Mise en page 1 - Schaerbeek
Mise en page 1 - Schaerbeek
Mise en page 1 - Schaerbeek
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
journal de nos<br />
QUARTIERS<br />
onzeWIJKkrant<br />
# 26<br />
EDITION SPECIALE EDITIE 2008<br />
Les éducateurs de rue<br />
De straathoekwerkers
02<br />
sommaire inhoud<br />
édito edito 3<br />
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers 4-8<br />
Un éducateur de rue du service prév<strong>en</strong>tion de la Commune de <strong>Schaerbeek</strong>... c’est quoi?<br />
Wat is e<strong>en</strong> straathoekwerker van de di<strong>en</strong>st prev<strong>en</strong>tie van de geme<strong>en</strong>te Schaarbeek?<br />
Le théâtre c’est la vie toneel is lev<strong>en</strong>skunst 9-11<br />
Al-Hoceima 12-13<br />
Atelier id<strong>en</strong>tités id<strong>en</strong>titeit <strong>en</strong> kultuur 14-15<br />
à votre service tot uw di<strong>en</strong>st<br />
Le service prév<strong>en</strong>tion a déménagé rue Vifquin n°2.<br />
Nos nouvelles coordonnées <strong>en</strong> dernière <strong>page</strong>.<br />
De di<strong>en</strong>st prev<strong>en</strong>tie is 2 Vifquinstraat verhuist.<br />
Onze nieuwe personalia in laatste bladzijde.<br />
Journal du Service de l'Intégration sociale, de la Prév<strong>en</strong>tion et de la Solidarité de la Commune de <strong>Schaerbeek</strong>/Krant van de di<strong>en</strong>st Sociale Integratie, Prev<strong>en</strong>tie<br />
<strong>en</strong> Solidariteit van de Geme<strong>en</strong>te Schaarbeek Avec le souti<strong>en</strong> du Secrétariat perman<strong>en</strong>t à la Politique de Prév<strong>en</strong>tion – Service Public Fédéral Intérieur / Met de<br />
steun van het Perman<strong>en</strong>t Secretariaat voor Prev<strong>en</strong>tie beleid – Federale Overheidsdi<strong>en</strong>st Binn<strong>en</strong>landse zak<strong>en</strong><br />
Editeur responsable: Au nom du Collège des Bourgmestre et Echevins, Tamimount ESSAÏDI, Echevine de l’Intégration sociale, de la Prév<strong>en</strong>tion et de la Solidarité,<br />
Maison communale, place Colignon à 1030 <strong>Schaerbeek</strong> / Verantwoordelijke uitgever: In naam van het College van Burgemeester <strong>en</strong> Schep<strong>en</strong><strong>en</strong>, Tamimount<br />
Essaïdi, Schep<strong>en</strong> van Sociale Integratie, Prev<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> Solidariteit, Geme<strong>en</strong>tehuis, Colignonplein, 1030 Schaarbeek - Rédacteur <strong>en</strong> chef: Olivier ANCIAUX -<br />
Rédacteurs: Bruno MARTENS, Ricardo ROMERO, Mohamed BENAMRAOUI, Martine DELHAYE, Xavier VAES - <strong>Mise</strong> <strong>en</strong> <strong>page</strong> et illustrations: Olivier ANCIAUX -<br />
Comité de relecture: Bertrand DHUYVETTER, Murielle CLAES, Bruno MARTENS - Photographies: Olivier ANCIAUX, Mohamed BENAMRAOUI / Hoofdredacteur:<br />
Olivier ANCIAUX - Redacteurs: Bruno MARTENS, Ricardo ROMERO, Mohamed BENAMRAOUI, Martine DELHAYE, Xavier VAES - Herlezingcomité: Bertrand<br />
DHUYVETTER, Murielle CLAES, Bruno MARTENS - Opmaak <strong>en</strong> illusraties: Olivier ANCIAUX - Fotografie: Olivier ANCIAUX, Mohamed BENAMRAOUI<br />
Imprimé sur papier recyclé/Gedrukt op kringlooppapier.<br />
2
L’éducateur se promène souv<strong>en</strong>t <strong>en</strong> rue, mais ce<br />
n’est pas un prom<strong>en</strong>eur. Il organise des activités<br />
avec les jeunes, par exemple du football ou des ateliers<br />
théâtre, mais il n’est pas <strong>en</strong>traîneur de foot ni<br />
professeur d’art dramatique. Il part <strong>en</strong> excursion ou<br />
<strong>en</strong> camp avec ses groupes, mais il n’est pas ag<strong>en</strong>t<br />
de voyage. L’éducateur discute beaucoup avec les<br />
jeunes de leurs projets pour le futur, mais il n’est<br />
pas leur papa ou leur maman. Il donne un coup de<br />
main s’il le faut pour réviser les cours avant les exam<strong>en</strong>s<br />
scolaires, mais ce n’est pas un professeur. Si<br />
un jeune se s<strong>en</strong>t mal à l’école, il aide à chercher<br />
une solution - mais <strong>en</strong>core une fois, il n’est pas<br />
médiateur scolaire ou psychologue du C<strong>en</strong>tre PMS.<br />
Ah, j’oubliais presque : quand il y a une t<strong>en</strong>sion dans<br />
le quartier, l’éducateur desc<strong>en</strong>d dans la rue pour<br />
discuter avec les habitants jeunes et moins jeunes…<br />
mais ce n’est pas, vous l’aurez deviné, un<br />
ag<strong>en</strong>t de quartier ou un candidat aux élections<br />
locales.<br />
Oui, bon, mais alors c’est quoi, s’il vous plaît, les<br />
Educateurs-de-rue-du-Service-Prév<strong>en</strong>tion-de-la-<br />
Commune-de-<strong>Schaerbeek</strong> ?<br />
Eh bi<strong>en</strong>, j’ai l’honneur et le plaisir de vous inviter à<br />
découvrir leur travail dans les <strong>page</strong>s qui suiv<strong>en</strong>t.<br />
Tamimount Essaïdi<br />
Echevine de l’Intégration sociale,<br />
de la Prév<strong>en</strong>tion et de la Solidarité<br />
édito edito<br />
De straathoekwerker loopt veel over straat, maar hij<br />
is ge<strong>en</strong> wandelaar. Hij organiseert activiteit<strong>en</strong> met<br />
jonger<strong>en</strong>, zoals voetbal of theaterworkshops, maar<br />
hij is ge<strong>en</strong> voetbaltrainer of toneelleraar. Hij maakt<br />
uitstapjes of gaat op kamp met zijn groep<strong>en</strong>, maar<br />
hij is ge<strong>en</strong> reisag<strong>en</strong>t. De straathoekwerker heeft het<br />
met de jonger<strong>en</strong> vaak over hun toekomstplann<strong>en</strong>,<br />
maar hij is hun papa of mama niet. Wanneer nodig<br />
helpt hij h<strong>en</strong> met hun leerstof als de exam<strong>en</strong>s voor<br />
de deur staan, maar hij is ge<strong>en</strong> leraar. Als e<strong>en</strong> jongere<br />
zich slecht voelt op school, helpt hij e<strong>en</strong> oplossing<br />
zoek<strong>en</strong> - maar nogmaals, hij is ge<strong>en</strong> schoolbemiddelaar<br />
of psycholoog van het CLB. En ik zou het<br />
bijna verget<strong>en</strong>: als er spanning<strong>en</strong> zijn in de wijk,<br />
trekt de straathoekwerker de straat op om te prat<strong>en</strong><br />
met de jonge <strong>en</strong> minder jonge bewoners, maar ... u<br />
raadt het al, hij is ge<strong>en</strong> wijkag<strong>en</strong>t of e<strong>en</strong>kandidaat<br />
voor de plaatselijke verkiezing<strong>en</strong>.<br />
Allemaal goed <strong>en</strong> wel, maar wat zijn ze dan wél, de<br />
Straathoekwerkers van de di<strong>en</strong>st Prev<strong>en</strong>tie van de<br />
geme<strong>en</strong>te Schaarbeek?<br />
Wel, ik heb de eer <strong>en</strong> het g<strong>en</strong>oeg<strong>en</strong> u op de volg<strong>en</strong>de<br />
pagina’s hun werk voor te stell<strong>en</strong>.<br />
Tamimount Essaïdi<br />
Schep<strong>en</strong> van Maatschappelijke Integratie,<br />
Prev<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> Solidariteit<br />
03
04<br />
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
fr/<br />
CE QU’EST UN EDUCATEUR-DE-RUE-DU-SERVICE-<br />
PREVENTION-DE-LA-COMMUNE-DE-SCHAER-<br />
BEEK,<br />
ON VOUS LE DIT ICI.<br />
Le comm<strong>en</strong>cem<strong>en</strong>t du travail de rue, c’est de créer<br />
