Leibniz, Akademie-Ausgabe, Bd. I, 22 - Gottfried Wilhelm Leibniz ...

Leibniz, Akademie-Ausgabe, Bd. I, 22 - Gottfried Wilhelm Leibniz ... Leibniz, Akademie-Ausgabe, Bd. I, 22 - Gottfried Wilhelm Leibniz ...

05.12.2012 Views

754 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1703 N. 438 Mitto literas Reverendissimi Dn. Episcopi Ursini, titulis, ad me partim nihil pertinentibus, onustas, verbisque quasi sesamo et papavere passim sparsis ita conditas, ut vel Anti-Irenicum delinire, nedum a partium studio et condemnandi libidine prorsus alienum, pacisque insuper Ecclesiasticae, ab ineunte adolescentia studiosissima in bono proposito 5 〈conformare〉 queant. Literis illis duo scripta erant inclusa vel (si latinius mavis, phrasin enim qua usus sum Scioppius dudum damnavit) I n e u n d e m f a s c i c u l u m d u o s c r i p t a e r a n t c o n j e c t a , nimirum A b h a n d e l u n g , v. F r i e d e n ß - g e d a n k e n. Prius utrique nostrum et visum et lectum, et mente suo improbatum, posterius, si forte ad manus tuas nondum pervenit, mitto pariter, doleoque Irenicorum 10 illorum in scribendo A m a r u l e n t i a m , quae, quod ad modum agendi, in tali negotio, non minorem contradictionem implicat (iterum pecco, volebam dicere, n o n m i n o r i s e c o n t r a d i c t i o n e i n v o l v i t , aut cum Lucretio, n i h i l o m i n u s d i s - c r e p a t ) quam Metaphysicorum esse et non esse, aut Physicorum Motus celerrimus ac mobile perpetuum, mirorque talia, quasi re bene gesta, mitti insuper ad exteros. Quo- 15 niam mihi certum est, in re tam ardua, ne manum quidem vertere, nisi te non solum conscio, sed communicatis ante inter nos consiliis etiam comite, placuitque nuper, ut redostimenti loco, methodus nostra cum D no Episcopo communicetur, jam cogitandum esse arbitror de responsione aliqua Germanica quae, meo quidem judicio (salvis semper melioribus Tuis) in Generalibus non nullis consistere queat, charta, sub A notatis, tali 20 semper circumspectione ne principi nostro, ab ejusmodi pace prorsus alieno, (au pis aller) videri possimus, suo tempore, nos, privatis Beroliniensium negotiis, ad se, nostramque rem nihil pertinentibus, sine venia prius impetrata, nos imprudenter immiscuisse. Mitto etiam extractum Epistolae D ni Neumanni sub litera B, cui quid vel per te, vel per me 1 literas: gedr.: Kapp, Sammlung, 1745, S. 363–365; danach Guhrauer, Schriften, 2, 1840, S. 213 bis 215. 1 titulis: vgl. N. 410, N. 422 u. N. 437. 2 sesamo . . . sparsis: T. Petronius, Satyricon, 1. 6 damnavit: Anspielung vermutlich auf C. Schoppe (Scioppius), Grammatica philosophica, 1659. 7 A b h a n d e l u n g : A b h a n d l u n g etlicher Fragen von der Möglichkeit, Nothwendigkeit und Nutzen der Christlichen Vereinigung beyderseits evangelischen Kirchen, 1703. 7 f. v. F r i e d e n ß g e - d a n k e n : Gemeint ist vermutlich F r i e d e n s - G e d a n c k e n Über die Ohnmaßgebliche Gedancken, welche . . . unter Des Herrn Probst Lütkens Namen publiciret worden, 1703. 8 visum et lectum: vgl. N. 415. 12 Lucretio: Bezug nicht ermittelt. 18 responsione . . . Germanica: Molanus’ Antwort an Ursinus datiert vom 15. Januar 1704 (gedr.: Kapp, a. a. O., S. 405–411; danach: Guhrauer, a. a. O., S. 219–244); zu Leibniz’ Redaktion vgl. seine ebd. S. 411 bzw. S. 220 wiedergegebene Notiz. 23 Epistolae: Auszug (nicht gefunden) vermutlich des Hannover Leibniz-Bibl. Ms XLII 1989, 2 Bl. 5a in Molanus’ Autographensammlung überlieferten Briefes C. Neumanns an Molanus vom 23. November 1703 (unter falschem Datum gedr. Kapp, a. a. O., 1745, S. 323) mit einer Anfrage bezüglich der Berliner Sozietät der Wissenschaften.

