LIBER AMICORUM - IBR

40' ANNIVERSAIRE I.R.E.
Het jaarverslag heeft een uitgesproken formeel karakter. Kenmerkend voor formele
communicatiekanalen is hun gezaghebbendheid. In de meeste gevallen wordt het
jaarverslag voorgesteld in naam van de Voorzitter van de Raad van Bestuur (eventueel
in naam van de Afgevaardigd Bestuurder). Zelfs wanneer deze niet de exclusieve
auteur is van het verslag, wordt het toch voorgesteld onder zijn hal1dtekening, wat op
hetzelfde neerkomt. Het belangrijkste is dat de Voorzitter van de Raad van Bestuur
bereid is ge"identificeerd te worden met de inhoud van de boodschap. Daar steeds het
gevaar bestaat dat men door derden wordt aangevallen op basis van de in het jaarverslag
geuite meningen, is de inhoud van het jaarverslag geen onbelangrijke beslissing
voor de Voorzitter (D' Aveni & MacMillan, 1990; Ryan et al., 1987).
Formele communicatiekanalen fungeren als een standaard tegenover dewelke informatie
die beschikbaar is langs meer informele kanalen afgemeten en gecontroleerd
wordt. De informatie-inhoud kan dezelfde zijn, maar bij een afstandelijk publiek zal de
informatiewaarde van een boodschap be"invloed worden door de status van het informatiekanaal.
Er mag aangenomen worden dat de gezaghebbendheid van het kanaal
een belangrijke invloed heeft op de aanvaarding van de boodschap (Ryan et al.,
1987). De geloofwaardigheid van het medium wordt ondersteund door de wettelijke
context waarop het gegrondvest is, de externe controle die wordt verondersteld, de
relatieve voorspelbaarheid van de inhoud en de formele vormgeving. Deze factoren
zijn immers van die aard dat ze de perceptie van bronvertekening bij het publiek verminderen.
Het jaarverslag kan potentieel een groot publiek bereiken. De relatief eenvoudige beschikbaarheid
verzekert dat iedereen die meent dat het voor hem enigszins van nut of
belang kan zijn, het kan bekomen. Er bestaat evenwel enige onzekerheid over de
vraag of het jaarverslag er wel in slaagt haar doelgroep te bereiken. Deze vraag is des
te relevanter, wanneer men geconfronteerd wordt met een heterogeen publiek dat
bestaat uit verschillende doelgroepen met een verschillend deskundigheidsniveau (bijvoorbeeld
enerzijds professionele financiele tussenpersonen en institutionelen en
anderzijds de prive-belegger).
Wanneer men uitgaat van de veronderstelling dat het jaarverslag bedoeld is om de
afstandelijke belegger te bereiken, stelt zich het verstaanbaarheidsprobleem. De jaarrekening
en de daarrond opgebouwde verslaggeving weerspiegelt inderdaad een vrij
technische materie, bestaande uit technische regels en procedures en omgeven door
allerhande wettelijke en professionele normen. Vorm en inhoud van de ondernemingsverslagen
vragen inderdaad om informatiegebruikers met een minima le boekhoudtechnische
vorming.
De techniciteit van de jaarrekening leidt er evenwel toe dat het belang van het bestuursverslag
als informatiekanaal nog geaccentueerd wordt. Dit werd bevestigd in
een aantal surveys van bestemmelingen van jaarverslagen. Hoewel die studies niet van
recente datum zijn, mogen we aannemen dat hun algemene resultaten ook nu nog
geldig zijn. In een uitgebreid onderzoek naar het gebruik van financiele informatie bij
aandeelhouders stelden Lee en Tweedie (1975) vast dat het bestuursverslag uit het
84