des relations avec les habitants d’un quartier, <strong>en</strong><br />
particulier avec les jeunes. Le premier but de l’éducateur<br />
de rue, c’est de connaître les habitants et de<br />
se faire connaître d’eux, de savoir ce qui se passe<br />
dans le quartier et de faire savoir qu’on peut<br />
s’adresser à lui quand on a une question.<br />
Ri<strong>en</strong> que cela, <strong>en</strong> soi, c’est déjà loin d’être évid<strong>en</strong>t…<br />
Car il s’agit non seulem<strong>en</strong>t d’être connu,<br />
mais <strong>en</strong>core d’être reconnu par les habitants<br />
comme un interlocuteur valable, comme quelqu’un<br />
de crédible. Chez les jeunes par exemple, l’éducateur<br />
r<strong>en</strong>contrera souv<strong>en</strong>t au début une résistance<br />
concernant la question de savoir s’il est ou pas une<br />
« balance » : c’est qui ce type qui travaille pour la<br />
commune et qui vi<strong>en</strong>t nous parler comme ça dans la<br />
rue ? A qui va-t-il <strong>en</strong>suite raconter ce qu’on lui dit ?<br />
nl/<br />
WAT IS EEN STRAATHOEKWERKER VAN DE<br />
DIENST PREVENTIE VAN DE GEMEENTE SCHAAR-<br />
BEEK? U VERNEEMT HET HIER.<br />
Straathoekwerk bestaat in de eerste plaats uit het<br />
legg<strong>en</strong> van contact<strong>en</strong> met de bewoners van e<strong>en</strong><br />
wijk, <strong>en</strong> vooral met de jonger<strong>en</strong>. Het hoofddoel van<br />
de straathoekwerker is de bewoners te ler<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> ervoor te zorg<strong>en</strong> dat zij hem k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, te<br />
wet<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong> wat er gebeurt in de wijk, <strong>en</strong> te<br />
lat<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> bij wie ze met hun vrag<strong>en</strong> terechtkunn<strong>en</strong>.<br />
Dit alles op zich is helemaal niet vanzelfsprek<strong>en</strong>d …<br />
Het gaat er namelijk niet alle<strong>en</strong> om gek<strong>en</strong>d te zijn,<br />
maar ook door de bewoners erk<strong>en</strong>d te word<strong>en</strong> als<br />
e<strong>en</strong> aanvaardbare, geloofwaardige gesprekspartner.<br />
Zo stuit de straathoekwerker in het begin vaak<br />
op teg<strong>en</strong>kanting bij de jonger<strong>en</strong> omdat het vermoed<strong>en</strong><br />
kan bestaan dat hij e<strong>en</strong> “verklikker” is: wie is<br />
die gast die voor de geme<strong>en</strong>te werkt <strong>en</strong> die hier op<br />
straat met ons komt prat<strong>en</strong>? Aan wie gaat hij doorvertell<strong>en</strong><br />
wat wij hem vertell<strong>en</strong>?<br />
In het algeme<strong>en</strong>, <strong>en</strong> vooral wanneer het om jonger<strong>en</strong><br />
gaat, kan je ge<strong>en</strong> relatie opbouw<strong>en</strong> met woord<strong>en</strong><br />
alle<strong>en</strong>, die al snel word<strong>en</strong> beschouwd als mooie
En général, et certainem<strong>en</strong>t avec les jeunes, on ne<br />
construit pas une relation sur ri<strong>en</strong> que des mots, qui<br />
sont vite considérés comme du baratin. C’est le plus<br />
souv<strong>en</strong>t dans le cadre d’activités de groupe que le<br />
jeune appr<strong>en</strong>dra à connaître l’éducateur et que la<br />
confiance pourra progressivem<strong>en</strong>t s’installer... mais<br />
pas sans avoir, souv<strong>en</strong>t, d’abord solidem<strong>en</strong>t testé<br />
l’éducateur. Plus ou moins consciemm<strong>en</strong>t, le jeune<br />
cherche à savoir si l’éducateur ti<strong>en</strong>t la route comme<br />
adulte, s’il est facile de le tourner <strong>en</strong> bourrique et si<br />
ses actes sont <strong>en</strong> accord avec ses paroles. Une<br />
question qui reste souv<strong>en</strong>t implicite : l’éducateur<br />
s’intéresse-t-il vraim<strong>en</strong>t aux jeunes, où fait-il ce<br />
boulot juste pour le fric ? Autant dire que pour faire<br />
le métier d’éducateur de rue, il faut parfois savoir<br />
s’accrocher solidem<strong>en</strong>t.<br />
Les groupes d’activités, d’abord on y fait quelque<br />
chose, plutôt que de « t<strong>en</strong>ir les murs ». Il y a <strong>en</strong>suite<br />
tout le travail de socialisation : on y appr<strong>en</strong>d la vie<br />
<strong>en</strong> groupe, avec ses règles du « vivre <strong>en</strong>semble » et<br />
du respect mutuel. A travers le temps, les activités<br />
d’un groupe évolueront : on s’attaquera à des projets<br />
plus ambitieux et les jeunes y pr<strong>en</strong>dront plus de<br />
responsabilités. On avait comm<strong>en</strong>cé avec une simple<br />
activité foot, puis on <strong>en</strong> est arrivé à prés<strong>en</strong>ter un<br />
spectacle au festival de théâtre jeune Mimouna. En<br />
2006, avant les élections communales, deux groupes<br />
qui s’étai<strong>en</strong>t r<strong>en</strong>contrés à Mimouna se sont mis<br />
<strong>en</strong>semble pour créer un spectacle de théâtre de<br />
rue, invitant les étrangers non europé<strong>en</strong>s à s’inscrire<br />
au registre des électeurs… Le théâtre les a<br />
m<strong>en</strong>é jusqu’à la citoy<strong>en</strong>neté. Les camps, les échanges<br />
de jeunes à l’étranger, sont aussi des façons de<br />
faire vivre aux jeunes des expéri<strong>en</strong>ces qui élargiss<strong>en</strong>t<br />
leurs horizons.<br />
L’appr<strong>en</strong>tissage des règles de vie <strong>en</strong> groupe et les<br />
activités valorisantes aid<strong>en</strong>t le jeune à se construire<br />
une id<strong>en</strong>tité positive. Côté activités valorisantes, il<br />
n’y a d’ailleurs pas de limites à l’inv<strong>en</strong>tivité. En 2003,<br />
un éducateur organisa avec un groupe un atelier, où<br />
ils inv<strong>en</strong>tèr<strong>en</strong>t des pralines belges à base de dattes,<br />
de figues, d’eau de fleur d’oranger et d’épices méditerrané<strong>en</strong>s.<br />
Ils les offrir<strong>en</strong>t sol<strong>en</strong>nellem<strong>en</strong>t à des<br />
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
praatjes. Gewoonlijk ler<strong>en</strong> de jonger<strong>en</strong> de straathoekwerker<br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> in het kader van groepsactiviteit<strong>en</strong>,<br />
waarna het vertrouw<strong>en</strong> geleidelijk kan<br />
groei<strong>en</strong> … maar vaak pas nadat ze de straathoekwerker<br />
grondig hebb<strong>en</strong> getest. De jongere wil, al<br />
dan niet bewust, wet<strong>en</strong> of de straathoekwerker stevig<br />
in zijn scho<strong>en</strong><strong>en</strong> staat, of hij gemakkelijk tot<br />
wanhoop is te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, <strong>en</strong> of hij ook zelf doet wat hij<br />
ander<strong>en</strong> opdraagt. E<strong>en</strong> vraag die vaak onuitgesprok<strong>en</strong><br />
blijft: interesseert de straathoekwerker zich<br />
echt voor de jonger<strong>en</strong>, of doet hij dit werk alle<strong>en</strong><br />
voor het geld? De job van straathoekwerker vereist<br />
dus wel <strong>en</strong>ige volharding.<br />
In de activiteit<strong>en</strong>groep<strong>en</strong> moet iets gebeur<strong>en</strong>, het is<br />
