Sturlevr micherel evit degemer bugale Guide ... - Fryske Akademy

Sturlevr micherel evit degemer bugale Guide ... - Fryske Akademy Sturlevr micherel evit degemer bugale Guide ... - Fryske Akademy

folkhalsan.fi
from folkhalsan.fi More from this publisher
16.05.2015 Views

40 Alioù ha troioù-micher : Suggestions et astuces : • Ho pezet soñj atav e tle ur gaozeadenn bezañ graet gant meur a zen ; ret eo derc’hel kont eus ar goulennoù hag ar respontoù, komz pep hini d’e dro. Evel oadour ez oc’h atebek war gement-se, ha deoc’h eo da sikour ar bugel da vont war-raok gant goulennoù digor a ro ton d’ar gaozeadenn, evel da skouer « Petra a zo c’hoarvezet ‘ta ? Petra a fell dit lavaret gant se ? Petra en deus lavaret ? Kont din ‘ta ! », • lezit amzer gant ar vugale. Pa fell d’ur bugel kemer ar gaoz evit displegañ un dra bennak, paouezit da gomz ha lezit ar gaoz gantañ. Lezit anezhañ da c’heriañ ar pezh a fell dezhañ lavaret. Dalc’hit kont eus e soñjoù hag eus ar pezh a zedenn anezhañ. A-wechoù e c’hall un traktor a dremen war an hent hag a vez gwelet gant ar vugale bezañ dedennusoc’h eget ar pezh a oac’h oc’h ober. Neuze e c’hallit tennañ ho mad eus an dra-se evit sellet ouzh an traktor, deskrivañ anezhañ hag ivez lezel ar vugale da gontañ ar pezh a soñjont diwar e benn, • implijit, da skouer, « maen ar gaoz » pe un dudenn evel o zudenn-c’hloan gwellañ-karet. An hini a vez ar maen gantañ a gemer ar gaoz. Gallout a rit kregiñ ar boelladenn-se gant ar maen ganeoc’h en ho torn ha kontañ un dra bennak. Goude-se, roit ar maen d’ar bugel en ho kichen a c’hallo displegañ un dra bennak e-unan, hag a roio ar maen d’e amezeg ivez. Kemerit ur skouer a glot gant barregezhioù ar vugale war ar yezh ; gant se e c’hallont kavout aesoc’h ar pezh a fell dezho lavaret, • pa gaozeit ganto, implijit ur vargodenn, ur verc’hodenn pe ul loen-gloan na gomz nemet brezhoneg. Diskouezit an dudenn-se d’ar vugale. Gallout a rit ijinañ un istor evitañ, da skouer eus pelec’h e teu, petra eo e amzer dremenet ha perak eo erruet el lec’h-degemer pe er c’hlas. E meur a blegenn e c’hall en em gavout, hag evel-se e c’hall pinvidikaat geriaoueg ar vugale ha displegañ ivez gerioù diaes. Kontañ a ra istorioù pe goulenn a ra ster ar gerioù. Gallout a ray ivez kaout ur sac’h-kein pe ur sac’h gant ur c’haier notennoù. Talvezout a ray ar c’haier-se da skrivañ kemennadennoù pe istorioù hag a vo kontet dezhañ gant ar vugale, • Pensez toujours qu'une conversation doit se faire en interaction ; on doit tenir compte des questions et des réponses, parler chacun à son tour. En tant qu'adulte, vous êtes responsable de cela, en aidant l'enfant à progresser grâce à des questions ouvertes qui encouragent la conversation comme par exemple “Que s'est-il donc passé ? Qu'est-ce que tu veux dire par là ? Qu'a-t-il dit ? Raconte-moi !”, • laissez du temps aux enfants. Lorsqu'un enfant veut prendre la parole pour expliquer quelque chose, arrêtez-vous et donnez-la lui. Autorisez-le à formuler ce qu'il veut exprimer. Tenez compte de leurs idées et de leurs intérêts. Parfois, un tracteur passant sur la route et donc visible et vu par les enfants peut s'avérer être plus intéressant que ce que vous étiez en train de faire. Vous pouvez dans ce cas en profiter pour observer et décrire le tracteur et également laisser les enfants exprimer ce qu'ils en pensent, • ayez recours par exemple à “la pierre de la parole” ou à un autre personnage comme leur personnage favori en peluche. Celui qui a la pierre prend la parole. Vous pouvez commencer cet exercice en tenant la pierre et en racontant quelque chose. Ensuite, donnez la à l'enfant près de vous qui va lui-même pouvoir expliquer quelque chose et qui va la transmettre également à son voisin. Prenez un exemple qui correspond aux aptitudes de langage des enfants ; cela leur permet de trouver plus facilement ce qu'ils veulent dire, • quand vous parlez et interagissez avec eux, utilisez une marionnette, une poupée ou une peluche qui ne s'exprime qu'en breton. . Présentez ce personnage aux enfants. Vous pouvez lui inventer une histoire, par exemple d'où il vient, son passé et pourquoi il est arrivé dans le lieu d'accueil ou la classe. Il peut se trouver dans différentes situations et ainsi enrichir le vocabulaire et expliquer également certains mots difficiles, il raconte des histoires ou demande la signification de mots. Il pourra également avoir un sac à dos ou un sac avec un cahier de notes. Ce cahier vous servira à écrire des messages ou des histoires que les enfants lui raconteront,

