Klik hier - Centre for Historical Research and Documentation on War

Studiedag voor jonge historici – Oorlog, herinnering en erfenis
Journée d’étude “jeunes historiens” – Guerres, héritages et mémoires
zorgvuldig in een databank genoteerd, om met behulp van de computer de <strong>hier</strong>boven
beschreven aspecten te kunnen analyseren. De voornaamste indrukken van het onderzoek
worden <strong>hier</strong> aangehaald.
De specifieke oorlogsomst<strong>and</strong>igheden, en in het bijzonder de militaire en economische
mobilisatie, deden menig mensen het huwelijk uitstellen. Uitstel betekende echter geen afstel:
meteen na de bevrijding trad er een werkelijke marriage boom op. Hoewel de trend was om
tijdens de vijftig ma<strong>and</strong>en durende bezetting eerder aan het huwelijk te verzaken, betekende
dit geenszins dat er niet werd getrouwd. Uit dit onderzoek blijkt dat in Kortrijk het huwelijk
tijdens de oorlog voornamelijk weggelegd was voor een specifiek deel van de Kortrijkse
bevolking. De wil en de nood om te huwen werd voornamelijk bij jonge burgers sterk
aangevoeld. De noodzaak om de toekomst te verzekeren en de drang om in allerijl te huwen
zijn <strong>hier</strong>bij de belangrijkste drijfveren. In de stad Kortrijk was de meerderheid van de gesloten
huwelijken een eerste huwelijk. Dit nam niet weg dat ook verweduwden aan hertrouwen
dachten. De nood om te trouwen werd ook <strong>hier</strong> aangevoeld, en bovendien bracht de situatie,
eigen aan de oorlog, betere kansen op de huwelijksmarkt, met name bij de weduwnaars. Met
de militaire en economische mobilisatie verdween voor een groot deel de concurrentie op de
huwelijksmarkt. Deze ’vervanghuwelijken’ waren resultaat van de specifieke
omst<strong>and</strong>igheden, en aldus eerder kortstondig. Het veronderstelde ’overschot’ aan jonge,
ongehuwde vrouwen nam niet weg dat ook weduwen terug hun plaats innamen op de
huwelijksmarkt. De reden tot hertrouw was ook <strong>hier</strong> eerder pragmatisch. De drang om te
huwen was ook <strong>hier</strong> overwegend economisch geladen. Een werkelijke remarriage boom na de
bevrijding bleef in Kortrijk echter uit. Er was dan ook geen sprake van een opvallende
verstoring van de huwelijksmarkt. Dit gold evenzeer voor de partnerkeuze. De bezetting had
ondermeer geen invloed op de partnerkeuze naar leeftijd bij eerste huwelijken. De voorkeur
om met een leeftijdsgenoot te trouwen, ging niet teloor vanwege de oorlogsomst<strong>and</strong>igheden.
De opmerkelijke huwelijksdrang leidde evenzeer niet tot een verminderde voorkeur voor
partners naar sociale positie. De vooroorlogse sociale barrières werden met name niet
overbrugd vanwege de huwelijksdruk. Trouwen in tijden van oorlog was voornamelijk
weggelegd voor een bepaalde groep, met name de actieve bevolking in de secundaire sector.
Dit had als gevolg dat de tendens om te huwen binnen dezelfde sociale groep werd versterkt.
Ook na de oorlog traden er geen werkelijke ver<strong>and</strong>eringen op. De nood om te huwen nam niet
weg dat de sociale positie nog steeds een rol speelde bij het zoeken naar een levenspartner.
Het behoud van de traditionele mentaliteit in de huwelijksstrategie was ook merkbaar bij de
partnerkeuze naar herkomst. Het vrij gesloten karakter van de vooroorlogse huwelijksmarkt
ten opzichte van ’vreemden’, werd daarbij versterkt in 1915. Dit was meer dan waarschijnlijk
het gevolg van de beperking van de bewegingsvrijheid tijdens de bezetting, gezien na de
oorlog meteen de vooroorlogse trend terug wordt opgenomen.
De algemene indrukken wijzen allemaal dezelfde richting uit : hoewel de Eerste
Wereldoorlog een radicale breuk vormde in de huwelijksintensiteit, was dit niet het geval wat
betreft het huwelijksgedrag. Tradities van weleer werden niet overboord gegooid, maar
werden daarentegen versterkt. Er was met <strong>and</strong>ere woorden geen sprake van vernieuwing, en
allerminst van een onomkeerbare trans<strong>for</strong>matie. Als er sprake was van een breuk, dan was
deze eigen aan de specifieke oorlogsomst<strong>and</strong>igheden, en aldus tijdelijk van aard.
16