dictées - Webnode
dictées - Webnode
dictées - Webnode
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
© Bordas 2011 – La grammaire par les exercices 4 e<br />
<strong>dictées</strong><br />
orthographe grammaticale<br />
1 a. Observez cette phrase d’une construction identique à une phrase de la dictée.<br />
Son chocolat bu, Anna se leva et partit. (Son chocolat bu = quand son chocolat fut bu…)<br />
b. Indiquez la classe grammaticale de bu et justifiez son orthographe.<br />
bu est le participe passé du verbe boire. Il s’accorde avec le nom chocolat.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
2 Comment s’accorde un verbe dont le sujet est le pronom relatif qui ? ( page 76)<br />
Le verbe s’accorde avec l’antécédent.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Conjugaison<br />
3 Conjuguez le verbe atteindre au passé simple. ( pages 48 et 80)<br />
j’ . atteignis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . . atteignis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . atteignit<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . . atteignîmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . atteignîtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . atteignirent<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe lexicale<br />
4 Observez et mémorisez l’orthographe de ces mots, puis copiez-les deux fois.<br />
(un) abîme : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . abrupt : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
(une) côte : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (une) hutte : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe grammaticale<br />
Une fois la préparation corrigée, tournez la page et écrivez le texte que votre professeur dictera.<br />
préparation de la dictée n° 2<br />
« Survivre à un vent brûlant » – B. Solet<br />
1 Revoyez page 77 l’accord du participe passé employé : sans auxiliaire ; avec être.<br />
2 Comment s’accorde le déterminant possessif leur ? ( page 7) . Il . . . . s’accorde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . en . . . . . . nombre . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
avec le nom qu’il précède.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
3 Complétez les mots en gras après les avoir remplacés mentalement par un verbe du<br />
3e groupe (faire, partir, prendre...).<br />
Ils sont forc. és . . . . . de pass. er . . . . . par la fenêtre.<br />
Conjugaison<br />
4 Conjuguez le verbe continuer au présent de l’indicatif. ( page 46)<br />
je continue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . . continues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . continue<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . . continuons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . continuez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . continuent<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe lexicale<br />
préparation de la dictée n° 1<br />
« Une chevauchée difficile » – D’après J. Verne<br />
5 Observez et mémorisez l’orthographe de ces mots, puis copiez-les deux fois.<br />
cingler : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . haletant : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
suffoquer : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (un) calvaire : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Une fois la préparation corrigée, tournez la page et écrivez le texte que votre professeur dictera.<br />
Les textes des <strong>dictées</strong> figurent sur les pages intérieures de la couverture.<br />
123
dictée n° 1<br />
dictée n° 2 Titre : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
124<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Une fois la dictée corrigée, copiez vos corrections dans ce tableau.<br />
Fautes d’orth. grammaticale Fautes de conjugaison Fautes d’orthographe d’usage<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Titre : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Une fois la dictée corrigée, copiez vos corrections dans ce tableau.<br />
Fautes d’orth. grammaticale Fautes de conjugaison Fautes d’orthographe d’usage<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Évaluez votre dictée : 2 points par faute de grammaire ou de conjugaison,<br />
1 point par faute d’usage, 1/2 point par faute d’accent d’usage.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Évaluez votre dictée : 2 points par faute de grammaire ou de conjugaison,<br />
1 point par faute d’usage, 1/2 point par faute d’accent d’usage.<br />
Les textes des <strong>dictées</strong> figurent sur les pages intérieures de la couverture.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
votre note : . . . . . . . . / 20<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
votre note : . . . . . . . . / 20<br />
© Bordas 2011 – La grammaire par les exercices 4 e
© Bordas 2011 – La grammaire par les exercices 4 e<br />
orthographe grammaticale<br />
1 a. Le déterminant indéfini quelque peut être au singulier ou au pluriel selon son emploi.<br />
Dans le texte de la dictée, il signifie un(e) quelconque.<br />
