bulletin des seances mededelingen der zittingen - Royal Academy ...

— 154 —
de los Castellanos lo aprendieron...” en zelfs : „...pocos anos después, que
aprendieron el Canto, començaron ellos a componer, de su ingenio, Villancicos
en Canto de Organo, à quatre voces, y algunas Misas, y otras Obras, que
mostradas à diestros Cantores Espanoles, dedan ser de escogidos juicios, y
no poder ser de Indios...”. De indianen schreven overigens niet onder hun
eigen naam maar gebruikten die van hun leermeester zoals Hernando Franco
(zie verder).
Enerzijds de muziek, anderzijds de muziekinstrumenten ! Missionarissen,
zendelingen maar ook avonturiers en handelaars sturen inheemse muziekinstrumenten
naar het moederland. Daar worden de speeltuigen verzameld in
curiositeitencollecties en, eventueel, beschreven door muziektheoretici. Zo o.m.
Michael Praetorius die in zijn Syntagma Musicum, Theil De Organographia,
uit 1619 enkele heel nauwkeurig op schaal getekende muziekinstrumenten
afbeeldt (fig. 1). Hij geeft echter geen noemenswaardig commentaar over deze
muziekinstrumenten die hij in enkele gevallen een verkeerde herkomst toedicht.
Dat staat dan wel sterk in contrast met de zeer degelijke beschrijvingen van
westerse muziekinstrumenten. Pater Marin Mersenne zal enkele jaren later,
in 1636, in zijn Harmonie Universelle, Tome III, veel minder exotische
muziekinstrumenten afbeelden, maar het commentaar is al iets uitgebreider.
Vooral noemenswaardig : Mersenne waardeert de interessante akoestische
eigenschappen van deze instrumenten : „... & les Courges feruét peut-eftre
pour en augmenter les fons & l’harmonie : ce que l’on peut efprouuer, afin
de trouuer tout ce qui augmente la refonance des instrumens, comme l’on
m’a efcrit quVn certain ioüeur de Guiterre en rendoit l’harmonie deux ou
trois fois plus forte, auec vn petit vafe parabolique de cuiure fort mince qu’il
mettoit fous les efcliffes. En effet les concauitez fur lefquelles on appuyé les
corps des instrumens en augmentent l’harmonie, comme l’on experimente fur
les toneaux vuides : mais il eft difficile de les proportionner parfaitement pour
augmenter cette harmonie dans fon plus grand degré : ce que l’on peut
neantmoins rencontrer en faifant plufieurs experiences pour ce fuiet, qui
feroient faciles aux Facteurs, s’ils en vouloient prendre la peine...” (p. 228).
Hoe interessant deze en soortgelijke opmerkingen die men in de literatuur
van de vroegbarok aantreft ook mogen zijn, er is nog steeds geen echte interesse
voor niet-westerse muziek en/of instrumenten. In 1715 verschijnt dan de eerste
druk van het Gabinetto Armonico door Filippo Bonnani. Daarin staan heel
veel platen met afbeeldingen van zowel westerse klassieke, als volks- en ook
tal van niet-westerse muziekinstrumenten. Opvallend daarbij is wel dat
Bonanni duidelijk meer is voortgegaan op horen zeggen dan op de instrumenten
zelf. Soms kopieerde hij ook uit vroegere werken zoals b.v. uit Mersennes
Harmonie Vniverselle. Een typisch voorbeeld is een Afrikaanse xylofoon
(fig. 2) met veel te smalle toetsen. Interessant is dan echter wel dat de
instrumenten afgebeeld worden in een (correcte) speelhouding. Ook treft men
natuurlijk een aantal exotische muziekinstrumenten aan afgebeeld door