Télécharger le rapport (152 p.) - KCE

KCE reports vol. 19B Urgences 1
1. INLEIDING
Internationaal rijzen, zowel vanuit medisch als beleidsmatig oogpunt, vragen over het
gepast gebruik van spoedgevallendiensten. Ook in België wordt de vraag gesteld hoe het
gebruik van spoedgevallendiensten kan geoptimaliseerd worden. Spoedgevallendiensten
worden geconfronteerd met veel vragen naar interventies die in een aantal gevallen
mogelijk kunnen opgevangen worden in de eerste lijn. Er worden dus vragen gesteld of,
en hoe, de toestroom (van oneigenlijke gebruik maken) naar de spoedgevallendiensten
in de hand kan worden gehouden en opgevangen kan worden door alternatieve
diensten. Verschillende types maatregelen zijn voorgesteld en besproken in de
literatuur : de maatregelen variëren van financiële drempels en bijdragen te voorzien
voor de patiënt, over ondersteunende systemen om zorgvragen te kanaliseren tot het
uitbouwen en beter organiseren van de eerste lijn (zie hoofdstuk 1).
Het debat over het ingrijpen op de medische beschikbaarheid en toegankelijkheid van
diensten is niet altijd makkelijk omdat het stoot op het spanningsveld van medische
deontologie, dienstverlening, efficiëntie, billijkheids- en toegankelijkheidsvraagstukken en
discussie over besteding van publieke middelen. Onvermijdelijk speelt ook de
financiering van de spoedgevallendiensten in ons land die als diensten binnen het
ziekenhuis verlieslatend zijn, maar een belangrijk aandeel leveren (c.q. bron van
inkomsten) van patiëntenstroom naar het ziekenhuizen. Vanuit maatschappelijk en
beleidsoogpunt rijst de vraag welke impact beleidsmaatregelen hebben op gezondheid
en gebruik van gezondheidsdiensten van verschillende maatschappelijke groepen. In het
bijzonder rijst de vraag of beleidsmaatregelen niet een ongewenst effect hebben zodat
de toegankelijkheid van de gezondheidszorg in het gedrang komt.
1.1. DE BELGISCHE URGENTIE CONTEXT
1.1.1. Organisatie van de spoedgevallendiensten in de ziekenhuizen
In de Belgische ziekenhuiswet is expliciet opgenomen dat een ziekenhuis moet
beschikken over een gespecialiseerde functie voor spoedgevallen, of tenminste over een
dienst die in staat is eerste opvang te bieden aan spoedeisende zorgvragen.
Dans les 2 cas, le responsable est un médecin FTE spécialiste avec titre professionnel
particulier en soins dÊurgences (ou assimilé). Dans les 2 cas, il faut une permanence
médicale 24H/24 qui doit être assurée par un spécialiste en soins urgents ou ayant un
titre de brevet de médecine aigue (BMA), dans la fonction spécialisée de soins urgents,
mais pas nécessairement dans le cas de la fonction de 1ère prise en charge.
En 2001 a , 117 hôpitaux sur 120 déclaraient avoir une fonction urgence spécialisée.
Parmi ces 117 hôpitaux, en moyenne, lÊéquipe médicale se compose de 16,5% de
spécialistes urgentistes, 41,6% de spécialistes non urgentistes, 16,2% de médecins
spécialistes en formation et 25,7% de généralistes.
Activité annuelle médiane par hôpital (2001) : 19.393 patients dont
593 (3%) arrivés par le SMUR (MUG) dont 84% hospitalisés
1.812 (9%) arrivés par le 100 dont 67% hospitalisés
16.250 (84%) arrivés par un autre moyen dont 26% hospitalisés
5.253 (27%) sont hospitalisés (hors soins intensifs)
439 (2,3%) sont envoyés en soins intensifs
104 (0,5%) sont transférés vers un autre hôpital
13.597 (70%) retournent à domicile
a SPF Santé Publique, Sécurité de la Chaîne Alimentaire et Environnement ; DG1 Organisation des Etablissements de Soins ;
Service Data management