• implijit ul lidig pe ur sin pa grogit da lenn un istor hag ivez pa vez echu an istor ganeoc’h. Krouet e vez evel-se ur framm sklaer hag ivez un aergelc’h « hud » evit ar vugale a vo prest neuze da selaou ha da sipañ o spered. Gallout a ra bezañ ur ganaouenn pe ur rimadell, ur c’hloc’hig pe c’hoazh ur voest-sonerezh, ur jestr, ur frazenn-alc’hwez. Gallout a rit ivez goulenn digant ar vugale tresañ an istor ha kaozeal diwar-benn o zresadennoù. Ur soñj all c’hoazh eo kemmañ un istor boas dre ouzhpennañ tudennoù nevez, lec’hioù nevez, dre gempenn an destenn hervez ar c’heriaoueg implijet gant ar vugale en ur lakaat anezho da gemer perzh en traoù ha da skrivañ asambles, • savit ur gwasked, ur groc’h pe ul lochenn hag a vo ul lec’h sioul ma c’hallo strolladoù bihan a vugale selaou un istor. An dra-se a c’hall bezañ un digarez da gontañ un istor evit ar vichereien n’int ket sur eus o barregezh war ar yezh. Gallout a rafe al lec’h-se bezañ en diavaez ivez, • lennit traoù d’ar vugale bemdez, ha n’eo ket hepken e-pad ar prantadoù diskuizh. Lezit amzer evit al lenn, evit kontañ istorioù d’ar vugale ha kaozeal ganto diwar o fenn, • grit diouzh ma vo an aesañ ar gwellañ evit ar vugale mont betek ar boestoù pe al lec’hioù m’eo renket al levrioù, hag aozit ur prantad evit ar vugale da azezañ eno ha da lenn anezho. Gallout a ra al levrioù hag an istorioù bezañ lennet en diavaez ivez, • kit d’al levraoueg ma c’hallit. Gallout a rit, da skouer, aozañ eno un abadenn lenn e brezhoneg, Gallout a rit sellet ouzh ar fichennoù obererezhioù el lodenn 9 : • evit ar vugale etre bloaz ha daou vloaz “ar voest istorioù” ha “derc’hel soñj eus an istor” (obererezhioù memoriñ ha sipañ ar spered); • evit ar vugale etre 3 ha 4 bloaz e c’hallit, da skouer, implijout al levr “Ar viskoulenn a rae toulloù e pep tra” gant Eric Carle ha “Lakaat an dilhad da sec’hañ” (obererezh deskrivañ ha kontañ). • utilisez un rituel ou un signe quand vous commencez à lire une histoire et également quand vous avez terminé. Cela crée une structure claire de même qu'une atmosphère “magique” pour les enfants qui sont alors prêts à écouter et se concentrer. Ce peut être sous la forme d'une chanson ou d'une comptine, d'une petite cloche ou encore d'une boîte à musique, un geste, une phrase-clé. Vous pouvez également demander aux enfants de dessiner l'histoire et de parler de leurs dessins. Une autre idée est de modifier une histoire traditionnelle en y ajoutant de nouveaux personnages, de nouveaux lieux, et de fait en adaptant le texte au vocabulaire utilisé par les enfants tout en les faisant participer et en rédigeant ensemble, • construisez une tanière, une grotte ou monter une hutte, qui sera un endroit calme ou des petits groupes d'enfants pourront écouter une histoire. Ceci peut être l'occasion pour les professionnels, moins assurés dans leur compétence linguistique, de raconter une histoire. Cet endroit pourrait également se situer à l'extérieur, • lisez aux enfants tous les jours, pas uniquement au moment de repos. Prévoyez du temps pour la lecture, pour raconter des histoires et pour échanger avec eux autour de celle-ci, • rendez le plus accessible possible aux enfants les boîtes ou les endroits où sont rangés les livres, et organisez un temps pour que les enfants s'y asseyent et les lisent. Les livres et histoires peuvent également être lus à l'extérieur, • allez à la bibliothèque si possible. Vous pouvez par exemple y organiser un temps de lecture en breton, Vous pouvez vous reporter aux fiches d'activités à la partie 9 : • pour les enfants de 1–2 ans “la boîte à histoires” et “mémoriser l'histoire” (activités de mémorisation et de concentration); • en ce qui concerne les enfants de 3–4 ans, vous pouvez par exemple utiliser le livre “La Chenille qui fait des trous” d'Eric Carle et “Mettre le linge à sécher” (activité de description et de narration). 41

• implijit ul lidig pe ur sin pa grogit da lenn un istor hag ivez pa vez echu an istor<br />

ganeoc’h. Krouet e vez evel-se ur framm sklaer hag ivez un aergelc’h « hud »<br />