niet de bedoeling dat de jonger<strong>en</strong> zomaar “rondhang<strong>en</strong>”.<br />
Daarna wordt gewerkt aan de socialisering:<br />
de jonger<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> lev<strong>en</strong> in groep, met regels<br />
voor het “sam<strong>en</strong>lev<strong>en</strong>” <strong>en</strong> voor wederzijds respect.<br />
De activiteit<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> groep evoluer<strong>en</strong> doorhe<strong>en</strong><br />
de tijd: de project<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ambitieuzer <strong>en</strong> de jonger<strong>en</strong><br />
krijg<strong>en</strong> meer verantwoordelijkhed<strong>en</strong>. Wij zijn<br />
begonn<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudige voetbalactiviteit, <strong>en</strong><br />
uiteindelijk kond<strong>en</strong> we het jonger<strong>en</strong>theaterfestival<br />
Mimouna voorstell<strong>en</strong>. In 2006, vóór de geme<strong>en</strong>teraadsverkiezing<strong>en</strong>,<br />
hebb<strong>en</strong> twee groep<strong>en</strong> die elkaar<br />
hadd<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> op het Mimouna-festival de<br />
hand<strong>en</strong> in elkaar geslag<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> straattheaterstuk<br />
te mak<strong>en</strong>, waarmee ze niet-Europese vreemdeling<strong>en</strong><br />
uitnodigd<strong>en</strong> om zich in te schrijv<strong>en</strong> in het<br />
kiesregister … Via het theater zijn ze dus bij burgerschap<br />
terechtgekom<strong>en</strong>. Ook kamp<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitwisseling<strong>en</strong><br />
met jonger<strong>en</strong> uit het buit<strong>en</strong>land zijn manier<strong>en</strong><br />
om de jonger<strong>en</strong> ervaring<strong>en</strong> bij te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> die hun<br />
horizon verruim<strong>en</strong>.<br />
Het aanler<strong>en</strong> van regels voor sam<strong>en</strong>lev<strong>en</strong> in groep<br />
<strong>en</strong> het ondernem<strong>en</strong> van statusverhog<strong>en</strong>de activiteit<strong>en</strong><br />
helpt de jonger<strong>en</strong> e<strong>en</strong> positieve id<strong>en</strong>titeit te ontwikkel<strong>en</strong>.<br />
Deze statusverhog<strong>en</strong>de activiteit<strong>en</strong><br />
gev<strong>en</strong> blijk van e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orme vindingrijkheid. Zo organiseerde<br />
e<strong>en</strong> straathoekwerker in 2003 sam<strong>en</strong> met<br />
zijn team e<strong>en</strong> workshop waarin Belgische pralines<br />
werd<strong>en</strong> ontworp<strong>en</strong> op basis van dadels, vijg<strong>en</strong>,<br />
oranjebloesemwater <strong>en</strong> mediterrane kruid<strong>en</strong>. Deze<br />
pralines werd<strong>en</strong> plechtig overhandigd aan<br />
Belgische s<strong>en</strong>ior<strong>en</strong> ter geleg<strong>en</strong>heid van e<strong>en</strong> rama-<br />
05
06<br />
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
s<strong>en</strong>iors belges à l’occasion d’une soirée ramadan<br />
dans une maison de quartier communale. Ils les<br />
offrir<strong>en</strong>t <strong>en</strong>suite aux conseillers communaux de<br />
<strong>Schaerbeek</strong> et finalem<strong>en</strong>t au Prince Philippe luimême,<br />
lors de sa visite au quartier Gaucheret. Ils<br />
explorèr<strong>en</strong>t, tout simplem<strong>en</strong>t, une nouvelle manière<br />
de s’inv<strong>en</strong>ter, symboliquem<strong>en</strong>t, belges.<br />
Certains jeunes s’impliqu<strong>en</strong>t après quelques<br />
années dans l’animation des groupes des plus<br />
petits, d’abord bénévolem<strong>en</strong>t, <strong>en</strong> accompagnant<br />
l’éducateur responsable, mais plus tard avec un<br />
peu plus de responsabilités, <strong>en</strong> dev<strong>en</strong>ant assistantanimateur<br />
sous contrat étudiant durant les activités<br />
grandes vacances. Ce passage par des groupes<br />
d’âge successifs et la prise de responsabilité dans<br />
l’animation ne sont d’ailleurs pas sans analogie<br />
avec les mouvem<strong>en</strong>ts de jeunesse.<br />
L’accompagnem<strong>en</strong>t individualisé ne cesse de s’approfondir<br />
<strong>en</strong>tre-temps : si des problématiques spécifiques<br />
émerg<strong>en</strong>t, l’éducateur cherchera le meil-<br />
leur relais auprès des métiers spécialisés du social:<br />
de la médiation scolaire à l’insertion socioprofessionnelle,<br />
<strong>en</strong> passant par les procédures CPAS ou<br />
autres, l’éducateur accompagne toute première<br />
demande sans se substituer aux métiers existants.<br />
Et qu’<strong>en</strong> est-il des adultes, car les éducateurs de<br />
rue refus<strong>en</strong>t d’être confinés seulem<strong>en</strong>t dans le travail<br />
avec les jeunes. La première chose à noter est<br />
danavond in e<strong>en</strong> buurthuis van de geme<strong>en</strong>te.<br />
Vervolg<strong>en</strong>s werd<strong>en</strong> de pralines ook aangebod<strong>en</strong><br />
aan de geme<strong>en</strong>teraadsled<strong>en</strong> van Schaarbeek <strong>en</strong> tot<br />
slot aan niemand minder dan Prins Filip, to<strong>en</strong> hij op<br />
bezoek kwam in de Gaucheret-wijk. Deze workshop<br />
was voor de jonger<strong>en</strong> gewoon e<strong>en</strong> nieuwe, symbolische<br />
manier om zich als Belg<strong>en</strong> te profiler<strong>en</strong>.<br />
Sommige jonger<strong>en</strong> gaan na <strong>en</strong>kele jar<strong>en</strong> mee de<br />
groep<strong>en</strong> van de allerjongst<strong>en</strong> begeleid<strong>en</strong>, eerst vrijwillig,<br />
begeleid door de verantwoordelijke straathoekwerker,<br />
maar later ook met wat meer verantwoordelijkhed<strong>en</strong>,<br />
door assist<strong>en</strong>t-animator te word<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong>contract voor de activiteit<strong>en</strong><br />
in de zomervakantie. Deze ope<strong>en</strong>volg<strong>en</strong>de leeftijdsgroep<strong>en</strong><br />
die word<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong> <strong>en</strong> de verantwoordelijkhed<strong>en</strong><br />
die de jonger<strong>en</strong> geleidelijk kunn<strong>en</strong><br />
opnem<strong>en</strong>, verton<strong>en</strong> heel wat gelijk<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> met de<br />
jeugdbeweging<strong>en</strong>.<br />
De individuele begeleiding wordt ondertuss<strong>en</strong><br />
steeds verder uitgediept: wanneer specifieke problem<strong>en</strong><br />
de kop opstek<strong>en</strong>, gaat de straathoekwerker<br />
op zoek naar de beste tuss<strong>en</strong>persoon bij de gespecialiseerde<br />
beroepsgroep<strong>en</strong> in de sociale sector:<br />
van schoolbemiddeling tot sociaal-economische<br />
inschakeling, via de OCMW- of andere procedures;<br />
de straathoekwerker begeleidt elke eerste aanvraag,<br />
zonder ev<strong>en</strong>wel de plaats van deze bestaande<br />
beroepsgroep<strong>en</strong> in te nem<strong>en</strong>.<br />
