LIBER AMICORUM - IBR

40' ANNIVERSAIRE I.R.E.
I. Juridisch referentiekader
De wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische
overheidsbedrijven (1) is het resultaat van vele voorstelien en besprekingen omtrent
hun plaats in het Belgische politieke en economische bestel. De wet beoogt de invoering
in de Belgische Wetgeving van regels die van toepassing zijn op de insteliingen
van openbaar nut die industriele of commerciele activiteiten uitoefenen. Zij heeft betrekking
op de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen, De Post (voorheen
Regie der Pbsterijen), Belgacom (voorheen Regie voor Telefoon en Telegrafie) en de
Nationale Maatschappij der Luchtwegen (voorheen Regie der Luchtwegen).
Voor voornoemde bedrijven legt de wet hun verhouding vast met de Staat op het administratief
vlak, verleent hen een ruime marge van autonomie en formuleert de beginselen
van het bestuur, het personeelsbeleid en de «financiele en boekhoudkundige»
controle.
De bijzondere regels en voorwaarden, waaronder een autonoom overheidsbedrijf zijn
opdrachten van openbare dienst vervult die het door de wet zijn toevertrouwd, worden
vastgelegd in een beheerscontract tussen de Staat en het betrokken overheidsbedrijf
(2). Deze beheerscontracten definieren de «taken van openbare dienst», bepalen
de grondregels inzake tarifiering, formuleren de gedragregels ten aanzien van de gebruikers,
leggen de financiele verhoudingen met de Staat vast en voorzien in de verplichte
voorlegging door het overheidsbedrijf van een ondernemingsplan. De inwerkingtreding
van de onderscheiden beheerscontracten betekende de automatische
schrapping van het bedrijf uit de wet van 16 maart 1954 betreffende de controle op
sommige insteliingen van openbaar nut (3)(4).
Onderhavige bijdrage beperkt zich in hoofdzaak tot de bespreking van het artikel25
van de Wet dd. 21 maart 1991. Krachtens voornoemd artikel (onder de titulatuur
«Afdeling II-Controle) wordt de controle op de financiele toestand, op de jaarrekening
en op de regelmatigheid vanuit het oogpunt van de wet en van het organiek
statuut van de verrichtingen weer te geven in de jaarrekening, opgedragen aan een
college van commissarissen. Artikel 25 regelt de samensteliing ervan, de benoeming,
de kwalificatie en de bezoldiging van zijn leden, zijn taken en zijn rapportering.
Tevens heeft de Koning krachtens par. 2 van voornoemd artikel de opdracht, de actiemogelijkheden
en het statuut van de commissarissen nader omschreven (5).
Vooraleer hierop in te gaan, menen wij het nuttig de juridische structuur van bedoelde
overheidsbedrijven te omschrijven en het college van commissarissen te kaderen in
de andere controles die ze ondergaan.
330