Télécharger le rapport (152 p.) - KCE

KCE reports vol. 19B Urgences 67
kleinschalige, methodologisch kwetsbare en voorzichtig te interpreteren, voor en nastudie
in het Gentse, geeft geen indicatie dat de 12,5 € maatregel enige verandering
heeft teweeg gebracht in het gebruik van de spoedgevallendiensten. Ook uit de
bevraging van patiënten, blijkt de maatregel het keuzegedrag van de zorgvragers
voorlopig nauwelijks te beïnvloeden, vermoedelijk omdat hij weinig gekend is, niet alle
ziekenhuizen de maatregel hebben toegepast en de periode waarin de maatregel geldt,
relatief kort is.
Bij de keuze van mensen om spoedgevallendiensten te raadplegen, spelen andere dan
financiële determinanten een bepalende rol.
De keuze om bij een ervaren medisch probleem een spoedgevallendienst te raadplegen
(i.p.v een eerstelijns-alternatief) blijkt niet zozeer beïnvloed door de betaling van een
eigen bijdrage, maar eerder met gepercipieerde urgentie van de vraag, toegankelijkheid
(afstand, gemakkelijk te bereiken, de daar aanwezige technische mogelijkheden, 24/7
aanwezigheid van artsen) en verwachte kwaliteit. Patiënten ervaren het
eerstelijnsaanbod (zeker buiten reguliere uren) als minder toegankelijk en verwachten
minder kwaliteit van huisartsen om gepast in te spelen op hun zorgvraag. Met
betrekking tot die laatste vraag zijn er wel verschillen waar te nemen tussen hoger
opgeleide groepen en minder hoog opgeleiden. Overigens mag het effect van
gewoonte gedrag gebrek aan kennis en beeldvorming over alternatieven niet
onderschat worden.
Paradoxaal genoeg, blijkt uit het onderzoek dat respondenten een overbelasting van
spoedgevallendiensten wel degelijk willen voorkomen door niet-dringende vragen te
weren, zij het dat hun subjectief gepercipieerde urgentie en de toegankelijkheid van de
spoedgevallen een zeer belangrijke determinant blijkt te zijn in hun persoonlijke
beslissingsgedrag.
Opvallend is ook dat de zorggebruikers een gebrek aan informatie ervaren over
mogelijke alternatieven en financiële regelingen. Patiënten vragen doorgaans zelf om
verduidelijking van de kosten en vinden dat mediacampagnes en communicatiemiddelen
(o.a. ziekenfondsen en hulpverleners) beter benut moeten worden om mensen hiervan
op de hoogte te houden. Informatie over een duidelijke taakverdeling tussen
huisartsenwachtdienst en spoedgevallendienst is gewenst, wil men met een zorgvraag bij
de gepaste zorgverstrekker terecht komen.
De kennis over het innen van een forfaitair persoonlijke bijdrage op
spoedgevallendiensten is slecht.
Ondanks het feit dat het onderzoek plaatsgreep in een selectie van grootstedelijke
ziekenhuizen, beweert slechts 1/3 van de respondenten uit het onderzoek het forfait te
kennen. Weet men al dat er een financieel plaatje aanhangt, dan is de kennis over
wanneer men dient te betalen en hoeveel dit is, quasi nihil. Er zijn wel verschillen in
kennis tussen hoger en lager opgeleiden, wat meteen het risico op ongewenste
selectiviteit van deze maatregel doet toenemen. Het wekt dan ook geen verwondering
dat op dit ogenblik de financiële maatregel, rekening houdend met bovenstaande
vaststellingen, weinig effect heeft op het beslissinggedrag van de consumenten.
De meningen over de aanvaardbaarheid van de maatregel zijn verdeeld.
Ongeveer twee derde van de respondenten heeft geen bezwaar tegen het betalen van
een eigen bijdrage bij acute zorg. Dit onderzoek is echter niet ingegaan op de vraag of
deze mening verandert als de hoogte van het forfait zou stijgen. Bovendien is de vraag
naar aanvaardbaarheid gesteld op het ogenblik dat patiënten zich aanmelden met een
zorgvraag, wat mogelijk andere opinies oplevert dan in andere omstandigheden.
Op basis van bivariate analyses vinden ouderen, ouders van zeer jonge kinderen en
zwakkere sociaal-economische groepen de maatregel minder aanvaarbaar dan andere
groepen. De proportie nederlandstaligen die de maatregel aanvaardbaar vindt, is hoger
dan de proportie franstaligen.
Spoedgevallendiensten spelen voor zwakkere sociaal-economische categorieën een
eerstelijnsrol.