Leibniz, Akademie-Ausgabe, Bd. I, 22 - Gottfried Wilhelm Leibniz ...

N. 261 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1703 445
Haec etiam D ni Abbatis Luccensis pronissima sententia est, praesertim postquam
Irenes Berolinensis Statum intellexit. Acta sunt haec ibi ex quo Tibi consulenti, quid
primum dares de Reformatorum conciliatione in edendo praeferenda scripsi, procrastinationem
potius suasurus si praevidissem quod successit. Interim pulcherrimo apparatu
rem Irenicam auxisti, in quo ut pergas, est cur optemus. 5
Unum observo in Scripto Tuo, quo magis a me studiose lectum intelligas, cum ex
meis quibusdam Schedis et ex literis ad Pelissonium annotare dignatus es, pag. 23 quae
de praesentia substantiali sed supernaturali dixi, et Conradi Bergii 4 quaedam parallela
adduxisti, non me omnino probare, quod ille negat praesentiam hoc loco in indistantia
collocandam: nam etsi id de praesentia civili recte dicatur, eam esse conjunctionem 10
per quam sufficienter sentias objectum et in promtu habeas ad operandum; quo sensu
praesentior est mihi remotior sed in eodem conclavi, quam propior sed in alio, pariete
a nobis, a me diviso; hic tamen cum de manducatione substantiali agatur requiri puto
indistantiam 5 : quae consistit in immediata substantiae operatione atque applicatione.
Hoc enim interest inter praesentiam per efficaciam, et per substantiam, quod posterior 15
est immediata applicatio ipsius potentiae primitivae tam activae quam passivae, prior
vero non item. Equidem omnis praesentia substantiae simul est praesentia efficaciae, sed
non contra; et cum praesentia efficaciae opponitur praesentiae per indistantiam simul
opponitur praesentiae per substantiam. Haec monenda putavi ne illi theologi nostri qui
4 〈unterstrichen:〉 Bergii
5 〈unterstrichen:〉 indistantiam
4 f. Interim . . . optemus erg. L 1 7 pag. 23 Ms ti Tui L 2 8 et Conradi erg. L 2 LiL 1 9 hoc
loco erg. L 2 LiL 1
7 Schedis: Gemeint sein könnten die Passagen zur Substanz Christi in Unvorgreiffliches Bedencken,
a. a. O. 7 literis: Leibniz bezieht sich hier vermutlich auf seinen Brief an P. Pellison-Fontanier vom
Juli 1691, den dieser im Anhang zu De la Tolérance des Religions, 1692, S. 8–17, abdruckte (Bezugsstelle
vermutlich S. 9 f., entspricht I, 6 N. 99, S. 225 f.). 7 pag. 23: in der gedruckten Version von Fabricius’
Abhandlung S. 517 f.; bei den dort angesprochenen Textstellen bei Pellison-Fontanier (a. a. O. S. 104
u. S. 133) handelt es sich nicht um einen Leibniztext. 8 Conradi Bergii: C. Bergius, Themata
Theologica, 1639; Bezug nicht ermittelt.