<strong>evit</strong> ar vugale a vo prest neuze da selaou ha da sipañ o spered. Gallout a ra<br />

bezañ ur ganaouenn pe ur rimadell, ur c’hloc’hig pe c’hoazh ur voest-sonerezh,<br />

ur jestr, ur frazenn-alc’hwez. Gallout a rit ivez goulenn digant ar vugale tresañ<br />

an istor ha kaozeal diwar-benn o zresadennoù. Ur soñj all c’hoazh eo kemmañ<br />

un istor boas dre ouzhpennañ tudennoù nevez, lec’hioù nevez, dre gempenn an<br />

destenn hervez ar c’heriaoueg implijet gant ar vugale en ur lakaat anezho da<br />

gemer perzh en traoù ha da skrivañ asambles,<br />

• savit ur gwasked, ur groc’h pe ul lochenn hag a vo ul lec’h sioul ma c’hallo<br />

strolladoù bihan a vugale selaou un istor. An dra-se a c’hall bezañ un digarez<br />

da gontañ un istor <strong>evit</strong> ar vichereien n’int ket sur eus o barregezh war ar yezh.<br />

Gallout a rafe al lec’h-se bezañ en diavaez ivez,<br />

• lennit traoù d’ar vugale bemdez, ha n’eo ket hepken e-pad ar prantadoù<br />

diskuizh. Lezit amzer <strong>evit</strong> al lenn, <strong>evit</strong> kontañ istorioù d’ar vugale ha kaozeal<br />

ganto diwar o fenn,<br />

• grit diouzh ma vo an aesañ ar gwellañ <strong>evit</strong> ar vugale mont betek ar boestoù pe<br />

al lec’hioù m’eo renket al levrioù, hag aozit ur prantad <strong>evit</strong> ar vugale da azezañ<br />

eno ha da lenn anezho. Gallout a ra al levrioù hag an istorioù bezañ lennet en<br />

diavaez ivez,<br />

• kit d’al levraoueg ma c’hallit. Gallout a rit, da skouer, aozañ eno un abadenn<br />

lenn e brezhoneg,<br />

Gallout a rit sellet ouzh ar fichennoù obererezhioù el lodenn 9 :<br />

• <strong>evit</strong> ar vugale etre bloaz ha daou vloaz “ar voest istorioù” ha “derc’hel soñj eus<br />

an istor” (obererezhioù memoriñ ha sipañ ar spered);<br />

• <strong>evit</strong> ar vugale etre 3 ha 4 bloaz e c’hallit, da skouer, implijout al levr “Ar<br />

viskoulenn a rae toulloù e pep tra” gant Eric Carle ha “Lakaat an dilhad da<br />

sec’hañ” (obererezh deskrivañ ha kontañ).<br />

• utilisez un rituel ou un signe quand vous commencez à lire une histoire et<br />

également quand vous avez terminé. Cela crée une structure claire de même<br />

qu'une atmosphère “magique” pour les enfants qui sont alors prêts à écouter et<br />

se concentrer. Ce peut être sous la forme d'une chanson ou d'une comptine,<br />

d'une petite cloche ou encore d'une boîte à musique, un geste, une phrase-clé.<br />

Vous pouvez également demander aux enfants de dessiner l'histoire et de<br />

parler de leurs dessins. Une autre idée est de modifier une histoire<br />

traditionnelle en y ajoutant de nouveaux personnages, de nouveaux lieux, et<br />

de fait en adaptant le texte au vocabulaire utilisé par les enfants tout en les<br />

faisant participer et en rédigeant ensemble,<br />

• construisez une tanière, une grotte ou monter une hutte, qui sera un endroit<br />

calme ou des petits groupes d'enfants pourront écouter une histoire. Ceci peut<br />

être l'occasion pour les professionnels, moins assurés dans leur compétence<br />

linguistique, de raconter une histoire. Cet endroit pourrait également se situer à<br />

l'extérieur,<br />

• lisez aux enfants tous les jours, pas uniquement au moment de repos. Prévoyez<br />

du temps pour la lecture, pour raconter des histoires et pour échanger avec eux<br />

autour de celle-ci,<br />

• rendez le plus accessible possible aux enfants les boîtes ou les endroits où sont<br />

rangés les livres, et organisez un temps pour que les enfants s'y asseyent et les<br />

lisent. Les livres et histoires peuvent également être lus à l'extérieur,<br />

• allez à la bibliothèque si possible. Vous pouvez par exemple y organiser un<br />

temps de lecture en breton,<br />

Vous pouvez vous reporter aux fiches d'activités à la partie 9 :<br />

• pour les enfants de 1–2 ans “la boîte à histoires” et “mémoriser l'histoire”<br />

(activités de mémorisation et de concentration);<br />

• en ce qui concerne les enfants de 3–4 ans, vous pouvez par exemple utiliser le<br />

livre “La Chenille qui fait des trous” d'Eric Carle et “Mettre le linge à sécher”<br />

(activité de description et de narration).<br />

41

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!