Télécharger le rapport (152 p.) - KCE

66 Urgences KCE reports vol. 19B
6. ALGEMENE CONCLUSIES
Dit onderzoek is gevoerd naar aanleiding van de vraag of het innen van een forfaitair
bedrag (12,5€, recent hervormd tot 9,5€) een middel kan zijn om het oneigenlijk gebruik
van spoedgevallendiensten te beïnvloeden. Het beleid en de actoren in de
gezondheidszorg uiten immers hun bezorgdheid dat teveel oneigenlijk gebruik van de
spoedgevallendienst de zorg voor de echte urgenties op spoedgevallendiensten in de
weg zou kunnen staan. Bovendien is het gebruik van spoedgevallendiensten als
eerstelijnsvoorziening voor niet medisch urgente problemen een voorbeeld van niet
efficiënte besteding van publieke middelen. Recent onderzoek in België 113 toont een
belangrijk verschil in kostprijs van de spoedgevallendiensten ten opzichte van verzorging
bij de huisarts.
De basisvraag van het onderzoek is gekoppeld aan de vraag of er alternatieve
dienstverlening in de eerste lijn kan aangeboden worden én aan de vraag of het innen
van forfaits mogelijk onbillijkheid in de zorgverlening in de hand werkt. Er is een
bezorgdheid dat maatregelen die de eigen financiële bijdrage van zorggebruikers
(patiënten) opvoeren, zou leiden tot het afremmen van sociaal-economisch zwakkere
mensen tot het zoeken van hulp op een spoedgevallendienst bij echte urgenties.
Tezelfdertijd moet een debat kunnen gevoerd worden over technieken om patiënten te
responsabiliseren bij de keuze van zorgvoorzieningen omdat vanuit beleidsoogpunt zich
mogelijk een moral hazard probleem voordoet in het gebruik van
spoedgevallendiensten, wat een doelmatige inzet van middelen weer belemmert.
Op basis van de verzamelde kennis kunnen voorzichtig een aantal conclusies
geformuleerd worden.
Eigenlijk en oneigenlijk gebruik van spoedgevallendiensten is zeer moeilijk eenduidig te
formuleren.
Een eenduidige omschrijving van wat eigenlijk (ÂappropriateÊ) of oneigenlijk (Âin
appropriateÊ) gebruik van spoedgevallendiensten is, wordt in de literatuur niet gevonden.
De definitie is afhankelijk van het perspectief op de problematiek: een medisch, een
beleidsmatig, of het perspectief van de zorgvrager. De zorgvrager wil vooral een snel en
adequaat antwoord voor een als urgent ervaren probleem. Een medisch referentiekader
legt de nadruk op het inspelen op alle mogelijke risicoÊs. De overheid is in de eerste
plaats bekommerd om de efficiënte besteding van publieke middelen voor aangepaste
zorgverlening. De verschillende perspectieven zorgen ervoor dat niet eenvormig wordt
nagedacht over het concept eigenlijk of oneigenlijk gebruik . Hoewel de vraagstelling in
dit onderzoek gesteld is vanuit een beleidsperspectief, moet met andere perspectieven
rekening gehouden worden om beslissingen te kunnen nemen die het doelmatig en
gepast gebruik van de verschillende voorzieningen in de hand werken.
Op basis van de beschikbare kennis kunnen geen sluitende uitspraken gedaan worden
over het effect van het innen van persoonlijke bijdragen op het gebruik van
spoedgevallendiensten. Er zijn wel belangrijke indicaties.
Het innen van persoonlijke bijdragen van een patiënt kan een invloed hebben op het
consumptiegedrag van spoedgevallendiensten. Uit de beschikbare literatuur blijkt echter
slechts een marginaal reducerend effect uit te gaan van dergelijke maatregelen op het
aantal en aard van consultaties op de spoedgevallendiensten. Uit Noord-Amerikaans
onderzoek blijkt een afradend effect uit te gaan op het gebruik van de spoeddiensten
naarmate het forfait wordt opgetrokken. Als er een effect is, kan het (voor specifieke
sociaal-economische groepen) leiden tot het afremmen of uitstellen van terechte
hulpvragen.
Belangrijke randopmerking: er bestaat een overaandeel van Noord-Amerikaanse
literatuur over het effect van eigen bijdragen op spoedgevallengebruik. De conclusies
hebben betrekking op een stelsel van sociale zekerheid dat niet vergelijkbaar is met de
West-Europese of Belgische verzorgingsstaten. Bovendien is de eerstelijnsgezondheidszorg
in de VS, anders georganiseerd dan in West-Europa.
De schaarse Europese studies geven indicaties dat er weinig effect is van eigen
(forfaitaire) bijdragen op meer gepast gebruik van spoedgevallendiensten. Een zeer