Studiedag voor j<strong>on</strong>ge historici – Oorlog, herinnering en erfenis Journée d’étude “jeunes historiens” – Guerres, héritages et mémoires Marc REYTER (ULg) Les 4 e , 5 e et 6 e bataill<strong>on</strong>s belges de fusiliers : Genèse et Bataille des Ardennes (octobre 1944 – janvier 1945) Graag leiden wij <strong>on</strong>ze uiteenzetting in met de woorden van André Raskin, die de oorlogsvrijwilligers beschreef als “gens qu’<strong>on</strong> ne peut renc<strong>on</strong>trer qu’en des circ<strong>on</strong>stances aussi tragiques. Ils s<strong>on</strong>t là parce que c’est la guerre, ils <strong>on</strong>t rép<strong>on</strong>du à un sentiment impérieux qui ne s’explique pas et qui repose sur un sens civique inné ou sur une traditi<strong>on</strong> d’h<strong>on</strong>neur et de dignité. Après, ils retourner<strong>on</strong>t à leur travail, leurs études, dans leur foyer”. De corpus van werken, persnummers, en periodieken gebruikt in dit <strong>on</strong>derzoek, werd samengesteld in Luik en Brussel in de ULg, het SOMA, de K<strong>on</strong>inklijke Bibliotheek en het Ministerie van Defensie – Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid. Het grootste deel van <strong>on</strong>s (archief)<strong>on</strong>derzoek gebeurde in Evere aan de SGRE – S/A. De <strong>on</strong>derzochte best<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>en zijn deze van het Ministerie van Nati<strong>on</strong>ale Defensie met betrekking tot de rec<strong>on</strong>structie van het Belgische leger, de eenheden SHAEF, de campagne 1940-1945, 1944-1945, en de legernummer-dossiers. Dit br<strong>on</strong>nenmateriaal werd aangevuld door getuigenverslagen, waarvan we een aantal hebben gev<strong>on</strong>den via de pers, maar vooral via oudstrijdersbladen en de werken opgemaakt door de drie betrokken batalj<strong>on</strong>s Fusiliers. Tot slot hebben wij c<strong>on</strong>tact gezocht met enkele veteranen, naast hun getuigenis verkregen wij documenten en foto’s, maar ook menselijk c<strong>on</strong>tact. Wij denken een nieuwe perspectief te bieden, meer compleet en meer omvattend, op de oorspr<strong>on</strong>g en de eerste ma<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>en van de campagne van de 4de, 5de en 6de Batalj<strong>on</strong> Fusiliers, door de uitgebreidheid van <strong>on</strong>s <strong>on</strong>derzoek en de diversiteit van het gebruikte br<strong>on</strong>nenmateriaal. De grote geschiedenis, de officiële geschiedenis en de kleine verhalen worden verweven om een zo c<strong>on</strong>creet en levend mogelijke geschiedenis weer te geven. De voornaamse kwesties die in de introductie worden uiteengezet [de recrutering (vooral van het kader), de aanpassing van de <str<strong>on</strong>g>for</str<strong>on</strong>g>matie aan de types van uitgevoerde missies en de vragen van van de battle-dress] worden uitvoerig beh<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>eld. We hebben gepoogd om beknopt, maar volledig te blijven in de c<strong>on</strong>textualisering, zoals de presentatie van de oorspr<strong>on</strong>g van de Belgische batalj<strong>on</strong>s Fusiliers en van de Fusiliers zelf, hun opleiding in de kazerne, hun activering in december 1944 en de eerste stappen op het terrein. We besteden tenslotte extra a<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>acht aan de campagne van de 4de, 5de en 6de Batalj<strong>on</strong> Fusiliers tijdens de Slag van de Ardennen. Wij zijn <strong>on</strong>s evenwel bewust van de limiten van <strong>on</strong>s br<strong>on</strong>nenmateriaal (Amerikaanse en Duitse archieven, CRIBA), van <strong>on</strong>ze studie (studie van de (<strong>on</strong>der)officieren, getuigenissen van veteranen, etc.) en van de periode die we beh<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>elen. De campagne in Duitsl<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g> van deze drie batalj<strong>on</strong>s zou al <strong>on</strong>derwerp kunnen zijn van een thesis of zelfs een doctoraatsstudie. De plaats en het tijdstip maken vergelijkingen mogelijk met de 10de, 11de en 12de Batalj<strong>on</strong> Fusiliers, met de Nederl<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>stalige batalj<strong>on</strong>s, met de Amerikaanse en Britse perceptie, etc. 48
Studiedag voor j<strong>on</strong>ge historici – Oorlog, herinnering en erfenis Journée d’étude “jeunes historiens” – Guerres, héritages et mémoires Wat kunnen wij v<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>aag vertellen over de eerste ma<str<strong>on</strong>g>and</str<strong>on</strong>g>en van het bestaan deze eenheden van oorlogsvrijwilligers, gevormd in het kader van de rec<strong>on</strong>structie van de nati<strong>on</strong>aal leger in het herfst van 1944 49