Traduire

QUELQUES RÉFLEXIONS SUR LA TRADUCTION DE LES MOTS DE SARTRE EN IRAN
دگرگونی ھای او از دو نقطه نظر قابل اھمييت بود،‏ ابتدا عکاسی که ذوق او را در برداشت و ديگر پدر بزرگی که
محبت او را تشکيل می داد و از ھمين دو کيفيت،‏ خوشبختی و تيره روزی او نقش می گرفت
اعلم:‏
‏«براستی،‏ او در متعالی گری زياده روی می کرد:‏ او مردی از آنِ‏ سده نوزدھم بود که خودش را،‏ مانند ديگر کسان
بسياری،‏ مانند خود ويکتور ھوگو،‏ ويکتورھوگو می پنداشت.‏ اين مرد زيبا را با ريش مواج ھميشه ميان دو جلوه نمايشی
ناگھانی می بينم،‏ مانند آدم الکلی ميان دو باده،‏ به منزله قربانی دو فن تازه کشف شده:‏ ھنر عکاسی و ھنر"پدر بزرگ
بودن"‏
«.
1
«.
La traduction devient d'autant plus un art lorsqu'on ajoute un subtil équilibre
entre le contenu et la forme. Une traduction ne doit rien perdre, peu importe la
qualité ou la complexité du texte source ; c'est une règle d'or qu'un traducteur ne doit
jamais négliger. Il n'est pas l'auteur et c'est pourquoi il n'a pas le droit d"'améliorer"
le texte d'origine. Sa mission est de retransmettre les pensées, les sentiments,
l'atmosphère de l'original, aussi fidèlement que possible. A notre sens, ce que nous
apprenons en lisant Les Mots de Djavahertchi c’est bien plus qu'a écrit exactement
Sartre :
Dans la plupart des lycées, les chaires de langue allemande étaient occupées par
des Alsaciens qui avaient opté pour la France et dont on avait voulu récompenser
le patriotisme : pris entre deux nations, entre deux langages, ils avaient fait des
éludes irrégulières et leur culture avait des trous ; ils en souffraient ; ils se
plaignaient aussi que l'hostilité de leurs collègues les tînt à l'écart de la
communauté enseignante 3 ."
‏«در دانشگاھھا تدريس زبان آلمانی و فرانسه به استادان زبان آلزاسی اختصاص يافته بود زيرا مردم اين
ايالت به به ملحق شدن آلزاس بکشور فرانسه راًی موافق داده بودند و از اين رو بود که دولت فرانسه
برای جبران ميھن پرستی آنان کرسيھای تدريس زبان المانی را به استادان آلزاسی واگذار کرده بود.‏ ولی
چون ساکنين اين ايالت در مجاورت کشور المان قرار داشتند تغييرات لھجه در آنان تاًثيرکرده بود باين
ترتيب که با دو زبان آلمانی و فرانسه صحبت ميکردند و بھمين مناسبت فن تدريس را با دستور خاص ھر
زبان انجام ميدادند و از طرفی طرز آموزش آنان عيوبی در بر داشت و اين استادان شکايت داشتند که
ساير ھمکاران آنان باشتراک مساعی تمايلی از خود نشان نميدھند و کار را به خصومت کشانده اند و
استادان آلزاسی را به کانون فرھنگی خود راه نميدھند
اعلم:‏
‏«تو بيشتر دبيرستانھا،‏ کرسيھای زبان آلمانی در اختيار آلزاسی ھايی بود که فرانسه را برگزيده بودند و
به پاس ميھن دوستی شان پاداش يافته بودند:‏ گرفتار ميان دو ملت،‏ ميان دو زبان تحصيالت نامنظم کرده
بودندو سوراخھايی در فرھنگشان بود؛ از اين رنج می بردند؛ ھمچنين شکايت می کردند که دشمنی
ھمکارانشان آنھا را از جامعه آموزگاران کنار می گذاشت
5
«.
4
2
: جواھرچی
«.
Or, que doit-il retransmettre, quand le message de l'original n'est pas clair ? Il
ne doit pas succomber à la tentation de clarifier ce qui ne l'est pas, de rendre fort ce
qui est faible, d'affiner ce qui est lourd. Dans ce cas, la retenue peut devenir un vrai
défi et même un art. Il convient d'ailleurs de signaler que, l’implicite du texte
original qui ne demande pas d’explication pour le lecteur francophone n'est plus
qu'un vide pour les lecteurs du texte traduit. La traduction reste au niveau des mots,
mais n’atteint pas le niveau des notions.
Mais jusqu’où peut aller le traducteur en élargissant l’image qui risque de
noyer le lecteur dans des informations supplémentaires et l’éloigner de la lecture
proprement dite ?
1 .Djavahertchi, H., op. cit., p.25.
2 .Aalam, A.Dj., op. cit., p. 26.
3 .Sartre, Jean Paul. (1972), op. cit., p.133.
4 Djavahertchi, H., op. cit., p. 207.
5 Aalam, A.Dj., op. cit., p.150.
231