strong>Paul</strong> <strong>Thommen</strong>, docteur en économie<br />
publique, est professeur <strong>à</strong> l’European Business<br />
School International University (Allemagne),<br />
professeur titu<strong>la</strong>ire <strong>à</strong> l’université de<br />
Zurich et professeur invité <strong>à</strong> l’université de<br />
Zagreb en Croatie. Il enseigne également<br />
dans le cadre de formations de management<br />
dans différentes universités suisses et allemandes<br />
ainsi que de formations continues<br />
organisées par des entreprises et des associations.<br />
Ses principaux domaines de recherche<br />
sont l’administration générale des affaires, <strong>la</strong><br />
<strong>gestion</strong> systémique, l’apprentissage organisationnel,<br />
le coaching et l’éthique des affaires. Il<br />
est l’auteur de plusieurs ouvrages faisant autorité<br />
dans le domaine de <strong>la</strong> <strong>gestion</strong> d’entreprise.