En hoe zit het met de volwass<strong>en</strong><strong>en</strong>? De straathoekwerkers<br />
will<strong>en</strong> hun werkzaamhed<strong>en</strong> immers niet<br />
© priyanpho<strong>en</strong>ix - www.morguefile.com
que, grâce leur travail avec les jeunes, ils bénéfici<strong>en</strong>t,<br />
auprès des par<strong>en</strong>ts et des adultes <strong>en</strong> général,<br />
d’une vraie reconnaissance. Cette légitimité une<br />
fois gagnée permet beaucoup de choses. Un exemple<br />
tout simple : une dame âgée, belgo-belge,<br />
comme on a pris l’habitude de dire, ne se s<strong>en</strong>tait<br />
plus à l’aise dans son quartier qui avait fortem<strong>en</strong>t<br />
évolué au cours des vingt dernières années. Un<br />
éducateur de rue la prit avec elle et fit le tour de<br />
tous les commerçants du quartier pour faire les «<br />
prés<strong>en</strong>tations ». Depuis, la dame connaît tous les<br />
commerçants du quartier et on la salue quand elle<br />
passe. C’est si peu et tellem<strong>en</strong>t à la fois, car elle<br />
s<strong>en</strong>t vraim<strong>en</strong>t mieux dans son quartier.<br />
Lors de t<strong>en</strong>sions plus fortes, quelles que soi<strong>en</strong>t<br />
leurs causes, les éducateurs desc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>t dans la<br />
rue, parfois durant des nuits <strong>en</strong>tières, pour discuter<br />
avec les habitants et surtout pour écouter ce qui se<br />
vit. Le premier <strong>en</strong>jeu, à ce mom<strong>en</strong>t-là, est de permettre<br />
une expression par la parole des frustrations<br />
et des souffrances. La parole, <strong>en</strong> effet, reste la principale<br />
alternative au passage à l’acte, et c’est pourquoi<br />
elle est si importante <strong>en</strong> démocratie.<br />
Conclusion<br />
Les lignes ci-dessus montr<strong>en</strong>t les nombreuses<br />
facettes du travail de rue tel que nous essayons de<br />
le pratiquer à <strong>Schaerbeek</strong>, et aussi les difficultés<br />
auxquelles nous sommes confrontés dans notre travail<br />
quotidi<strong>en</strong>. Les t<strong>en</strong>sions sont multiples et font<br />
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
beperk<strong>en</strong> tot de jonger<strong>en</strong> alle<strong>en</strong>. Het eerste wat<br />
opvalt is dat ze, door hun werk met de jonger<strong>en</strong>, ook<br />
echt erk<strong>en</strong>ning g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> bij de ouders <strong>en</strong> bij volwass<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
in het algeme<strong>en</strong>. Zodra ze deze legitimiteit<br />
verworv<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>, wordt heel wat mogelijk. E<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong>voudig voorbeeld: e<strong>en</strong> bejaarde dame, door <strong>en</strong><br />
door Belgisch, voelde zich niet langer op haar<br />
gemak in haar wijk die de laatste twintig jaar sterk<br />
veranderd was. E<strong>en</strong> straathoekwerkster ging met<br />
haar langs bij alle handelaars uit de buurt voor e<strong>en</strong><br />
k<strong>en</strong>nismaking. Sindsdi<strong>en</strong> k<strong>en</strong>t de dame alle handelaars<br />
uit de buurt, die haar begroet<strong>en</strong> wanneer ze<br />
langskomt. Met deze kleine inspanning werd dus<br />
veel bereikt, want deze dame voelt zich nu echt<br />
weer thuis in haar wijk.<br />
Wanneer er onrust heerst, om welke red<strong>en</strong> dan ook,<br />
trekk<strong>en</strong> de straathoekwerkers op pad, soms nacht<strong>en</strong>lang,<br />
om met de bewoners te prat<strong>en</strong> <strong>en</strong> vooral<br />
om hun oor te luister<strong>en</strong> te legg<strong>en</strong>. Op dat mom<strong>en</strong>t<br />
gaat het er vooral om de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> e<strong>en</strong> uitlaatklep te<br />
gev<strong>en</strong> voor hun frustraties <strong>en</strong> ongemakk<strong>en</strong>.<br />
Woord<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> immers het belangrijkste alternatief<br />
voor dad<strong>en</strong>; daarom zijn ze ook zo belangrijk in<br />
e<strong>en</strong> democratie.<br />
Conclusie<br />
De bov<strong>en</strong>staande uite<strong>en</strong>zetting toont de vele facett<strong>en</strong><br />
van het straathoekwerk dat wij in de praktijk<br />
tracht<strong>en</strong> te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> in Schaarbeek, <strong>en</strong> ook de moeilijkhed<strong>en</strong><br />
waarmee wij in ons dagelijks werk word<strong>en</strong><br />
geconfronteerd. De spanning<strong>en</strong> zijn veelvuldig<br />
<strong>en</strong> ze vorm<strong>en</strong> e<strong>en</strong> wez<strong>en</strong>lijk deel van ons werk. We<br />
07
08<br />
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
partie intégrante de notre travail. Il n’est pas possible<br />
de les éviter et nous y sommes impliqués avec<br />
l’<strong>en</strong>tièreté de notre personne. On ne fait, <strong>en</strong> effet,<br />
pas semblant d’<strong>en</strong>trer <strong>en</strong> relation avec les autres,<br />
sinon ça ne marche pas.<br />
Tous les éducateurs de rue ne développ<strong>en</strong>t pas <strong>en</strong><br />
même temps chacune de ces facettes de façon<br />
égale, nous ne sommes pas des super(wo)m<strong>en</strong>.<br />
C’est pourquoi nous travaillons <strong>en</strong> équipes, où nous<br />
essayons de mettre nos points forts <strong>en</strong> complém<strong>en</strong>tarité<br />
et de nous sout<strong>en</strong>ir par rapport à nos points<br />
moins forts.<br />
Le quotidi<strong>en</strong> n’est pas toujours facile, nous ne sommes<br />
qu’une tr<strong>en</strong>taine pour une commune de c<strong>en</strong>t<br />
dix mille habitants.<br />
Mais nous croyons <strong>en</strong> notre métier, et nous espérons<br />
vous avoir aidé à compr<strong>en</strong>dre le s<strong>en</strong>s de notre<br />
travail.<br />
kunn<strong>en</strong> ze niet vermijd<strong>en</strong>, <strong>en</strong> ze hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> impact<br />
op onze hele persoon. We do<strong>en</strong> immers niet alsof<br />
we in contact tred<strong>en</strong> met de andere, zo werkt het<br />
niet.<br />
Alle straathoekwerkers ontwikkel<strong>en</strong> deze facett<strong>en</strong><br />
niet ev<strong>en</strong> snel <strong>en</strong> niet op dezelfde manier, wij zijn<br />
ge<strong>en</strong> super(wo)m<strong>en</strong>. Daarom werk<strong>en</strong> wij ook in<br />
teamverband: we vull<strong>en</strong> elkaar aan met onze sterke<br />
punt<strong>en</strong> <strong>en</strong> steun<strong>en</strong> elkaar waar we minder sterk<br />
staan.<br />
Het is niet elke dag ev<strong>en</strong> gemakkelijk, want we zijn<br />
maar met e<strong>en</strong> dertigtal voor e<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te van<br />
honderd <strong>en</strong> ti<strong>en</strong> duiz<strong>en</strong>d inwoners.<br />
Maar wij gelov<strong>en</strong> in ons vak, <strong>en</strong> wij hop<strong>en</strong> u wat<br />
meer inzicht te hebb<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> in de zin van ons<br />
werk.
