Erco Lichtbericht 76

L‘éclairage vertical est
d‘un intérêt particulier
pour la perception : il
rend visibles les limites
d‘un espace, permet une
meilleure orientation
et structure l‘environnement.
16 ERCO Lichtbericht 76 04/05
Verticale verlichting
is voor de menselijke
waarneming bijzonder
interessant: ruimtelijke
grenzen worden
zichtbaar, de oriëntatie
wordt verbeterd en de
omgeving gestructureerd.
Focus
Focus
L‘éclairage des façades : concepts
d‘éclairage
Dans les villes, de nuit, les bâtiments éclairés
constituent des points de repère. Ils permettent
de mieux percevoir l‘architecture et
l‘espace public, plongés dans l‘obscurité.
L’éclairage des façades extérieures permet de
structurer le plan des villes ; les concepteurs
y attachent une grande d’importance. La
perception des limites de l‘espace et de
l‘environnement crée un sentiment de sécurité
et contribue à une meilleure orientation
dans l‘espace. De plus, un éclairage individuel
permet d‘attirer l‘attention sur des bâtiments
particuliers, soulignant ainsi les éléments
caractéristiques de l‘espace urbain.
De près comme de loin, un éclairage de qualité
permettra de mieux apprécier les grands
bâtiments ainsi que les monuments historiques.
L‘éclairage du sol est principalement
destiné aux passants tandis que l‘illumination
des étages supérieurs permet d‘architecturer
la ville. De loin, le contraste lumière/obscurité
est essentiel. De près, les jeux de lumière
et les couleurs mettent chaque détail de
l‘architecture en valeur.
On peut concevoir l‘éclairage des façades de
deux manières très différentes l‘une de l‘autre,
éclairage de projection ou lumière rasante,
selon l‘effet final recherché. L‘éclairage doit
répondre à des exigences visuelles dès qu‘il
s‘agit de la lecture de panneaux d‘informations,
de la mise en valeur de structures architectoniques
ou d‘une surface d‘une façade.
Il peut aussi viser uniquement la représenta-
tion des façades dans leur fonction de surfaces
limitant un espace, par exemple pour les
places ou les entrées.
Des projecteurs de forte puissance permettent
d‘obtenir un éclairage d‘accentuation des
différents bâtiments ou parties de façades.
Pour l‘accentuation de la structure d‘une surface,
il est cependant plus approprié d‘utiliser
un éclairage avec effet de lumière rasante. A
cet effet, des appareils d‘éclairage sont montés
directement sur la façade, soulignant ainsi la
matière de la surface.
Un éclairage uniforme des façades permet
d‘obtenir une impression de clarté et d‘espace.
La répartition homogène de la lumière permet
en outre de créer un fond neutre et agréable
sur lequel se détache le bâtiment illuminé.
www.erco.com/guide
De verlichting van de facade: lichtconcepten
Verlichte gebouwen vormen belangrijke
oriëntatiepunten in het nachtelijke stadsbeeld
van een stad. Verlichte gebouwen bieden de
mogelijkheid om architectuur en openbare
plaatsen ook bij donkerheid te beleven. Aangezien
gevels belangrijke elementen van straten
en pleinen vormen, is verticale verlichting
in de openbaarheid een uitzonderlijk belangrijke
factor voor de lichtplanning. Zichtbare
ruimtelijke grenzen en een waarneembare
omgeving verhogen het gevoel van veiligheid
en bevorderen de oriëntatie. Bovendien richt
individuele verlichting de aandacht op bijzondere
gebouwen en onderstreept hierdoor de
karakteristieke elementen van een stad.
Bij indrukwekkende gebouwen zoals historische
panden, standbeelden en monumenten,
omhelst de kwaliteit van de verlichting de
uiterlijke kenmerken van het gebouw, zowel
van dichtbij als op afstand. Terwijl de verlichting
van de spits van een gebouw vooral van
belang is voor het volledige stadsbeeld, is de
lichtplanning van het sokkelbereik belangrijk
voor voorbijgangers. Voor het stadsbeeld op
afstand is het helderheidscontrast met de
omgeving van cruciaal belang. Van dichtbij
kunnen vervolgens ook de vormgevende
details van diffuus en gericht licht, modellering
en lichtkleuren worden waargenomen.
