bulletin des seances mededelingen der zittingen - Royal Academy ...

— 163 —
van de hand van de Chinese bekeerling Yushan alias Wu Li en dateert uit
1710. Hier zijn liederen uit Noord- en Zuid-China opgenomen.
Pater Amiot is echter de eerste westerling (en zal dat zeer lang büjven)
die zich poogt in te leven in de inheemse muziek en die muziek gebruikt
in het kader van zijn missioneringswerk. De andere Jezuïeten die in Beidjing
verblijven pogen eerder de volgens hen superieure westerse muziek ingang
te doen vinden. Zo spelen de paters Grimaldi en Pereira klavecimbel voor
de keizer. De keizer liet dan zijn Chinees orkest muziek uitvoeren die dan
direct door pater Pereira werd genoteerd en heruitgevoerd op zijn klavecimbel.
Dit maakte zeer grote indruk op de keizer die vond dat Pereira geen gelijke
had onder de Chinezen.
Het enthousiasme van de Jezuïeten voor de Chinese muziek werd niet
gedeeld door de Engelsman John Barrow in zijn TYavels in China uit 1806
die zijn kritiek niet spaart, noch op de Chinese muziek zelf, noch op het
werk van pater Amiot.
Naast Amiot is er nog één geval bekend van een westerling die in niet-
westerse muziek componeerde : de Roemeense graaf Demetrius Cantemir
(Kantemiroglu), die leefde van 1673 tot 1723 en die de Turkse muziek verre
superieur aan de westerse achtte. Er moet wel direct aan toegevoegd worden
dat hij leefde onder Ottomaanse heerschappij.
Wanneer in 1773 de Jezuïetenorde door de paus wordt opgeheven, komt
er een einde aan de pogingen om inheemse muziek of tenminste elementen
daarvan op te nemen of te verwerken in de liturgie, en dit zowel in China
als ook elders in de wereld zoals in Zuid-Amerika. Dat is vermoedelijk niet
de enige reden waarom men op het einde van de 18de eeuw tijdelijk interesse
verliest, niet in het uitbeelden van exotische muziek met westerse middelen,
maar wel in een diepere studie van de niet westerse muziek zoals begonnen
door de Jezuïetenorde. Ook de Franse revolutie heeft gedurende bijna drie
decennia alle aandacht naar West-Europa getrokken.
De vraag moet nu gesteld worden naar de werkelijke reden voor de interesse
voor de muziek en cultuur van de „andere” tijdens de renaissance en de barok.
Voor de periode van de renaissance kan het antwoord heel kort zijn : directe
handelsbetrekkingen aanknopen. Zo zal François I via zijn handelsambassadeur
een koor schenken aan sultan Soliman II, een koor dat de sultan heel beleefd
retourneert. Tijdens de barok en vooral dan vanaf het begin van de 18de
eeuw komt het meer tot een wetenschappelijke interesse : Galland vertaalt
tussen 1704 en 1717 de Mille et une Nuits; er worden zendingen gestuurd
naar Egypte, Ethiopië, Syrië, Siam, China, Iran en Turkije. Omgekeerd, zijn
er officiële zendingen van de Hoge Poort uit Istambul naar o.a. het hof in
Parijs : de Vizier Mehmet Efendi bezoekt Parijs in 1720. De voorbeelden van
niet-westerse muziek worden overgenomen door o.a. de La Borde en
Rousseau.