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
Le théâtre c’est la vie toneel is lev<strong>en</strong>skunst<br />
Les éducateurs de rue particip<strong>en</strong>t depuis plusieurs<br />
années avec leurs groupes au festival de théâtre<br />
jeunes Mimouna.<br />
Rachid El Boudaoudi, Educateur de rue de l’Equipe<br />
Josaphat, explique ici comm<strong>en</strong>t il voit son travail<br />
et pourquoi le théâtre est un outil important.<br />
Propos recueillis par Delphine Hertogs, de la<br />
Compagnie des Nouveaux Disparus et parus dans<br />
Banlieues Nomades n°10.<br />
En quoi consiste exactem<strong>en</strong>t la fonction d’éducateur<br />
de rue ?<br />
L’éducateur de rue, c’est d’abord une oreille<br />
accueillante et c’est surtout l’écoute. C’est aussi<br />
aider la personne, si nécessaire l’accompagner<br />
dans des démarches administratives ou autres. Etre<br />
à l’écoute des jeunes. L’éducateur est un référ<strong>en</strong>t,<br />
un grand frère qui connaît la problématique du<br />
quartier. Il doit pourvoir désamorcer les conflits.<br />
Depuis combi<strong>en</strong> d’années participez –vous à<br />
Mimouna?<br />
Depuis 5 ans maint<strong>en</strong>ant.<br />
De straathoekwerkers <strong>en</strong> hun teams nem<strong>en</strong> al verscheid<strong>en</strong>de<br />
jar<strong>en</strong> deel aan het jonger<strong>en</strong>theaterfestival<br />
Mimouna.<br />
Rachid El Boudaoudi, Straathoekwerker van het<br />
team Josaphat, legt hier uit hoe hij zijn werk ziet<br />
<strong>en</strong> waarom theater e<strong>en</strong> belangrijk instrum<strong>en</strong>t is.<br />
Opgetek<strong>en</strong>d door Delphine Hertogs, van de<br />
Compagnie des Nouveaux Disparus <strong>en</strong> versch<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
in Banlieues Nomades n°10.<br />
Wat houdt de functie van straathoekwerker in?<br />
Straathoekwerkers bied<strong>en</strong> in de eerste plaats e<strong>en</strong><br />
luister<strong>en</strong>d oor. Wij help<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, bijvoorbeeld om<br />
hun administratie in orde te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> straathoekwerker<br />
is e<strong>en</strong> refer<strong>en</strong>tiepunt, hij is als e<strong>en</strong><br />
grote broer die de problem<strong>en</strong> van de buurt k<strong>en</strong>t. Hij<br />
moet conflict<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> oploss<strong>en</strong>.<br />
Hoeveel jaar nem<strong>en</strong> jullie al deel aan Mimouna?<br />
Al 5 jaar.
10<br />
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
Le théâtre c’est la vie toneel is lev<strong>en</strong>skunst<br />
As-tu constaté une évolution dans les performances<br />
des groupes ?<br />
Il y a beaucoup plus de motivation, de connaissance<br />
du théâtre au fil des années.<br />
Pour certains, le théâtre c’était Shakespeare et puis<br />
basta. Ils ont compris qu’il y a d’autres possibilités,<br />
d’autres choses. C’est une ouverture vers la culture,<br />
une ouverture d’esprit pour les jeunes. Je vois une<br />
différ<strong>en</strong>ce, les personnes qui font du théâtre sont<br />
plus ouvertes, elles os<strong>en</strong>t aller vers beaucoup plus<br />
de domaines. Certains se sont même lancés dans<br />
l’appr<strong>en</strong>tissage du violon, même s’ils arrêt<strong>en</strong>t après<br />
parce que cela ne leur plaît pas, ils os<strong>en</strong>t au moins<br />
comm<strong>en</strong>cer…<br />
Les autres rest<strong>en</strong>t plutôt sur leurs acquis : mini foot,<br />
hip hop,…<br />
Y a-t-il une différ<strong>en</strong>ce dans l’implication au théâtre<br />
que dans d’autres activités?<br />
Il y a une plus forte cohésion du groupe que dans<br />
d’autres activités comme le minifoot par exemple.<br />
Ils sont plus solidaires, plus impliqués, responsabilisés<br />
les uns par rapport aux autres. Si l’un ne vi<strong>en</strong>t<br />
pas ou est <strong>en</strong> retard, les autres le réprimand<strong>en</strong>t.<br />
Que p<strong>en</strong>ses-tu du thème de cette année ?<br />
(ndlr : les migrations)<br />
Je suis curieux de voir ce que les jeunes vont faire.<br />
Ce thème va permettre aux jeunes de s’intéresser à<br />
leur histoire. Pourquoi leurs par<strong>en</strong>ts sont-ils v<strong>en</strong>us<br />
ici ? Ce qu’ils n’aurai<strong>en</strong>t pas fait sans cela sans<br />
doute.<br />
Heb jij e<strong>en</strong> evolutie gemerkt in de voorstelling<strong>en</strong> van<br />
de groep<strong>en</strong> ?<br />
Er is veel meer motivatie, k<strong>en</strong>nis van het theater dan<br />
vroeger. Voor sommig<strong>en</strong> was theater Shakespeare,<br />
niks meer <strong>en</strong> niks minder. Ondertuss<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ze<br />
begrep<strong>en</strong> dat er andere mogelijkhed<strong>en</strong> zijn, andere<br />
manier<strong>en</strong>. Theater op<strong>en</strong>t de deur voor cultuur, het<br />
geeft de jonger<strong>en</strong> e<strong>en</strong> op<strong>en</strong>heid van geest. Ik zie<br />
e<strong>en</strong> verschil: m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die theater mak<strong>en</strong>, zijn op<strong>en</strong>er,<br />
ze durv<strong>en</strong> meer richting<strong>en</strong> uit. Er zijn er zelfs die<br />
vioolles zijn gaan volg<strong>en</strong>. Ook al stopp<strong>en</strong> ze <strong>en</strong> later<br />
mee omdat het h<strong>en</strong> niet bevalt, ze durv<strong>en</strong> er toch al<br />
aan te beginn<strong>en</strong> …<br />
Ander<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> het bij waar ze al goed in zijn: minivoetbal,<br />
hiphop …<br />
Is er e<strong>en</strong> verschil tuss<strong>en</strong> meedo<strong>en</strong> aan theater <strong>en</strong><br />
andere activiteit<strong>en</strong>?<br />
Er is e<strong>en</strong> grotere sam<strong>en</strong>hang dan bij de andere activiteit<strong>en</strong>,<br />
minivoetbal bijvoorbeeld. Er is e<strong>en</strong> grotere<br />
solidariteit, e<strong>en</strong> grotere betrokk<strong>en</strong>heid, e<strong>en</strong> groter<br />
gevoel van verantwoordelijkheid voor elkaar. Wie<br />
niet komt opdag<strong>en</strong> of te laat komt, wordt door de<br />
ander<strong>en</strong> terechtgewez<strong>en</strong>.<br />
Wat vind je van het thema van dit jaar?<br />
(nvdr: migratie)<br />
Ik b<strong>en</strong> b<strong>en</strong>ieuwd wat de jonger<strong>en</strong> ermee gaan do<strong>en</strong>.<br />
Dit thema geeft h<strong>en</strong> de kans om stil te staan bij hun<br />
geschied<strong>en</strong>is. Waarom zijn hun ouders naar hier<br />
gekom<strong>en</strong>? Die vraag hadd<strong>en</strong> ze zich anders wellicht<br />
niet gesteld.