Twee verschillende mogelijkheden voor de
vlakke verticale verlichting bieden zich aan:
breedstralende verlichting of strijkverlichting.
De keuze voor de verlichting is afhankelijk
van de desbetreffende verlichtingstaak. Deze
kan gericht zijn op verticale kijktaken aan de
gevels, bijv. het lezen van informatieborden of
het bekijken van architectonische structuren
of de vormgeving van de gevel. De verlichting
kan echter ook uitsluitend op de presentatie
van de gevel als ruimtebegrenzend vlak zijn
gericht, bijvoorbeeld bij pleinen en ingangen.
Voor een accentuerende verlichting van
individuele gevelbereiken of objecten zijn
schijnwerpers verkrijgbaar. Voor het accentueren
van oppervlakstructuren geniet strijkverlichting
met aan de gevel gemonteerde
armaturen de voorkeur. Deze zorgen voor een
accentuering van de materialiteit van het
oppervlak.
Als daarentegen aan een lichte en ruimte-
lijke indruk de voorkeur wordt gegeven, is een
gelijkmatige gevelverlichting vereist. De uniforme
lichtverdeling van de breedstralers
bewerkstelligt een aangename neutrale achtergrond
en plaatst losse objecten op de voorgrond.
www.erco.com/guide
Pour l‘éclairage vertical
de surface, il existe
deux approches très
différentes : l‘éclairage
de projection et la lumière
rasante, directement
sur le mur.
Les encastrés à faisceau
mural à lentille garantissent
un éclairage
homogène tout en
soulignant les reliefs
de la façade.
Twee verschillende
mogelijkheden voor de
vlakke verticale verlichting:
breedstralende
verlichting of strijk–
verlichting.
Lens-wallwashers
zorgen voor een gelijkmatige
verlichting
en onderstrepen de
modellering van het
reliëf van de gevel.
Double focus
Dubbelfocus
L‘éclairage des façades : technique
d‘éclairage
Pour l‘éclairage de projection, il existe des
outils d‘éclairage garantissant une très large
répartition de la lumière, disposés à une
certaine distance de la façade. Inversement,
les appareils d‘éclairage montés directement
sur la façade produisent un effet de lumière
rasante, avec une répartition de lumière très
étroite. L‘utilisation de réflecteurs performants
et de lampes modernes garantissent un
éclairage de qualité.
Les projecteurs Flood se caractérisent par
une répartition de la lumière à faisceau large.
Parmi ce groupe de projecteurs, ceux avec
focalisation du rayonnement offrent une
possibilité d‘accentuation supplémentaire. Des
appareils à faisceau mural spéciaux présentant
des caractéristiques d‘éclairage optimisées et
asymétriques sont particulièrement adaptés
pour l‘éclairage des façades. Ils garantissent en
effet une répartition de la lumière très homogène
sur les murs élevés. Ils diffusent la lumière
essentiellement en direction de la façade, évitant
ainsi la production de lumière diffuse.
Il est possible de les monter sur le sol ou sur
des toits en porte-à-faux. On utilisera alors
des appareils encastrés apparents.
Pour obtenir de bons résultats en matière
d‘éclairage de façades, il faut respecter certaines
règles d‘application : pour une répartition
parfaitement homogène de la lumière, il faut
au minimum trois appareils d‘éclairage à
faisceau mural. Pour obtenir un effet optimal,
la distance minimale par rapport au mur doit
être en règle générale d‘un tiers de la hauteur
de celui-ci. Afin d‘éviter des irrégularités perceptibles,
la distance des appareils d‘éclairage
entre eux ne doit pas être supérieure à 1,5 la
distance du mur. La solution idéale est d‘opter
pour une distance entre les appareils d‘éclairage
égale à la distance par rapport au mur.
