LIBER AMICORUM - IBR

40-JARIG BESTAAN I.B.R.
mentanalyse sectie van het 1 O-K rapport 1, het persverslag en het publieke jaarverslag.
Het algemene semantiek model van Korzybski (1972) werd als theoretisch kader
gebruikt voor de analyse van een aantal lingu'istische tekstkenmerken zoals volledigheid,
het gebruik van kwalificaties, het voorkomen van feiten versus veralgemeningen,
feitelijke referenties versus evaluaties, het gebruik van signaaltermen en propagandistische
woorden. Deze lingu'istische kenmerken zijn, volgens haar, terug te
brengen tot de dimensie extentioneel versus intentioneel taalgebruik. Lebar omschrijft
deze dimensie als volgt: «By extensional language, the general semanticists suggest
language that tends toward full description, qualification, specificity, and objectivity.
On the other hand, language that tends towards being unqualified, generalized, and
evaluative is opposite to extensionallanguage and is called intensional}} (Lebar, 1982,
blz.177). Dit theoretisch concept werd empirisch vertaald naar een aantal inhoudelijke
kenmerken zoals het voorkomen van redenen, oorzaken of factoren die een
belangrijke wijziging in de bezittingen, verplichtingen, eigen vermogen of operaties
hebben be'invloed, specificaties op niveau van een divisie, bedrijfstak of segment, het
voorkomen van kwalificerende elementen die een betere inschatting van de inhoud
mogelijk maken, de aanwezigheid van specifieke verwijzingen naar plaats of tijd, naar
procentuele wijzigingen of monetaire bedragen, het weergeven van toekomstprojecties,
en de aanwezigheid van evaluatieve woorden en/of signaalwoorden.
Er werd verondersteld dat extentioneel of intentioneel taalgebruik een belangrijke invloed
kan hebben op de aard van de boodschap die gecommuniceerd wordt.
Vergelijking van de drie rapporteringsinstrumenten toonde belangrijke kwalitatieve
verschillen aan. Er is een grotere gelijkaardigheid tussen het 1 O-K rapport en het persverslag
dan tussen deze twee verslagen en het jaarverslag. Het jaarverslag bevat
verhoudingsgewijs veel meer onderwerpen die niet in het 10-K rapport voorkomen
dan het persverslag. Het 10-K rapport scoorde het hoogst voor extentionaliteit,
gevolgd door het persverslag. Het jaarverslag daarentegen werd eerder als intentioneel
gescoord. De intentionaliteit van de jaarverslagen nam nog toe voor die onderwerpen
die niet in het 1 O-K rapport voorkwamen. Jaarverslagen werden dus, in relatie
tot de twee andere rapporteringsinstrumenten, gekenmerkt als bevattende onvolledige
beschrijvingen, minder verklarende zinsneden, niet-genuanceerde uitspraken,
veralgemeningen en waarderende woorden.
Deze resultaten wijzen enerzijds op het belang van de aanvullende, kwalificerende
beeldvorming die in het jaarverslag aan bod komt en anderzijds op een opportunistischere
verslaggevingsstijl in de jaarverslagen ten opzichte van de meer formele 10-K
rapporten en persverslagen.
1 Het 10-K rapport is het officiele financiele jaarrapport dat Amerikaanse ondernemingen ingevolge de
Securities Exchange Act uit 1934 formeel dienen neer te leggen. Het rapport moet binnen de 90 dagen na
het einde van het boekjaar geregistreerd worden bij de Securities and Exchange Commission (SEC). Op
schriftelijk verzoek wordt het eveneens kosteloos ter beschikking gesteld van de aandeelhouders, hoewel
het in principe niet voor algemene publikatie bestemd is.
Het rapport bevat, naast de gecertificeerde jaarrekening, onder andere een sectie managementanalyse,
waarin de belangrijkste wijzigingen in het beleid en de resultaten ten opzichte van het vorige jaar worden
verklaard.
91