Les éducateurs de rue de straathoekwerkers<br />
Le théâtre c’est la vie toneel is lev<strong>en</strong>skunst<br />
Avez-vous une anecdote sur les Mimouna passés ?<br />
Un bon souv<strong>en</strong>ir : l’année où le thème était<br />
Shakespeare, on a joué « Roméo & Juliette ». Aucun<br />
jeune ne voulait jouer Juliette. Il n’y avait pas de filles<br />
dans le groupe. Alors Boubaker, qui travaille<br />
avec moi, a décidé de jouer Juliette. Boubaker étant<br />
très respecté par les jeunes, ils ont été surpris et ils<br />
ont beaucoup ri.<br />
Si tu devais définir le Festival Mimouna <strong>en</strong> 2 phrases<br />
?<br />
C’est plutôt comme un phare qui amène les jeunes<br />
à la culture. Mimouna ouvre une porte à la culture.<br />
Dans un quartier populaire, même s’il existe d’autres<br />
lieux, le Festival Mimouna offre la possibilité à<br />
des groupes de théâtre non structurés d’exister. Ce<br />
n’est pas le cas ailleurs. C’est un groupe de nomades<br />
pour les jeunes.<br />
Heb je nog e<strong>en</strong> anekdote over de voorbije aflevering<strong>en</strong><br />
van Mimouna?<br />
Ik heb e<strong>en</strong> goede herinnering: het jaar waarin we<br />
Shakespeare als thema hadd<strong>en</strong>, speeld<strong>en</strong> we<br />
“Romeo & Julia”. Niemand wou Julia spel<strong>en</strong>. Er<br />
war<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> meisjes in de groep. To<strong>en</strong> wou<br />
Boubaker, die met mij sam<strong>en</strong>werkt, toch Julia spel<strong>en</strong>,<br />
<strong>en</strong> hij verkleedde zich als vrouw. Boubaker<br />
g<strong>en</strong>oot veel respect bij de jonger<strong>en</strong>, ze war<strong>en</strong> verrast<br />
<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> heel wat afgelach<strong>en</strong>.<br />
Hoe zou je het Mimouna-festival omschrijv<strong>en</strong> in 2<br />
zinn<strong>en</strong>?<br />
Het festival is als e<strong>en</strong> bak<strong>en</strong> dat de jonger<strong>en</strong> naar<br />
cultuur leidt. Mimouna op<strong>en</strong>t de deur<strong>en</strong> naar cultuur.<br />
In e<strong>en</strong> volkswijk, hoewel er ook andere plekk<strong>en</strong><br />
zijn, biedt het Mimouna-festival niet-gestructureerde<br />
theatergroep<strong>en</strong> de mogelijkheid om te bestaan.<br />
Dit is elders niet altijd het geval. Het is e<strong>en</strong><br />
nomadische groep voor jonger<strong>en</strong>.<br />
11
12<br />
Al-Hoceima<br />
Al-Hoceima – <strong>Schaerbeek</strong><br />
Le projet de coopération <strong>en</strong>tre les communes<br />
se poursuit et se r<strong>en</strong>force.<br />
Depuis quelques années, la commune de<br />
<strong>Schaerbeek</strong> a <strong>en</strong>tamé un part<strong>en</strong>ariat de coopération<br />
avec la commune d’Al-Hoceima située au Nord<br />
du Maroc. Ce projet se fait grâce au souti<strong>en</strong> financier<br />
de la Direction générale de la coopération au<br />
développem<strong>en</strong>t<br />
Cette année <strong>en</strong>core le part<strong>en</strong>ariat s’est poursuivi.<br />
Différ<strong>en</strong>tes initiatives ont ainsi eues lieu à AL-<br />
Hoceima et à <strong>Schaerbeek</strong> :<br />
A <strong>Schaerbeek</strong>, nous avons accueillis <strong>en</strong> formation<br />
des fonctionnaires d’Al-Hoceima. Ces fonctionnaires<br />
ont suivi des cours disp<strong>en</strong>sés par les fonctionnaires<br />
schaerbeekois <strong>en</strong> matière d’urbanisme, de<br />
gestion culturelle, de relation avec le monde associatif….<br />
Ces fonctionnaires ont égalem<strong>en</strong>t r<strong>en</strong>contré<br />
nos éducateurs de rue dans les maisons de<br />
quartier pour réfléchir à l’élaboration de futurs projets<br />
communs<br />
Al-Hoceima – Schaarbeek<br />
Het sam<strong>en</strong>werkingsproject tuss<strong>en</strong> de<br />
geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> wordt voortgezet <strong>en</strong> versterkt.<br />
Sinds <strong>en</strong>kele jar<strong>en</strong> heeft de Geme<strong>en</strong>te Schaarbeek<br />
e<strong>en</strong> partnership met de Geme<strong>en</strong>te d’Al-Hoceima t<strong>en</strong><br />
noord<strong>en</strong> van Marokko. Dit project is gefinancierd<br />
door De Algem<strong>en</strong>e Directie G<strong>en</strong>eraal van ontwikkelingsproject<strong>en</strong><br />
(DGOS).<br />
Dit jaar wordt deze partnership opnieuw voortgezet.<br />
Verschill<strong>en</strong>de initiatiev<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> plaats gevond<strong>en</strong><br />
in AL-Hoceima <strong>en</strong> in Schaarbeek:<br />
**Te Schaarbeek hebb<strong>en</strong> we functionariss<strong>en</strong> van<br />
Al-Hoceima ontvang<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> opleiding. De vormingsless<strong>en</strong><br />
ging<strong>en</strong> over sted<strong>en</strong>bouw, cultuurbeleid,<br />
sam<strong>en</strong>werking met ver<strong>en</strong>iging<strong>en</strong>,… <strong>en</strong> werd<strong>en</strong><br />
verstrekt door Schaarbeekse ambt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>. Naast<br />
deze less<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ze ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s onze straathoekwerkers<br />
ontmoet in de wijkhuiz<strong>en</strong> om na te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />
over de uitwerking van toekomstige geme<strong>en</strong>schappelijke<br />
project<strong>en</strong>.
A Al-Hoceima, des formations ont égalem<strong>en</strong>t été<br />
données sur place par les fonctionnaires schaerbeekois<br />
sur les mêmes matières.<br />
Des jeunes schaerbeekois ont égalem<strong>en</strong>t eu l’occasion<br />
de découvrir le mode de vie et la culture berbère<br />
lors de leur séjour à AL-Hoceima. Deux voyages<br />
ont <strong>en</strong> effet été organisés sur place dans le<br />
cadre d’un part<strong>en</strong>ariat communal. Celui d’une<br />
classe de l’institut Sainte-famille d’Helmet ainsi que<br />
celui organisé par les animateurs socio-sportifs de<br />
la commune. Dans les deux cas, les séjours ont<br />
donné lieu à des r<strong>en</strong>contres <strong>en</strong>tre jeunes inoubliables<br />
Enfin, il est important de souligner que le part<strong>en</strong>ariat<br />
va s’inscrire dans la durée. Suite à un colloque qui<br />
s’est t<strong>en</strong>u à AL-Hoceima et qui a rassemblé l’<strong>en</strong>semble<br />
des communes belges et marocaines qui<br />
avai<strong>en</strong>t un part<strong>en</strong>ariat <strong>en</strong>semble ; la DGCD a décidé<br />
d’allouer des fonds pour permettre de prolonger le<br />
part<strong>en</strong>ariat de 2008 à 2012.<br />
Il a par ailleurs été décidé de travailler p<strong>en</strong>dant ces<br />
cinq années sur la thématique du développem<strong>en</strong>t<br />
social. Au terme de ces cinq années, Al-hoceima<br />
devrait disposer d’un service social performant et<br />
d’un plan de développem<strong>en</strong>t social de la ville.<br />
Pour ce faire, nous avons prévu d’équiper et de former<br />
les fonctionnaires d’Al-Hoceima à cette thématique.<br />
Par ailleurs, d’autres séjours de jeunes sur<br />
place sont égalem<strong>en</strong>t prévus afin de r<strong>en</strong>forcer les<br />