b. Complétez ces phrases avec quelque et quelques.<br />
1. Nous resterons . . . . . . quelques<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jours.<br />
2. Le prisonnier évadé est introuvable, il doit se terrer dans . . . . . . . quelque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cachette introuvable.<br />
2 a. Le pronom démonstratif ce peut être remplacé par cela ou la chose. Le pronom ceux<br />
devient celui quand on met la phrase au singulier.<br />
b. Complétez cette phrase avec ce et ceux.<br />
Les gagnants, . . . . . . ce . . . . . . . . . seront . . . . . ceux . . . . . . . . . . qui auront fini les premiers.<br />
Conjugaison<br />
3 Conjuguez le verbe s’arrêter au plus-que-parfait. ( page 49) Le p. passé s’accorde avec le sujet.<br />
je . . m’étais . . . . . . . . . . . . . . . arrêté(e) . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . t’étais . . . . . . . . . . . . . . arrêté(e) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . . . . s’était . . . . . . . . . . . . . arrêté(e)<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . nous . . . . . . . . . . étions . . . . . . . . . . . . . arrêté(e)s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . . . vous . . . . . . . . . . étiez . . . . . . . . . . arrêté(e)s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . . s’étaient . . . . . . . . . . . . . . . . arrêté(e)s<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe lexicale<br />
4 Observez et mémorisez l’orthographe de ces mots, puis copiez-les deux fois.<br />
(un) collier : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . excellent : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
(une) existence : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . grisonner : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe grammaticale<br />
Une fois la préparation corrigée, tournez la page et écrivez le texte que votre professeur dictera.<br />
1 Le pronom relatif composé lequel, laquelle, lesquel(le)s s’accorde en genre et en nombre<br />
avec son antécédent : J’ai rencontré des personnes avec (lequel) . . . . lesquelles<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j’ai sympathisé.<br />
2 a. Les pronoms personnels le, la, les sont toujours compléments. Le verbe ne s’accorde<br />
donc jamais avec eux et il convient de rechercher le sujet.<br />
b. Complétez les verbes en les accordant correctement, au présent.<br />
Elle les crois. e. . . . . . . . . (croiser) dans la rue, mais ils ne la voi. ent . . . . . . . . . . . . . . (voir) pas.<br />
Conjugaison<br />
3 Conjuguez le verbe étonner : a. à l’imparfait, b. au passé simple de l’indicatif.<br />
a. j’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . . . . étonnions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . . . . . . étonniez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . . . . étonnaient<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
b. j’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . . . . . étonnâmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . . . . étonnâtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . . . étonnèrent<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe lexicale<br />
préparation de la dictée n° 3<br />
« Un médecin de campagne » – É. Zola<br />
préparation de la dictée n° 4<br />
« Une cour » – A. France<br />
étonnais étonnais étonnait<br />
étonnai étonnas<br />
étonna<br />
4 Parmi ces noms, soulignez ceux qui prennent un s, même au singulier.<br />
les souris • les fourmis • les logis • les abris • les corps • les champs • les poids • les temps<br />
Une fois la préparation corrigée, tournez la page et écrivez le texte que votre professeur dictera.<br />
Les textes des <strong>dictées</strong> figurent sur les pages intérieures de la couverture.<br />
125
dictée n° 3<br />
dictée n° 4<br />
126<br />
Titre : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Une fois la dictée corrigée, copiez vos corrections dans ce tableau.<br />
Fautes d’orth. grammaticale Fautes de conjugaison Fautes d’orthographe d’usage<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Titre : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Une fois la dictée corrigée, copiez vos corrections dans ce tableau.<br />
Fautes d’orth. grammaticale Fautes de conjugaison Fautes d’orthographe d’usage<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Évaluez votre dictée : 2 points par faute de grammaire ou de conjugaison,<br />
1 point par faute d’usage, 1/2 point par faute d’accent d’usage.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Évaluez votre dictée : 2 points par faute de grammaire ou de conjugaison,<br />
1 point par faute d’usage, 1/2 point par faute d’accent d’usage.<br />
Les textes des <strong>dictées</strong> figurent sur les pages intérieures de la couverture.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
votre note : . . . . . . . . / 20<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
votre note : . . . . . . . . / 20<br />
© Bordas 2011 – La grammaire par les exercices 4 e
