Klik hier - Centre for Historical Research and Documentation on War

Studiedag voor jonge historici – Oorlog, herinnering en erfenis
Journée d’étude “jeunes historiens” – Guerres, héritages et mémoires
Dorien STYVEN
(KUL)
In korte broek onder het hakenkruis
De geschiedenis van de Hitlerjeugd Vla<strong>and</strong>eren,
1943 – 1945
“Vla<strong>and</strong>eren’s jeugd bekent zich tot den Führer !” kopte Balming, het weekblad van de Duits-
Vlaamse Arbeidsgemeenschap (DeVlag), op 21 november 1943. Het artikel verwees daarmee
naar het voorlopige toetreden van de jongste leden van de DeVlag tot de Ausl<strong>and</strong>s-
Hitlerjugend Belgien. Volgens DeVlag-leider Jef Van de Wiele vormde de overdracht slechts
een tussenstap in de oprichting van een Hitlerjeugd Vla<strong>and</strong>eren (HJV). Het Ausl<strong>and</strong>samt der
Hitlerjugend in Berlijn had Van de Wiele immers verzekerd dat deze jeugdbeweging op
termijn aan de DeVlag gelieerd zou worden. De partij hoopte daarmee het monopolie van het
Vlaams Nationaal Verbond (VNV) op jeugdcollaboratie te kunnen doorbreken. De
verantwoordelijken voor de Ausl<strong>and</strong>s-HJ in België, Gebietsführer Gerhardt Bennewitz en
L<strong>and</strong>esjugendführer Wilhelm Hardt zochten echter naar een manier om de HJV in h<strong>and</strong>en van
de bezetter te houden en de Vlaamse leden onopgemerkt te verduitsen.
In de ma<strong>and</strong>en na de oprichting vormde de HJV steeds vaker een bron van conflicten tussen
de bezetter, de DeVlag en het VNV. Terwijl Bennewitz en Hardt een Duitse hiërarchische en
territoriale structuur ontwikkelden, probeerde Van de Wiele een Vlaming aan het roer van de
jeugdbeweging te plaatsen. Alle pogingen van de DeVlag-leider stuitten echter op het veto
van Bennewitz. Ondertussen kwamen de Vlaamse leden al wekelijks bijeen om te sporten,
ideologisch onderricht te genieten, en geënthousiasmeerd te worden voor initiatieven van de
Hitlerjugend. Pas na 30 april 1944, de dag waarop de HJV officieel haar va<strong>and</strong>els ontving,
bezweek Gebietsführer Bennewitz om onbekende redenen voor de DeVlag-eisen en werd de
oostfronter Raf van Hulse benoemd tot Inspecteur der Hitlerjeugd Vla<strong>and</strong>eren.
Meteen werd echter duidelijk dat het Duitse bezettingsbestuur geen enkele inmenging van van
Hulse tolereerde. Het werken werd de nieuwe inspecteur onmogelijk gemaakt en in de enkele
weken tussen zijn benoeming en de bevrijding raakte de voormalige onderwijzer steeds meer
gefrustreerd. Van Hulse besefte zeer goed dat hij niet welkom was binnen de HJV en dat de
afst<strong>and</strong> tussen de Vlaamse jeugd en de DeVlag steeds groter werd. Bij het naderen van de
geallieerden evacueerde de bezetter de HJV vervolgens naar Duitsl<strong>and</strong>, waar de leden
verspreid raakten over verschillende Bundesländer. Van Hulse probeerde volgens zijn
naoorlogse verklaring de Vlaamse jeugd zoveel mogelijk te beschermen tegen verplichte
arbeids- of legerdienst in de Wehrmacht en Waffen-SS. Op Duits grondgebied bleek het
echter onmogelijk zijn bevoegdheden nog uit te oefenen. Gedesillusioneerd adviseerde van
Hulse zoveel mogelijk kinderen terug naar het westen te verplaatsen. In België wachtte hen
echter een kil welkom. Zelf keerde van Hulse terug naar het front, waar hij het einde van de
oorlog meemaakte.
Het onderzoek naar de Hitlerjeugd Vla<strong>and</strong>eren bleek een enorme uitdaging. De HJV heeft
immers weinig documenten nagelaten. Ooggetuigen verklaarden na de oorlog dat de hogere
leiding vlak voor de bevrijding de lokale afdelingen het bevel had gegeven al hun dossiers te
32