li<strong>en</strong>s <strong>en</strong>tre la jeunesse des deux communes.<br />
Al-Hoceima<br />
Te Al-Hoceima werd<strong>en</strong> deze vormingsless<strong>en</strong> over<br />
dezelfde materie ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s gegev<strong>en</strong> door<br />
Schaarbeekse ambt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>.<br />
Ook de Schaarbeekse jeugd heeft de geleg<strong>en</strong>heid<br />
gekreg<strong>en</strong> om de lev<strong>en</strong>swijze <strong>en</strong> de cultuur van de<br />
berbers te ontdekk<strong>en</strong>. Er werd<strong>en</strong> twee reiz<strong>en</strong> naar<br />
AL-Hoceima georganiseerd in het kader van e<strong>en</strong><br />
geme<strong>en</strong>telijk partnership. De <strong>en</strong>e van e<strong>en</strong> klas van<br />
Het Heilig-familie Instituut van Helmet, de andere<br />
door de socio-sportieve animators van onze<br />
geme<strong>en</strong>te. In de twee gevall<strong>en</strong> zorgd<strong>en</strong> deze ontmoeting<strong>en</strong><br />
tuss<strong>en</strong> de jonger<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> onvergetelijk<br />
verblijf.<br />
Het is uiteindelijk belangrijk dat dit partnership past<br />
in e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking op lange termijn. Naar aanleiding<br />
van e<strong>en</strong> colloquium dat plaats vond in AL-<br />
Hoceima <strong>en</strong> dat alle Belgische <strong>en</strong> Marokkaanse<br />
geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> partership sam<strong>en</strong>bracht, heeft<br />
de DGOS beslist toelag<strong>en</strong> toe te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> voor de<br />
periode 2008-2012.<br />
Er werd trouw<strong>en</strong>s beslist de vijf volg<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> rond<br />
sociale ontwikkeling te werk<strong>en</strong>. Na deze 5 jar<strong>en</strong> zou<br />
Al-hoceima moet beschikk<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> performante<br />
sociale di<strong>en</strong>st <strong>en</strong> sociaal stadsontwikkelingsplan.<br />
13
14<br />
Atelier id<strong>en</strong>tités id<strong>en</strong>titeit <strong>en</strong> kultuur<br />
Les mêmes questions revi<strong>en</strong>n<strong>en</strong>t inlassablem<strong>en</strong>t<br />
pour les jeunes issus de l’immigration : Qui suis-je?<br />
Belgomarocain ? Plutôt Belge ou Marocain ? Belge<br />
d’origine marocaine ?<br />
En Belgique, nous sommes perçus comme des<br />
étrangers et quand on va au Maroc, c’est la même<br />
chose, soulève Zaïd, étudiant, participant à l’atelier.<br />
Youssef Channouri et Hassan Abied, éducateurs de<br />
rue dans le quartier Josaphat, ont voulu donner aux<br />
jeunes les moy<strong>en</strong>s d’exprimer et de réfléchir la<br />
question de l’id<strong>en</strong>tité et les problématiques pouvant<br />
y être liées. Ils ont alors réorganisé des cafés philo<br />
à partir de mars 2006 avec un groupe d’une dizaine<br />
de jeunes. Le principe du café philo est de rassembler<br />
diverses personnes autour d’un même sujet et<br />
d’<strong>en</strong> débattre. Un modérateur veille à appliquer certaines<br />
règles fondam<strong>en</strong>tales comme le respect de<br />
la parole de l’autre ainsi qu’à rec<strong>en</strong>trer le débat.<br />
Ces r<strong>en</strong>contres ont été égalem<strong>en</strong>t l’occasion de<br />
s<strong>en</strong>sibiliser les jeunes à leur rôle citoy<strong>en</strong> à travers<br />
le thème de la Commune et notamm<strong>en</strong>t, de l’importance<br />
des élections. Les éducateurs vis<strong>en</strong>t à r<strong>en</strong>dre<br />
les jeunes plus responsables, les am<strong>en</strong>er à dev<strong>en</strong>ir<br />
acteurs plutôt que passifs voire fatalistes. Au fur et<br />
à mesure des réunions, certains participants ont<br />
souhaité approfondir davantage la question de<br />
l’id<strong>en</strong>tité. Est alors né l’atelier «id<strong>en</strong>tité» basé sur la<br />
continuité des débats et quelques excursions.<br />
Jonger<strong>en</strong>, stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, Schaarbek<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>, Moslims,<br />
Belg<strong>en</strong>, Marokkan<strong>en</strong>… IDENTITEIT OPBOUWEN<br />
Omdat de jonger<strong>en</strong> het vaak over de actualiteit hadd<strong>en</strong>,<br />
beslot<strong>en</strong> de straathoekwerkers van de<br />
Josaphatwijk om vanaf maart 2006 opnieuw “filocafés”<br />
te organiser<strong>en</strong>. Daar wordt gepraat over e<strong>en</strong><br />
vooraf bepaald thema. De sprekers moet<strong>en</strong> elkaar<br />
daarbij respecter<strong>en</strong>. Omdat de straathoekwerkers<br />
merkt<strong>en</strong> hoe moeilijk de jonger<strong>en</strong> het hadd<strong>en</strong> om<br />
zich uit te drukk<strong>en</strong>, werd<strong>en</strong> de debatt<strong>en</strong> aanvankelijk<br />
alle<strong>en</strong> voor de eig<strong>en</strong> groep op<strong>en</strong>gesteld.<br />
Naarmate er meer ontmoeting<strong>en</strong> plaatsvond<strong>en</strong>,<br />
werd duidelijk welke onderwerp<strong>en</strong> steeds weer<br />
terugkwam<strong>en</strong>. Bijvoorbeeld de id<strong>en</strong>titeit van de jonger<strong>en</strong>.<br />
Daaruit groeide het idee om de jonger<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
“id<strong>en</strong>titeitsworkshop” aan te bied<strong>en</strong>. Het doel van<br />
deworkshop was de passieve of zelfs fatalistischehouding<br />
van de jonger<strong>en</strong> om te buig<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong><br />
actieve rol.<br />
In oktober van datzelfde jaar kwam de film “La couleur<br />
du sacrifice” uit van Mourad Boucif. De film<br />
gaat over e<strong>en</strong> gedeelte van de verborg<strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>is,<br />
namelijk die van de buit<strong>en</strong>landse soldat<strong>en</strong> die<br />
tijd<strong>en</strong>s de tweede wereldoorlog werd<strong>en</strong> ingelijfd om<br />
te vecht<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de Duitsers. De jonger<strong>en</strong> war<strong>en</strong><br />
zwaar onder de indruk van de film. Sommig<strong>en</strong> vond<strong>en</strong><br />
er eindelijk e<strong>en</strong> soort rechtvaardiging in van<br />
hun aanwezigheid hier: hun voorouders hadd<strong>en</strong><br />
immers deelg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> aan de bevrijding.<br />
De bevrijding van wat? Iedere<strong>en</strong> heeft op school<br />
wel over de wereldoorlog geleerd, maar om de horror<br />
van het naziregime e<strong>en</strong> beetje bevattelijker te<br />
mak<strong>en</strong>, nam<strong>en</strong> de straathoekwerkers de groep mee<br />
naar het Fort van Bre<strong>en</strong>donk, e<strong>en</strong> conc<strong>en</strong>tratiekamp<br />
in het noord<strong>en</strong> van België. Ze bezocht<strong>en</strong> dus<br />
e<strong>en</strong> van de overblijfsel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> regime dat gebaseerd<br />
was op de verme<strong>en</strong>de superioriteit van e<strong>en</strong><br />
bepaalde id<strong>en</strong>titeit bov<strong>en</strong> e<strong>en</strong> andere.