© Bordas 2011 – La grammaire par les exercices 4 e<br />
orthographe grammaticale<br />
préparation de la dictée n° 5<br />
« Une découverte surprenante, en prison » – P. MériMée<br />
1 Précisez comment s’accorde un participe passé employé avec avoir. ( page 78)<br />
• 1er cas : il n’y a pas de COD ou le COD est placé après le verbe :<br />
Le participe passé reste invariable.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
• 2e cas : le COD est placé avant le verbe :<br />
Le participe s’accorde en genre et en nombre avec le COD.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Conjugaison<br />
2 Conjuguez les verbes prendre et résoudre au passé simple. ( pages 48 et 80)<br />
1. je . . . pris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . . . pris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . . prit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . . . . prîmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . prîtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . prirent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
2. je . . . . résolus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . . résolus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . résolut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . . . résolûmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . . résolûtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . résolurent<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe lexicale<br />
3 Observez et mémorisez l’orthographe de ces mots, puis copiez-les deux fois.<br />
geôlier 1 : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . appétissant : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
1. geôlier : personne qui garde les détenus dans une prison.<br />
4 Employez pâte et patte dans des GN qui justifieront leur orthographe.<br />
pâte : . . de . . . . . . . la . . . . . pâte . . . . . . . . . à. . . . . crêpes, . . . . . . . . . . . . . un . . . . . . . plat . . . . . . . . de . . . . . . . pâtes . . . . . . . . . . . patte : . . . . . les . . . . . . . quatre . . . . . . . . . . . . . pattes . . . . . . . . . . . . . du . . . . . . chien . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe grammaticale<br />
Une fois la préparation corrigée, tournez la page et écrivez le texte que votre professeur dictera.<br />
préparation de la dictée n° 6<br />
« Le bonheur d’enseigner » – Ch. Signol<br />
1 Revoyez pages 74 à 76 l’accord du verbe avec son sujet. Attention ! Le sujet peut être<br />
inversé ou être le pronom relatif qui.<br />
2 Revoyez page 77 l’accord du participe passé employé sans auxiliaire.<br />
3 a. Le déterminant ces peut être remplacé par ces...-ci ou ces...-là. Le déterminant ses<br />
et le nom qui le suit peuvent être remplacés par les siens (les siennes).<br />
b. Complétez cette phrase avec ces ou ses.<br />
Maxime n’a pas écrit. Et vous, avez-vous eu de . . . . ses . . . . . . . . nouvelles, . . . ces . . . . . . . . . derniers temps ?<br />
Conjugaison<br />
4 Conjuguez le verbe frémir à l’imparfait de l’indicatif.<br />
je . . . frémissais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu . . frémissais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . il, elle . frémissait<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
nous . frémissions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vous . frémissiez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ils, elles . frémissaient<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
orthographe lexicale<br />
5 Retenez cette règle : les mots terminés par le son « eur », s’écrivent presque tous<br />
–eur (ardeur, rigueur, menteur, couleur...), sauf demeure, beurre, heure, leurre (= tromperie),<br />
heurt (= choc, de la même famille que le verbe heurter).<br />
Une fois la préparation corrigée, tournez la page et écrivez le texte que votre professeur dictera.<br />
Les textes des <strong>dictées</strong> figurent sur les pages intérieures de la couverture.<br />
127
dictée n° 5<br />
128<br />
Titre : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Une fois la dictée corrigée, copiez vos corrections dans ce tableau.<br />
Fautes d’orth. grammaticale Fautes de conjugaison Fautes d’orthographe d’usage<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Titre : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Une fois la dictée corrigée, copiez vos corrections dans ce tableau.<br />
Fautes d’orth. grammaticale Fautes de conjugaison Fautes d’orthographe d’usage<br />
dictée n° 6<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Évaluez votre dictée : 2 points par faute de grammaire ou de conjugaison,<br />
1 point par faute d’usage, 1/2 point par faute d’accent d’usage.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Évaluez votre dictée : 2 points par faute de grammaire ou de conjugaison,<br />
1 point par faute d’usage, 1/2 point par faute d’accent d’usage.<br />
Les textes des <strong>dictées</strong> figurent sur les pages intérieures de la couverture.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
votre note : . . . . . . . . / 20<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
