LIBER AMICORUM - IBR

40-JARIG BESTAAN I.B.R.
jaarrapport veruit het meest gelezen werd. Aandeelhouders met enige boekhoudkundige
kennis namen het jaarrapport grondiger door dan aandeelhouders zonder boekhoudkundige
kennis, maar deze laatsten waren voornamelijk gei'nteresseerd in het
bestuursverslag.
Naast het jaarverslag werden verslagen in de financiele pers als meest belangrijke
informatiebron aangeduid. In een vergelijkbare studie van Wilton en Tabb (1978) stelden
de auteurs vast dat slechts 4,8 procent van de ondervraagde aandeelhouders alle
onderdelen van het financiele jaarrapport grondig doornamen. Hoewel de resultatenrekening
in het algemeen als het belangrijkste onderdeel van het rapport werd beschouwd
voor de financiele besluitvorming, vertrouwden de minder deskundige informatiegebruikers
op het bestuursverslag om zich een oordeel te vormen over de
ondernemingsprestaties.
In nog een ander onderzoek naar de appreciatie van de aandeelhouder voor het gepubliceerde
jaarverslag concludeerde Winfield (1978) dat, terwijl ongeveer 70 procent
van de ondervraagden het jaarverslag in enige mate hadden doorgenomen, de meesten
het bestuursverslag als het meest informatieve onderdeel bestempelden. Ook hier
beperkten de minder deskundige aandeelhouders zich grotendeels tot het bestuursverslag.
Het institutioneel kader van de jaarverslaggeving (de status van het formele informatiekanaal,
de aard en de samenstelling van het publiek, de relatieve voorspelbaarheid
van de aard van de over te dragen informatie) laat dan ook een zekere efficientie van
het jaarverslag als middel tot bei'nvloeding van de publieke beeldvorming vermoeden.
In de meeste ondernemingen vertegenwoordigt het jaarverslag het eindresultaat van
een lang proces waarin een belangrijke hoeveelheid tijd, middelen en kennis verwerkt
is. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ondernemingen proberen het resultaat van
deze investeringen te maximaliseren. Het directe beslissingseffect van de boodschap
uit het jaarverslag (d.w.z. de mate waarin de informatie in het jaarverslag vervat, een
invloed heeft op de korte termijn financiele of contractuele beslissingen van de bestemmelingen
van hetjaarverslag) zal hierbij vermoedelijk weinig spelen gezien de tijd
die verstrijkt tussen het afsluiten van een boekjaar en het moment van verspreiding
van het officiele jaarverslag. Daar belangrijke bedrijfsinformatie meestallangs snellere
kanalen wordt verspreid, is het immers meestal zo dat jaarverslagen geen nieuwe
informatie bevatten die zou aanleiding geven tot onmiddellijke actie. Het belang van
het jaarverslag voor de gebruiker ervan moet voornamelijk gezien worden op het vlak
van de referentiele controle (bevestiging, nuancering via commentaar en - in extremisontkenning)
van reeds vroeger beschikbaar gekomen informatie (Hines, 1982). De
bijkomende informatiewaarde ervan situeert zich op het vlak van de validering en de
officialisering van vroegere informatie. De officiele contextualisering van de financiele
positie en van de resultaten die in het jaarverslag tot uiting komt, laat de gebruiker
verder toe zijn oordeel over de onderneming te kwalificeren in termen van de verdere
evolutie op termijn, het inherente risico en het sociaal en maatschappelijk belang van
de onderneming. In die optiek is het communicatief effect van het jaarverslag voornamelijk
te situeren op het vlak van de ondersteuning van de geloofwaardigheid en de
85