La lumière rasante nécessite, quant à elle,
une lumière concentrée passant devant la
façade, au ras du sol. La répartition latérale
de la lumière peut être à faisceau large ou à
faisceau étroit. Si l'on utilise des faisceaux
lumineux étroits, on obtient une structure
en lignes de la façade et si l'on utilise des
faisceaux lumineux larges, on souligne la surface
de manière plus marquée. Une lumière
rasante uniforme le long d‘une façade s‘obtient
grâce à la succession rapprochée de lampes à
faisceau étroit ou grâce à la disposition d‘outils
d‘éclairage linéaires, les uns à côté des autres.
Pour l‘extérieur où le flux lumineux et la
durée d‘éclairage doivent être élevés, ce sont
les lampes à décharge haute pression qui sont
les mieux adaptées, car elles disposent d‘un
excellent rendement lumineux et d‘un rendu
optimal des couleurs.
Thomas Schielke
De verlichting van de facade: lichttechniek
Voor breedstralende verlichting is lichttechnisch
gereedschap met een zeer brede lichtverdeling
verkrijgbaar, dat in een vastgelegde
afstand ten opzichte van de gevel wordt
gemonteerd. Daarentegen beschikken de
direct aan de gevel gemonteerde armaturen
voor strijklicht over een smalle lichtverdeling.
Hoogwaardige reflectortechnologie en
moderne armaturen vormen het fundament
voor kwalitatief hoogstaande lichtoplossingen.
De serie breedstralers wordt gekenmerkt
door de lichtverdeling met een brede stralingshoek.
Breedstralers met een focaal
zwaartepunt bieden de mogelijkheid om extra
accenten te plaatsen. Bij de gevelverlichting
spelen speciale wallwashers met geoptimaliseerde,
asymmetrische lichtkenmerken een
belangrijke rol, aangezien deze een zeer
gelijkmatige lichtverdeling op hoge wanden
kunnen bereiken. Het licht van deze wallwashers
straalt met name in de richting van
de gevel en voorkomt hierdoor strooilicht in de
directe omgeving. Als positie voor de montage
is installatie op de grond of op afdaken mogelijk.
Hiervoor zijn inbouw- en opbouwarmaturen
verkrijgbaar.
Om goede resultaten voor de gevelverlichting
met wallwashers te bereiken, dienen
enkele toepassingsregels in acht genomen te
worden: voor een optimale en gelijkmatige
verdeling van de helderheid van de wallwashers
is een minimum aantal van drie armaturen
vereist. De minimumafstand ten opzichte
van de wand dient over het algemeen eenderde
van de wandhoogte te bedragen om een
optimale werking te bereiken. Om opvallende
onregelmatigheden te voorkomen dient het
1,5-voudige van de afstand van de armaturen
ten opzichte van de wand niet overschreden
te worden. De vuistregel voor optimale verlichting
luidt: armatuurafstand gelijk aan
wandafstand.
Strijklicht vergt daarentegen gebundeld
licht, dat vlak langs de gevel loopt. Het spectrum
van de zijwaartse lichtverdeling omvat
zowel smalstralend als breedstralend licht, om
zodoende met smalle lichtbundels de gevel
met behulp van lijnen te structureren, of met
behulp van brede lichtbundels het gehele
oppervlak te accentueren. Gelijkmatig strijklicht
langs een gevel kan of met behulp van
een dichte lijn van enkele smalstralende
armaturen of met behulp van aaneengeschakeld
lineair lichtgereedschap worden bereikt.
Voor buitenverlichting met een hoge
lichtcapaciteit en een lange brandduur zijn
hogedruk-gasontladingslampen uitermate
geschikt. Deze beschikken over een uit-
stekende lichtopbrengst en een goede
kleurweergave.
Thomas Schielke
ERCO Lichtbericht 76 04/05 17