Klik hier - Centre for Historical Research and Documentation on War

Studiedag voor jonge historici – Oorlog, herinnering en erfenis
Journée d’étude “jeunes historiens” – Guerres, héritages et mémoires
Het monument voor de Duitse Reiter werd, net zoals zo vele <strong>and</strong>ere nationale monumenten,
door sommigen gezien als een deel van de volkscultuur van een bepaalde bevolkingsgroep in
Namibië : De Duitse Namibiër. Enige aanpassing aan het monument zou volgens deze groep
geen recht doen aan de authenticiteit van het verleden en de herinnering van voormalige
kolonialen. Ik heb hen daarvoor ’traditionalisten’ genoemd. Hun geschiedenis was gefocust
op de Duitse inbreng in de uitbouw van welvaart in het Afrikaanse l<strong>and</strong>.
Een <strong>and</strong>ere groep Duitse Namibiërs heb ik ’progressieven’ genoemd, omdat zij het verleden
vooral wilden inzetten in functie van het heden en de toekomst. Voor hen maakte het niet echt
veel uit wat er met het st<strong>and</strong>beeld gebeurde : verplaatsen, vernielen of behouden. Zij konden
zich immers niet identificeren met het vervelende verleden dat in dit monument besloten lag.
Zij vonden iedere aanpassing goed, zolang het maar in het teken stond van actuele verzoening
en nationale eenheid.
Een derde groep meende dat het monument, net zoals vele <strong>and</strong>ere historische monumenten in
de wereld, omgevormd diende te worden tot een plek van kritisch herinneren voor de hele
natie. Het zou een welomlijnde herbestemming meekrijgen. Men diende het monument te
verbreden, zodat enerzijds meer duidelijkheid werd geschept over het verleden dat er in
besloten lag, en <strong>and</strong>erzijds iedere groep binnen de natie zich er in terug kon vinden. Het
waren voornamelijk ’westerse wetenschappers’ die zich op deze st<strong>and</strong>punten toelegden.
De erfgenamen van de historische slachtoffers, de Herero, hielden zich opvallend afzijdig
binnen het debat. Enkelen onder hen hebben voor het behoud van authenticiteit gepleit. De
Reiter was ook deel van hun historisch erfgoed geworden. Met het behouden van het
monument konden de Duitsers onmogelijk vergeten dat ze moordenaars waren, zo stelden zij.
De Herero stonden zeer wantrouwig ten opzichte van een nationale verbreding van het
monument, die dreigde uit te draaien in een verheerlijking van de SWAPO-strijd, en die hun
eigen herinnering naar de achtergrond zou duwen.
De regering, en specifiek de minister van cultuur van Namibië Willem Konjore, zag dit
evenwel <strong>and</strong>ers. Het monument herinnerde hem er dagelijks aan dat zijn l<strong>and</strong> ooit koloniaal
bezit was geweest. Dit paste niet in een trotse postkoloniale natie. De Reiter diende daarom
plaats te maken voor een nationaal museum dat het hele verleden van nationale
onafhankelijkheidsstrijd diende te symboliseren. De oorlog van de Herero tegen de Duitsers
zou <strong>hier</strong> slechts één aspect in zijn.
Eén st<strong>and</strong>beeld waaraan vijf verschillende soorten herinneringen kleven. Oorlogsverleden is
zelden eenzijdig. Ik heb geopteerd om deze verschille nde herinneringen en hun verspreiding
in de publieke sfeer zo objectief mogelijk te begrijpen en te beschrijven.
51