Télécharger le rapport (152 p.) - KCE

KCE reports vol. 19B Urgences 63
Ten vijfde kan het onderzoek naar multivariate verklaringsmodellen nog
verder verfijnd worden. In die zin moet de nodige voorzichtigheid aan de dag
gelegd worden bij de uitspraken over de verschillende groepen patiënten. Het
introduceren van de aard van de klacht (objectief en subjectief) in de
modellen, is mogelijk een van de belangrijke determinanten voor het gebruik
van de zorgvoorziening. Onze empirische gegevens laten op dit vlak echter
geen preciese analyse toe.
Ten zesde moet er op gewezen worden dat deze studie zich niet specifiek
heeft toegespitst op de zwakke sociaal-economische categorieën (ook
diegenen die de taal niet machtig zijn). De analyse van determinanten voor
spoedgevallengebruik van uiteenlopende zwakke sociaal-economische
groepen vraagt diepergravend onderzoekswerk, dan wat mogelijk was binnen
de randvoorwaarden van deze studie.
Inhoudelijk levert het veldonderzoek echter een aantal zeer belangrijke indicaties, die
nauw aansluiten bij de kennis uit internationaal onderzoek. De studie meet bovendien
feitelijk gebruikersgedrag omdat gemeten wordt bij patiënten die op consultatie
kwamen op spoedgevallendiensten of huisartsendiensten, wat ertoe leidt dat men niet
over fictieve situaties praat.
Het gebruik van de spoedgevallendiensten wordt blijkbaar bepaald door een aantal
factoren:
De gepercipieerde urgentie, de aard van de klacht, de (jonge of oude) leeftijd, de
toegankelijkheid van de voorziening, de kennis die mensen hebben over de huisartsen
en de beeldvorming die leeft bij de mensen over spoedgevallen spelen een cruciale rol in
het gebruik.
Financiële drempels inbouwen, lijkt het consumptiegedrag van de betrokkenen in de
periode van dit onderzoek bijzonder weinig te beïnvloeden. Ongeveer twee derde van
onze respondenten heeft geen bezwaar tegen het betalen van een eigen bijdrage bij
acute zorg. De bivariate analyses tonen echter aan dat ouderen, ouders van jonge
kinderen, lagere sociaal-economische groepen (lagere scholingsgraad, allochtonen,
lagere inkomens), het innen van een forfait minder aanvaardbaar vinden. Door de
respondenten wordt overigens bekommerd gereageerd om de effecten van forfaits voor
zwakkere sociaal-economische groepen. Deze laatsten lijken de spoedgevallen ook meer
te gebruiken dan de huisartsenwachten, waardoor een financiële maatregel een selectief
negatief effect kan hebben voor de zwakke socio-economische groepen.
De kennis over het innen van forfaits op spoedgevallendiensten is overigens slecht: als
men soms al weet dat een forfait geïnd wordt, kennen de respondenten het bedrag niet.
Het lijkt er dus op dat de populatie niet op de hoogte is van de maatregel, en er zich
ook niet laat door leiden in haar gedrag. Bovendien wordt dergelijk bedrag
ondergeschikt gemaakt aan de gepercipieerde urgentie van een klacht. In dit onderzoek
is niet nagegaan vanaf welke hoogte van het forfait het gedrag wel beïnvloed zou
worden. Dergelijke vraag moet dan weer gekoppeld worden aan het debat over uitstel
van noodzakelijke zorg.
De beeldvormingen verwachtingen van de patiënt rond de dienstverlening op de
spoedgevallendiensten, bepaalt in sterke mate het gebruik van spoedgevallendiensten.
Een groep van de patiënten die een spoedgevallendienst bezoekt, gaat er impliciet ook
van uit dat zij een eerstelijnscentrum bezoeken. Een grote meerderheid van de
patiënten die een spoedafdeling bezochten was overigens niet verwezen door een
huisarts. Bovendien geeft die groep aan meer gebruik te hebben gemaakt van de
spoedafdeling de voorbije 12 maanden dan de huisartspatiënten. In dit verband is er
voor de toekomst behoefte aan diepergravend onderzoek naar determinanten van het
gebruik van gezondheidsvoorzieningen. Het gebruik van gezondheidszovoorzieningen
speelt zich immers af binnen structurele randvoorwaarden (beschikbaarheid, kost,
kwaliteit, toegankelijkheid,) maar niet in het minst ook binnen culturele en
psychologische randvoorwaarden (beeldvorming en verwachtingen) en het feit dat
zorggebruikers ook aangestuurd worden door de zorgverstrekkers of sociale diensten.
Vooral een beter begrijpen en documenteren van de verwachtingen van uiteenlopende