bulletin des seances mededelingen der zittingen - Royal Academy ...

— 153 —
De eerste mij bekende volgende vermeldingen van exotische of ook etnische
muziek en/of muziekinstrumenten zijn deze van de Brabantse trouvère Adenet
le Roi in zijn Cléomadès uit 1285 (nacaires in vers 17286 en cors sarrazinois
in vers 17293) en Marco Polo (1254-1324) die ergens beschrijft dat de
Mongolen luit spelen... te paard (wat ze heden ten dage nog doen).
Dat belet niet dat voordien al veel muziekinstrumenten werden overgenomen
van de volkeren uit het Midden-Oosten en de Maghreb. Ik denk hier meer
specifiek aan de pauk (daul), de schalmei (s-surna), de luit (al’ ud), de bazuin
(n-nafir), enz.
Dat de reticentie van de kerk ten overstaan van deze instrumenten een
heel belangrijke rol speelde, hoeft geen betoog. Per slot van rekening kwam
dit alles toch maar van baarlijke duivels en de muziek die deze maakten was
dan ook hellelawaai. De kerk zal al deze muziekinstrumenten (evenals
overigens de meeste volksinstrumenten) onderbrengen bij de „helse” instrumenten
in tegenstelling tot de „hemelse” zoals de harp of het orgel.
Met de opkomst van het humanisme tijdens de 15de en 16de eeuw grijpt
een plotse verandering plaats. Zeker, de Europeanen blijven in de overtuiging
van hun muzikale en ook andere superioriteit, maar dat belet niet dat er
steeds meer beschrijvingen of toespelingen op feesten en riten in niet-westerse
culturen en op de muziek die daarbij gespeeld wordt, in de literatuur
aangetroffen worden. Het moge volstaan te verwijzen naar iemand als de
hugenotenzendeling Jean de Léry met zijn Histoire d ’un voyage faict en la
terre du Brésil uit 1585. Vanaf de vroegbarok volgen de auteurs elkaar in
een steeds sneller tempo op, zoals volgende, willekeurige, lijst bewijst : Juan
de Torquemada (Los venti i un Libros rituales y Monar chia Indiana, 1615),
uit het zelfde jaar Nicholaus Godignus (De Abassinorum Rebus), of John
Scheffer met The History o f Lapland uit 1674 en Olfert Dapper uit 1676
met Naukeurighe Beschrijvinghe der Afrikaensche Gewesten... De lijst kan
willekeurig verder uitgebreid worden én in lengte én naar verscheidenheid van
de landen en volkeren die beschreven worden.
Soms zijn deze beschrijvingen precies, maar meestal zijn ze eerder vaag
opgevat vermits ze niet gemaakt zijn door mensen echt geïnteresseerd in deze
muziek. Bovendien beschouwen ze steeds, zonder uitzondering, de westerse
muziek als superieur. Enkele voorbeelden mogen dit verduidelijken : Jean de
Léry, zojuist vermeld, schrijft : „...On trouvera dans tous ces morceaux (hij
geeft enkele voorbeelden in muziekschrift) une conformité de Modulation avec
notre Musique, qui pourra faire admirer... la bonté & l’universalité de nos
règles...”, of ook nog : „...ils ne font presque autre chose toutes les nuicts
qu’en tel equippage aller & venir, sautans & dansans de maison en maison...”.
Torquemada gaat nog verder : (over de koning) „...serviase siempre con mucha
Müsica de Flautas, Camponas, Caracoles, Huesos, Atabales y otros instrumentes,
de poco deleite à los oidos de los Espanoles, y no alcançaban otros
mejores, ni tenîan Musica de Canto...porque no sabian el Arte, hasta que