En octobre dernier, sortait dans les salles «La couleur<br />
du sacrifice» de Mourad Boucif. Ce film retrace<br />
une partie de l’histoire occultée, celle des tirailleurs<br />
étrangers <strong>en</strong>rôlés contre les Allemands durant la<br />
seconde guerre mondiale. Les jeunes ont été profondém<strong>en</strong>t<br />
marqués par ce docum<strong>en</strong>taire. Certains<br />
se trouvai<strong>en</strong>t <strong>en</strong>fin une légitimité à être ici : leurs<br />
ancêtres avai<strong>en</strong>t combattu aux côtés des Alliés<br />
pour la Libération. Mais à la libération de quoi ?<br />
Chacun a étudié la grande guerre à l’école mais<br />
pour r<strong>en</strong>dre un peu palpable l’horreur du régime<br />
nazi, les éducateurs ont emm<strong>en</strong>é le groupe au Fort<br />
de Bre<strong>en</strong>donk, un camp de conc<strong>en</strong>tration au nord<br />
de la Belgique. Ils visitai<strong>en</strong>t ainsi un des vestiges<br />
d’un régime né du repli id<strong>en</strong>titaire.<br />
Pour Hassan Abied, revisiter le passé, «c’était montrer<br />
que beaucoup de personnes d’origines diverses<br />
avai<strong>en</strong>t pris part à la guerre, avai<strong>en</strong>t coexisté<br />
dans la même souffrance. Et comme nos grandspar<strong>en</strong>ts<br />
ont participé à la Libération, nous aussi,<br />
nous pouvons construire avec les Belges et améliorer<br />
la situation ici.»<br />
«Au cours de l’atelier, nous avions tous fait un travail<br />
sur les points abordés lors des discussions ou<br />
visites. Par exemple, j’ai interviewé un résistant rescapé<br />
du Fort de Bre<strong>en</strong>donk. Nous avons rassemblé<br />
tous nos docum<strong>en</strong>ts et prés<strong>en</strong>té le tout à la<br />
Commune pour nous aider à partir et visiter ces<br />
lieux d’échange <strong>en</strong>tre les différ<strong>en</strong>ts peuples.» explique<br />
Soufiane, étudiant.<br />
Et pour demain, quelles leçons tirer de cet atelier ?<br />
Selon Soufiane, «l’id<strong>en</strong>tité est multiple. Chaque personne,<br />
à son gré, choisit l’une ou l’autre dim<strong>en</strong>sion<br />
de son id<strong>en</strong>tité comme plus importante pour pouvoir<br />
se situer.» Ils insist<strong>en</strong>t sur la nécessité de s’ouvrir<br />
aux autres pour ne pas revivre des événem<strong>en</strong>ts<br />
similaires à ceux de la seconde guerre. «A l’av<strong>en</strong>ir,<br />
nous aimerions partager notre expéri<strong>en</strong>ce avec les<br />
plus jeunes pour les aider aussi à réfléchir sur la<br />
question.»<br />
Atelier id<strong>en</strong>tités id<strong>en</strong>titeit <strong>en</strong> kultuur<br />
Na dat bezoek <strong>en</strong> in het licht van de gemediatiseerde<br />
gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> in het Nabije Oost<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
elders, blijv<strong>en</strong> de jonger<strong>en</strong> hop<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> “sam<strong>en</strong>leving”<br />
waarin iedere<strong>en</strong> elkaar respecteert. Ze gav<strong>en</strong><br />
zichzelf de opdracht om die te vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> stopt<strong>en</strong> bij<br />
het middeleeuwse Spanje <strong>en</strong> meer bepaald<br />
Andalusië, waar christ<strong>en</strong><strong>en</strong>, jod<strong>en</strong> <strong>en</strong> moslims<br />
sam<strong>en</strong>woond<strong>en</strong>.<br />
De jonger<strong>en</strong> zocht<strong>en</strong> informatie op over iedere<br />
grote stad in de streek <strong>en</strong> ging<strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s sam<strong>en</strong><br />
met de straathoekwerkers ter plaatse. Ze verbaasd<strong>en</strong><br />
zich er onder meer over de schoonheid van de<br />
architectuur. Na het workshopjaar war<strong>en</strong> ze tot de<br />
slotsom gekom<strong>en</strong> dat id<strong>en</strong>titeitvele gezicht<strong>en</strong> heeft<br />
<strong>en</strong> dat ze via ieder gezicht affiniteit<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> vind<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> Ander.<br />
In de toekomst will<strong>en</strong> ze graag hun ervaring<strong>en</strong> del<strong>en</strong><br />
met jonger<strong>en</strong> om h<strong>en</strong> te help<strong>en</strong> stevige wortels op<br />
te bouw<strong>en</strong>. ?<br />
Extrait du <strong>Schaerbeek</strong> Info n°55<br />
Uittreksel van <strong>Schaerbeek</strong> Info 55<br />
15
SERVICE INTÉGRATION SOCIALE,<br />
PRÉVENTION, SOLIDARITÉ<br />
2, rue Vifquin - 1030 <strong>Schaerbeek</strong><br />
Tél.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.31.73<br />
Horaire: 9-17h<br />
HARMONISATION SOCIALE<br />
SCHAERBEEKOISE<br />
2, rue Vifquin - 1030 <strong>Schaerbeek</strong><br />
Tél.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.31.73<br />
http://users.swing.be/integration.sociale<br />
e-mail: integration.sociale@swing.be<br />
EDUCATEURS DE RUE<br />
Coordination: Ricardo Romero - Service<br />
Prév<strong>en</strong>tion<br />
2, rue Vifquin - 1030 <strong>Schaerbeek</strong><br />
Tél.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.31.73<br />
E-mail: rromero@schaerbeek.irisnet.be<br />
MÉDIATION<br />
Coordination: Elisabeth Parisis<br />
Maison des Médiations<br />
121, rue Vanderlind<strong>en</strong><br />
Tél.: 02/215.30.87 - Fax: 02/215.83.98<br />
E-mail: eparisis@schaerbeek.irisnet.be<br />
REPR (RÉSEAU DE PRÉVENTION À LA<br />
RÉCIDIVE)<br />
Coordination: Thierry Chantraine<br />
2, rue Vifquin - 1030 <strong>Schaerbeek</strong><br />
Tél.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.31.73<br />
e-mail: tchantraine@schaerbeek.irisnet.be<br />
SEMJA (SERVICE D'ENCADREMENT DES<br />
MESURES JUDICIAIRES ALTERNATIVES)<br />
2, rue Vifquin - 1030 <strong>Schaerbeek</strong><br />
Tél.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.31.73<br />
E-mail: semjaschaerbeek@hotmail.com<br />
SALLE POLYVALENTE DU 58, RUE DUPONT<br />
58, rue Dupont - Tél.: 02/245.27.81<br />
SOLEIL DU NORD / NOORDERZON<br />
Coordination: Fuji Hobsig<br />
Maison des Citoy<strong>en</strong>s<br />
20, place Gaucheret<br />
Tél. : 02/204.05.40<br />
e-mail: fhobsig@schaerbeek.irisnet.be<br />
DIENST MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE<br />
PREVENTIE EN SOLIDARITEIT<br />
Vifquinstraat 2 - 1030 Schaarbeek<br />
Tel.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.30.73<br />
Op<strong>en</strong>ingsur<strong>en</strong>: 9-17u<br />
HARMONISATION SOCIALE<br />
SCHAERBEEKOISE<br />
Vifquinstraat 2 - 1030 Schaarbeek<br />
Tel.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.30.73<br />
http://users.swing.be/integration.sociale<br />
e-mail: integration.sociale@swing.be<br />
STRAATHOEKWERKERS<br />
Coördinatie: Ricardo Romero - Di<strong>en</strong>st<br />
Prev<strong>en</strong>tie<br />
Vifquinstraat 2 - 1030 Schaarbeek<br />
Tel.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.30.73<br />
E-mail: rromero@schaerbeek.irisnet.be<br />
BEMIDDELING<br />
Coördinatie: Elisabeth Parisis<br />
Bemiddelingshuis<br />
Vifquinstraat 2 - 1030 Schaarbeek<br />
Tel.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.30.73<br />
E-mail: eparisis@schaerbeek.irisnet.be<br />
NET P.R. (NETWERK VOOR DE PREVENTIE<br />
VAN RECIDIVE)<br />
Coördinatie: Thierry Chantraine<br />
Vifquinstraat 2 - 1030 Schaarbeek<br />
Tel.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.30.73<br />
tchantraine@schaerbeek.irisnet.be<br />
AGM (ALTERNATIEVE GERECHTELIJKE<br />
MAATREGELEN)<br />
Vifquinstraat 2 - 1030 Schaarbeek<br />
Tel.: 02/240.30.61 - Fax: 02/240.30.73<br />
E-mail: semjaschaerbeek@hotmail.com<br />
POLYVALENTE ZAAL IN DE DUPONTSTRAAT 58<br />
Dupontstraat 58 - Tel.: 02/245.27.81<br />
NOORDERZON<br />
Coördinatie: Fuji Hobsig<br />
Burgerhuis<br />
Gaucheretplein 20<br />
Tel. : 02/204.05.40<br />
e-mail: fhobsig@schaerbeek.irisnet.be