N. 439 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1703 755 respondere placuerit, mitte mihi, curabo. Mitto et aliam D ni Hankii scedulam, ad me nihil pertinentem sub litera C . Vale Vir Excell. Deus Te, qui prae foribus est, anno novo, plurimisque sequentibus, publico egegrio amicis, et sic etiam mihi, sanum sospitemque conservet quam diutissime 〈...〉 Scrib. Hann. 5 Dec. 1703. 5 P. S. Eundem est ad prandium apud D num de Goertz[,] mittam itaque die beilage sub A. futuro die� Volente Deo. 439. PIERRE DE FALAISEAU AN LEIBNIZ [London,] 14./25. Dezember 1703. [427.] Überlieferung: K Abfertigung: Hannover Niedersächs. Hauptstaatsarchiv Hann. 93 10 Nr. 492/1 Bl. 135–140 (irrtümlich 140 r o statt 139 v o gezählt). 1 Bog. 1 Bl. 4 o . 5 S. und 1 1/2 Zeilen. 1 Bog. 8 o . 3 S. Mit geringfügigen Korrekturen. Eigh. Aufschrift. Le 14/25 de Decembre 1703 Voicy le premier usage que je fais de mes yeux depuis près de huit semaines. C’est au docteur Sloane que j’en ay l’obligation; Il m’a traitté avec un certain onguent qu’un 15 medecin luy a laissé en mourant comme un Remede infaillible contre les maux d’yeux, et graces au Ciel je voy, et je commence à pouvoir lire et ecrire, mais je le fais contre l’ordre expres du docteur Sloane qui me deffend de lire ou d’ecrire encor de 10 ou 12 jours. Apres tous les contre-temps qui me sont arrivés dans ma vie, il ne me restoit plus que de devenir aveugle; j’aurois mieux aymé perdre la vie, car de la vie, entre nous, je 20 n’en ay jamais fait grand cas, mais j’estime fort ma veuë pendant que je vis. Ce qui a 1 aliam: nicht gefunden; dass es sich um ein Billet M. Hankes aus Breslau handeln dürfte, wird durch N. 448 nahegelegt. 7 die�: Montag, vermutlich der 31. Dezember. Zu N. 439: K antwortet auf N. 296 und möglicherweise auch auf N. 427. Wir nehmen an, dass der datierte und unterzeichnete Brief zusammen mit dem undatierten Nachtrag (Bl. 138–140, hier S. 758 Z. 13–27) als gemeinsame Sendung noch am selben Tag (oder wenige Tage später) abgefertigt wurde; jedenfalls noch vor Falaiseaus Brief an Leibniz vom 25. Dezember 1703 (4. Januar 1704), Druck in I, 23, dem der auf S. 757 Z. 12 angekündigte Wechselbrief beigelegen haben dürfte. Obgleich der Nachtrag eine eigene Aufschrift trägt, legen sein Inhalt sowie das Fehlen von Anrede und Schlusskurialien eine gleichzeitige Versendung nahe. Zu den Schlüsseln für die hier verwendeten Chiffren vgl. N. 451.

