LIBER AMICORUM - IBR

40-JARIG BESTAAN I.B.R.
dat de omvang en de kwaliteit van de sociale en maatschappelijke verslaggeving in
positieve zin samenhangt met de eigenlijke ondernemingsprestaties op het sociale en
maatschappelijke terrein. In een inventariserend onderzoek stelde Ullmann (1985)
vast dat op een totaal van 7 empirische studies die deze basisveronderstelling toetsten,
er 4 geen significante correlatie rapporteerden, 2 een positieve correlatie vaststelden
en 1 studie een negatieve correlatie opleverde.
Specifiek op het vlak van milieumaatregelen stelden Ingram en Frazier (1983), Wiseman
(1982) en Rockness ( 1985) het ontbreken van een betekenisvolle correlatie vast
tussen de eigenlijke ondernemingsacties op dit vlak en de rapportering hierover in de
jaa rverslagen.
Deze resultaten wijzen op het symbolisch gebruik van sociale en maatschappelijke
rapportering, in de zin dat het gaat om een expressieve activiteit, ontkoppeld van de
substantiele acties van de onderneming op sociaal en maatschappelijk gebied.
Wat het verband tussen sociale verslaggeving en economische prestaties betreft,
stelde Ullmann vast dat op een totaal van 11 studies er 7 een positieve correlatie vaststelden,
maar de overige 4 een te verwaarlozen (positieve en negatieve) correlatie
opleverden.
Naast de financieel-economische prestaties werden ook nog een aantal andere ondernemingskarakteristieken
gerelateerd aan de sociale verslaggevingspraktijk. Trotman &
Bradley (1981 ) onderzochten het effect van de ondernemingsgrootte, het systematisch
risico en de beslissingsharizon van het management op de sociale verslaggeving.
Zij stelden vast dat ondernemingen die informatie omtrent hun sociale en maatschappelijke
verantwoordelijkheid in hun jaarverslag opnamen, gemiddeld groter waren
qua omvang, een hoger systematisch risico kenden en meer nadruk legden op de
lange termijn dan ondernemingen die zulke informatie niet publiceerden.
Cowen et al. (1987) bestudeerden naast de factor winstgevendheid en de factor
ondernemingsgrootte, ook de invloed van de aard van de activiteit op de frekwenties
in een aantal onderwerpcategorieen die betrekking had den op het sociale domein.
Ondernemingsgrootte bleek een significante invloed te hebben op de frekwenties van
vijf van de zeven onderwerpcategorieen. De winstgevendheid van de ondernemingen
(gemeten als een gemiddelde van de rentabiliteit op het totale vermogen over de drie
laatste jaren) bleek geen impact te hebben. Ook de invloed van de sector waarin de
onderneming opereert, bleek slechts een marginale invloed te hebben op de aard en
de frekwentie van de sociale onderwerpen in de jaarverslagen. De auteurs interpreteerden
het belang van de factor ondernemingsgrootte voornamelijk in de zin van de
publieke zichtbaarheid en de publieke gevoeligheid van de onderneming.
Een indicatie van de symbolische functie van sociale en maatschappelijke informatie
vinden we terug in een aantal studies die de marktreactie op de sociale en maatschappelijke
rapportering tot voorwerp hadden. Zo stelde Ingram (1978) vast dat sociale
informatieverstrekking binnen bepaalde industriegroepen informatie-inhoud had voar
investeerders. Jaggi en Freedman (1982) onderzochten de reacties van investeerders
op milieu-effectverslaggeving door ondernemingen in sterk polluerende ondernemin-
89