LIBER AMICORUM - IBR

40-JARIG BESTAAN I.B.R.
Zowel in het Belgische als in het Europese recht en in de internationaal gangbare praktijken
terzake steunt de geloofwaardigheid van de financiele staten die ondernemingen
opmaken en bekendmaken, op twee pijlers: enerzijds, de regels voor de opstelling
en de openbaarmaking van de financiele staten van ondernemingen; anderzijds,
het toezicht op de naleving van die regels, welk toezicht moet worden waargenomen
door personen wier rechtstatuut moet borg staan voor een deskundig en onafhankelijk
beoordelingsvermogen.
De band tussen beide aangrijpingspunten is evident. Dat verklaart ook de parallelle
ontwikkeling van de hervormingen op beide gebieden in ons land en op Europeesrechtelijk
niveau, alsook in talrijke industrielanden of landen waar het industrialiseringsproces
aan de gang is.
Historisch gezien werd de eerste aanzet gegeven in het kader van de overlegeconomie
die de sociale partners in de naoorlogse jaren tot stand brachten, waarbij een van
de concrete gemeenschappelijke doelstellingen was, zowel een wetgeving uit te werken
over de «boekhoudkundige registratie» (wetsontwerp van de Regering, ingediend
op 18 mei 1948) als het bedrijfsrevisoraat in te voeren, zoals aangekondigd in
de wet van 20 september 1948 over de organisatie van het bedrijfsleven (wetsontwerp
van 3 december 1947). Het eerste ontwerp heeft het niet gehaald; het tweede
ontwerp kreeg, na een moeizame parlementaire behandeling en uiteindelijk in een visie
die enigszins verschilde van het oorspronkelijke ontwerp, zijn bekroning met de
wet van 22 juli 1953 waarbij het Instituut der Bedrijfsrevisoren werd opgericht.
Bij gebrek aan een wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening van de ondernemingen
betekende de invoering van het bedrijfsrevisoraat en, een paar maanden later,
de verplichting voor de vennootschappen die op het spaarderspubliek een beroep
doen, om tenminste een van hun commissarissen te kiezen uit de leden van het Instituut
der Bedrijfsrevisoren, in die beginperiode een zware opdracht voor de bedrijfsrevisoren.
Zij dienden immers een toezichtsopdracht waar te nemen zonder over duidelijk
vastgestelde criteria en basisregels te beschikken voor de controle van de
financiele staten.
Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de Centra le Raad voor het Bedrijfsleven in
het begin van de jaren '70, bij de hervorming van de informatieverstrekking aan de
ondernemingsraad, erop aandrong dat zowel het boekhoudrecht als het bedrijfsrevisoraat
zou worden hervormd. De beide adviezen die hij terzake heeft uitgebracht in
1972 zijn van kapitaal belang geweest voor de latere, weliswaar in de tijd gespreide
hervorming, enerzijds van het boekhoudrecht, met de wetgeving van 1975 en het
jaarrekeningbesluit van 1976, en anderzijds van de controle op de vennootschapsboekhouding,
het bedrijfsrevisoraat en de accountancy, met de wet van februari
1985.
Ook op Europees vlak werd deze nauwe band tussen het boekhoudrecht en de opdracht
van toezichthouder bij de rekeningen sterk benadrukt, zowel in de vierde als in
de zevende richtlijn, die de verplichting invoeren om de jaarrekening en de gecon-
65