754 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1703 N. 438<br />

Mitto literas Reverendissimi Dn. Episcopi Ursini, titulis, ad me partim nihil pertinentibus,<br />

onustas, verbisque quasi sesamo et papavere passim sparsis ita conditas, ut vel<br />

Anti-Irenicum delinire, nedum a partium studio et condemnandi libidine prorsus alienum,<br />

pacisque insuper Ecclesiasticae, ab ineunte adolescentia studiosissima in bono proposito<br />

5 〈conformare〉 queant. Literis illis duo scripta erant inclusa vel (si latinius mavis, phrasin<br />

enim qua usus sum Scioppius dudum damnavit) I n e u n d e m f a s c i c u l u m d u o<br />

s c r i p t a e r a n t c o n j e c t a , nimirum A b h a n d e l u n g , v. F r i e d e n ß -<br />

g e d a n k e n. Prius utrique nostrum et visum et lectum, et mente suo improbatum,<br />

posterius, si forte ad manus tuas nondum pervenit, mitto pariter, doleoque Irenicorum<br />

10 illorum in scribendo A m a r u l e n t i a m , quae, quod ad modum agendi, in tali negotio,<br />

non minorem contradictionem implicat (iterum pecco, volebam dicere, n o n m i n o r i<br />

s e c o n t r a d i c t i o n e i n v o l v i t , aut cum Lucretio, n i h i l o m i n u s d i s -<br />

c r e p a t ) quam Metaphysicorum esse et non esse, aut Physicorum Motus celerrimus ac<br />

mobile perpetuum, mirorque talia, quasi re bene gesta, mitti insuper ad exteros. Quo-<br />

15 niam mihi certum est, in re tam ardua, ne manum quidem vertere, nisi te non solum<br />

conscio, sed communicatis ante inter nos consiliis etiam comite, placuitque nuper, ut<br />

redostimenti loco, methodus nostra cum D no Episcopo communicetur, jam cogitandum<br />

esse arbitror de responsione aliqua Germanica quae, meo quidem judicio (salvis semper<br />

melioribus Tuis) in Generalibus non nullis consistere queat, charta, sub A notatis, tali<br />

20 semper circumspectione ne principi nostro, ab ejusmodi pace prorsus alieno, (au pis aller)<br />

videri possimus, suo tempore, nos, privatis Beroliniensium negotiis, ad se, nostramque<br />

rem nihil pertinentibus, sine venia prius impetrata, nos imprudenter immiscuisse. Mitto<br />

etiam extractum Epistolae D ni Neumanni sub litera B, cui quid vel per te, vel per me<br />

1 literas: gedr.: Kapp, Sammlung, 1745, S. 363–365; danach Guhrauer, Schriften, 2, 1840, S. 213<br />

bis 215. 1 titulis: vgl. N. 410, N. 4<strong>22</strong> u. N. 437. 2 sesamo . . . sparsis: T. Petronius, Satyricon, 1.<br />

6 damnavit: Anspielung vermutlich auf C. Schoppe (Scioppius), Grammatica philosophica, 1659.<br />

7 A b h a n d e l u n g : A b h a n d l u n g etlicher Fragen von der Möglichkeit, Nothwendigkeit und Nutzen<br />

der Christlichen Vereinigung beyderseits evangelischen Kirchen, 1703. 7 f. v. F r i e d e n ß g e -<br />

d a n k e n : Gemeint ist vermutlich F r i e d e n s - G e d a n c k e n Über die Ohnmaßgebliche Gedancken,<br />

welche . . . unter Des Herrn Probst Lütkens Namen publiciret worden, 1703. 8 visum et lectum:<br />

vgl. N. 415. 12 Lucretio: Bezug nicht ermittelt. 18 responsione . . . Germanica: Molanus’ Antwort<br />

an Ursinus datiert vom 15. Januar 1704 (gedr.: Kapp, a. a. O., S. 405–411; danach: Guhrauer,<br />

a. a. O., S. 219–244); zu <strong>Leibniz</strong>’ Redaktion vgl. seine ebd. S. 411 bzw. S. <strong>22</strong>0 wiedergegebene Notiz.<br />

23 Epistolae: Auszug (nicht gefunden) vermutlich des Hannover <strong>Leibniz</strong>-Bibl. Ms XLII 1989, 2 Bl. 5a<br />

in Molanus’ Autographensammlung überlieferten Briefes C. Neumanns an Molanus vom 23. November<br />

1703 (unter falschem Datum gedr. Kapp, a. a. O., 1745, S. 323) mit einer Anfrage bezüglich der Berliner<br />

Sozietät der Wissenschaften.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!