LIBER AMICORUM - IBR

40-JARIG BESTAAN I.B.R.
De Hoge Raad voor het Bedrijfsrevisoraat werd door de wetgever gecreeerd bij Wet
van 21 februari 1985, meer dan 30 jaar nadat het Instituut der Bedrijfsrevisoren het levenslicht
zag.
Het komt dus een beetje aanmatigend over om bij de veertigste verjaardag van dit Instituut
te schrijven over zijn relatie met de Hoge Raad: het is het verhaal van een gerijpte
volwassene en een kind dat nauwelijks tot de jaren des onderscheids is
gekomen.
Kinderen van die leeftijd hebben weinig geschiedenis, en verwachten vooral veel van
de toekomst. Die toekomstverwachtingen zijn zelden erg realistisch, en wanneer het
kind ze opschrijft, zijn ze bij nalezing op latere leeftijd meestal aanleiding tot heel wat
hilariteit omdat er zelden iets van blijkt te kloppen.
Gelukkig is ook het Instituut eens jong geweest, en al zijn veel van zijn verwachtingen
uitgekomen, er zijn er ook wel enkele die niet bewaarheid zijn geworden. Daarbij hebben
Instituut en Hoge Raad gemeen dat bepaalde verwachtingen niet zullen worden
ingelost ten gevolge van eigen falen, terwijl ze in andere verwachtingen bedrogen zullen
uitkomen door externe omstandigheden buiten hun wil. Het risico van elk verwachtingspatroon
en elk beleid is nu eenmaal dat het kan doorkruist worden. Het is
dan zaak het eigen beleid daarop soepel te kunnen instellen, zonder toe te geven op
de beginselen die eraan ten grondslag liggen. Deze soepelheid is immers juist de essentiele
voorwaarde om die beginselen op lange termijn te kunnen realiseren.
De Hoge Raad vertegenwoordigt het maatschappelijk verkeer. Hij is derhalve samengesteld
uit vier leden van de representatieve werknemers- en werkgeversorganisaties,
en uit drie onafhankelijke leden die uitsluitend omwille van hun competentie terzake
van het beroep benoemd worden. De vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers
werden zo gekozen dat ook hunnerzijds een grote competentie gewaarborgd
is. De adviezen waartoe de Hoge Raad aldus komt, overstijgen de optelsom van de erin
vertegenwoordigde deelbelangen: zij kaderen in het algemeen belang. Overigens is
het dit algemeen belang dat alle leden inspireert: de bereikte adviezen zijn niet het
produkt van een onderhandeling, maar van vruchtbare samenspraak.
Wellicht vragen sommigen zich af waarom het maatschappelijk verkeer bij het beroep
van revisor zo nadrukkelijk tussenkomt, en niet op dezelfde wijze aanwezig is bij het
toezicht op de advocaten, de geneesheren of de architecten. Zonder in een oratio pro
domo te vervallen, meen ik daarvoor twee hoofdredenen te mogen aangeven.
Vooreerst is het duidelijk dat er weinig beroepen zodanig op het algemeen welzijn betrokken
zijn als dat van de revisor. De maatschappelijke verantwoordelijkheid van een
revisor die een onderneming met 100 werknemers controleert, kan niet overschat
worden.
Daarbij komt een tweede reden: in wezen kiest het bestuur van de gecontroleerde onderneming
zelf de revisor aan wiens controle het zich zal onderwerpen; weliswaar
krijgt de ondernemingsraad adviesrecht, en nemen de aandeelhouders de uiteinde-
39