Sturlevr micherel evit degemer bugale Guide ... - Fryske Akademy

Geriaoueg ar gerioù implijet er sturlevr-mañ
Er c’heriaoueg-mañ ez eus strollet un toullad gerioù ha troioù-lavar implijet er
skrid-mañ, merket int gant ur steredennig. Lod eus an termenadurioù zo bet
eeunaet diouzh o implij er sturlevr.
Digoradur
• Yezh bihanniver : ar yezh bihanniver eo ar yezh a vez komzet nebeutoc’h eget
ar yezh trec’h (yezh muiañniver) en un endro divyezhek.
• Divyezhegezh : (en teul-mañ) perzh unan bennak a ra gant div yezh da
nebeutañ.
• Liesyezhegezh : stad un hinienn pe ur gumuniezh yezhel a ra war un dro gant
teir yezh disheñvel pe muioc’h.
Lodenn 1
• Selaou oberiat : « Gant meur a strategiezh e c’haller mont a-du gant ur
gomprenezon eus ar gemennadenn, evit ul lodenn pe penn-da-benn, en un
doare hollek pe dre ar munudoù. Bezet a vezo ez eo ret lakaat an desker en un
emzalc’h selaou oberiat, da lavaret eo reiñ dezhañ ul labour resis da ober a-
raok na selaoufe [an teul]. » in Cours de Didactique du Français langue
étrangère et seconde, gant Jean-Pierre Cuq hag Isabelle Gruca,
embannadurioù PUG, 2002,
Lodenn 2
• Yezh pal : en teul-mañ ez eo ar yezh a fell d’an den treuzkas ; en degouezhmañ
ar yezh bihanniver, ar brezhoneg.
Lodenn 3
• An argerzh dre ober : Termenet eoadurioù eus an argerzh dre ober hag eus
keal an trevell e-barzh ar Framm Europat Boutin Dave evit ar Yezhoù (FEBDY) : «
An argerzh (…) dre ober (…) a sell da gentañ-holl ouzh implijer pe desker ur
yezh evel oberourien sokial a zle seveniñ trevelloù (na dennont ket d’ar yezh
hepken) en ur blegenn hag un endro resis, war un dachenn obererezh ispisial.
(…) Graet e vez an ober gant meur a hinienn a ra gant barregezhioù yezhel en
un doare strategel, met ivez gant barregezhioù a denn d’ar pemp skiant, d’an
trivliadoù, d’ar youl, evit tizhout un disoc’h didermenet. (…) « Trevell » a reer eus
kement mennad ma soñj an oberour e tle tizhout un disoc’h resis hervez ur
gudenn da ziskoulmañ, ur redi, pe ur pal lakaet d’an-unan. Se a c’hall bezañ,
hervez an termenadur-se, dilec’hiañ un armel, kenkoulz ha skrivañ ul levr, bezañ
trec’h pa vreutaer ur gevrat, ober ur bartiad kartoù, urzhiañ ur pred en ur preti,
treiñ un destenn en ur yezh estren pe prientiñ un deizlevr-klas a-stroll. »
Lodenn 5
• Framm europat boutin dave evit ar yezhoù : deskiñ, kelenn, prizañ (FEBDY)
(Disentez gant Kuzul Unaniezh Europa e miz Du 2001)-
http://www.coe.int/t/dg4/linguistic/cadre_fr.asp
• Geriaoueg oberiat : klotañ a ra gant an termenoù a zo anavezet o zermenadur
gant ar c’homzer hag a vez implijet gantañ.
• Raktresoù desavadurel : en teul-mañ e ra dave an termen « raktres
desavadurel » d’al labour graet diwar-benn temoù e skolioù Breizh/Frañs.
Hervez an « FEBDY » (Framm Europat Boutin Dave evit ar Yezhoù) e rank ar
raktresoù desavadurel-se doujañ d’ar reolennoù broadel.
• Obererezhioù adpostañ : obererezhioù ma vez adimplijet an traoù akuizitet.
• Rummadiñ : lakaat e rummadoù.
Lodenn 7
• Ar c’hoari : obererezh dudi, fizikel pe speredel, a zo e bal degas plijadur.
• Obererezhioù-c’hoari : obererezhioù hag a ra gant ar c’hoari evit deskiñ.
Lodenn 9
• Kontadennoù chadennet : kontadennoù ma vez adlavaret ar memes
formulenn meur ha meur a wech, evel : « Ar mevel a c’halv ar c’higer na fell ket
dezhañ lazhañ al leue na fell ket dezhañ evañ dour ar stêr na fell ket dezhi
lazhañ an tan na fell ket dezhañ deviñ ar vazh », ha kement zo.
• Disheñvelaat pe digejañ dre skrid : lakaat kemm etre an eil elfennoù skrivet
diouzh ar re all.
95