(1986) n°2 - Royal Academy for Overseas Sciences

- 171 -
oxydase, ontstond het vermoeden dat dit element ook voor de menselijke gezondheid
onmisbaar is. Rond de jaren tachtig werd dan onomstootbaar aangetoond dat
seleen voor de mens essentieel is. In 1980 werd beschreven op welke manier de
Keshanziekte voorkomen kan worden (Keshan Disease Research Group, 1979).
Deze aandoening komt endemisch voor in bepaalde streken van China, hoofdzakelijk
bij jonge kinderen en zwangere vrouwen. Deze ziekte wordt gekenmerkt door
een congestieve cardiomyopathie ten gevolge van myocardnecrose. In de jaren 1973
en 1974 kon dankzij een wekelijkse preventieve toediening van 0,5 mg (1-5 j) of
1 mg (6-10 j) van natriumseleniet de incidentie van deze fatale ziekte teruggebracht
worden tot 2,2% en 1% resp. ten opzichte van niet gesuppleëerde kontrolegroepen
resp. 13,5% en 9,5%.
Vanaf 1979 verschenen anderzijds verschillende publikaties waaruit bleek dat als
gevolg van langdurig toegediende parenterale nutritie musculaire dystrophieën
(spierverzwakkingen) optraden, die verdwenen na toediening van seleenverbindin-
gen (V a n Ru et al. 1979, Johnson et al. 1981, Kien & G anther 1983, W atson et
al. 1985). Bij verschillende van de beschreven patiënten werd eveneens cardiomyopathie
vastgesteld. Tenslotte werd vastgesteld dat de eveneens in China voorkomende
Kashin-Beck-ziekte, die vooral gekenmerkt is doordat de gewrichten van
mens en dier aangetast worden, voorkomen kan worden door seleensuppletie.
Verder worden op dit ogenblik verschillende ziekten geassocieerd met een
seleendeficiëntie, o.a. cystische fibrose, multiple sclerose, kanker, cardio-vasculaire
aandoeningen en rheumatoïde arthritis (S pallholz et al. 1980).
Er bestaan verschillende mogelijkheden om de seleenstatus van een individu of
een bevolkingsgroep te bepalen. De meest gebruikte en meest waardevolle indikators
zijn de seleengehalten in bloed en bloedfrakties en de aktiviteit van het glutathion-
peroxydase. Een langdurig gebrek aan seleen wordt weerspiegeld door lage seleengehalten
in de rode bloedcellen, terwijl een tijdelijk gebrek gereflecteerd wordt door
lage seleenplasmawaarden (R oekens et al. 1985b).
2. Dagelijkse seleeninneming
De laatste jaren werden talrijke studies gepubliceerd over de dagelijkse seleeninneming
in verschillende landen en streken van de wereld alsook over de inneming
van seleen met de verschillende groepen levensmiddelen (A lbers 1985). Levander
schatte in 1981 dat een inneming van 70 jug seleen per dag volstond voor een
optimale seleenstatus van jonge gezonde volwassenen. Voor jonge vrouwen in
Nieuw-Zeeland werd anderzijds aangetoond dat een minimale dagelijkse inneming
van 20 pg seleen voldoende was (S pallholz et al. 1980). Een te hoge inneming kan
echter toxische effekten veroorzaken. Toxische effekten werden vroeger beschreven
voor bepaalde seleenrijke streken in de Verenigde Staten, Venezuela, maar recentelijk
ook in China (Y a n g et al. 1983). Uit al de gegevens kan afgeleid worden dat
er voor de mens een bepaald koncentratiegebied bestaat, dat overeenstemt met een
optimale gezondheid.