votre note : . . . . . . . . / 20<br />
© Bordas 2011 – La grammaire par les exercices 4 e
⦁<br />
⦁<br />
⦁<br />
Dictées<br />
Dictée n° 1 Une chevauchée difficile<br />
Ils atteignirent la côte de Brea qu’ils franchirent par des sentiers abrupts,<br />
Conseil<br />
Pour tout adjectif ou participe passé<br />
employé seul, on pose la question :<br />
Qui (Qu’) est-ce qui est … (+ l’adjectif) ?<br />
On obtient le nom ou pronom<br />
avec lequel se fait l’accord.<br />
le long de précipices qui n’étaient pas encore ces insondables abîmes de<br />
la Sierra Madre. Puis, le versant opposé descendu, les deux cavaliers s’arrêtèrent<br />
pour faire reposer leurs chevaux.<br />
Le soleil allait disparaître à l’horizon, quand Martinez et son compagnon<br />
arrivèrent à un village. Ce village ne comptait que quelques huttes<br />
habitées par de pauvres Indiens. D’après J. Verne, Un drame au Mexique, 1876.<br />
Dictée n° 2 Survivre à un vent brûlant<br />
Ils sont obligés de se jeter à terre sans plus penser à leurs poursuivants<br />
Conseil<br />
On repére le sujet de chaque<br />
verbe conjugué et on accorde<br />
celui-ci avec le nom ou<br />
le pronom concerné.<br />
et d’enfouir leur visage dans leurs mains. Des souffles de vent chaud les<br />
cinglent, les fouettent, maintenant sans arrêt avec force. Petit à petit,<br />
leur respiration devient haletante, ils brûlent de l’intérieur, suffoquent,<br />
éprouvent l’impression que leurs poumons éclatent, qu’ils vont s’anéantir.<br />
Et le vent continue, redouble encore de violence…<br />
Combien de temps dure leur calvaire? Ils ne se rendent compte de rien,<br />
à demi assommés, à demi évanouis.<br />
B. Solet, En Égypte avec Bonaparte, © éd. Hachette, 1988.<br />
Dictée n° 3 Un médecin de campagne<br />
Le docteur était un homme court, à la grosse tête ronde, dont le collier de<br />
Conseil<br />
Le mot a peut être remplacé<br />
par avait. Si ce n’est pas le cas,<br />
il s’agit de la préposition à.<br />
barbe et les cheveux grisonnaient. Son visage coloré s’était durci, pareil à<br />
ceux des paysans, dans sa continuelle vie au grand air, toujours en marche<br />
pour le soulagement de quelque souffrance ; tandis que ses yeux vifs, son<br />
nez têtu, ses lèvres bonnes disaient son existence entière de brave homme<br />
charitable, un peu brusque parfois, médecin sans génie, dont une longue<br />
pratique avait fait un excellent guérisseur.<br />
É. Zola, La Débâcle, 1892.
⦁<br />
⦁<br />
⦁<br />
Dictées<br />
Dictée n° 4 Une cour<br />
Cette cour était gaie à cause des gens de service qui la fréquentaient.<br />
Conseil<br />
Le déterminant démonstratif cette<br />
est suivi d’un nom féminin singulier.<br />
Le déterminant démonstratif cet<br />
est suivi d’un nom masculin singulier<br />
commençant par une voyelle.<br />
Elle était grande; le corps de logis qui la fermait au midi était tapissé<br />
d’une vieille vigne noueuse et maigre, au-dessus de laquelle était un<br />
cadran solaire dont le soleil et la pluie avaient effacé les chiffres, et cette<br />
aiguille d’ombre qui coulait insensiblement sur la pierre m’étonnait. De<br />
tous les fantômes que j’évoque, celui de cette vieille cour est un des plus<br />
étranges pour les Parisiens d’aujourd’hui.<br />
A. France, Le Livre de mon ami, 1885.<br />
Dictée n° 5 Une découverte surprenante, en prison<br />
Un jour, le geôlier entre et me donne un pain.<br />
Conseil<br />
Lorsqu’un verbe a pour sujet<br />
inversé un pronom personnel,<br />
on met un trait d’union entre<br />
le verbe et le pronom sujet.<br />
Dictée n° 6 Le bonheur d’enseigner<br />
(Charles enseigne, après la guerre, dans des conditions difficiles.)<br />
Conseil<br />
Pour différencier les terminaisons<br />
verbales en -é (-ée, -és, -ées) et en -er,<br />
on remplace le verbe par un verbe<br />
du 3 e groupe, ce qui permet de savoir<br />
si on a affaire à un participe passé<br />
ou à un infinitif.<br />
«Tenez, dit-il, voilà ce que votre cousine vous envoie.»<br />
Je pris le pain, fort étonné, car je n’avais pas de cousine à Séville. C’est<br />
peut-être une erreur, pensais-je en regardant le pain; mais il était si appétissant,<br />
il sentait si bon, que, sans m’inquiéter de savoir d’où il venait et<br />
à qui il était destiné, je résolus de le manger. En voulant le couper, mon<br />
couteau rencontra quelque chose de dur. Je regarde, et je trouve une<br />
petite lime anglaise qu’on avait glissée dans la pâte.<br />
P. MériMée, Carmen, 1845.<br />
Qu’importaient, au fond, toutes ces difficultés ! Il y avait souvent, dans<br />
les yeux des enfants, des lueurs qui ne trompaient pas: ils avaient aperçu<br />
un autre monde, deviné des richesses cachées, compris le sens d’un vers,<br />
découvert des mots ignorés. La tête haute, le regard étonné, mais ravi, ils<br />
frémissaient d’une émotion qui récompensait Charles de tous ses efforts.<br />
Alors il se mettait à rêver pour eux d’une vie féconde, où le savoir leur<br />
apporterait le bonheur.<br />
Ch. Signol, Les Printemps de ce monde, © éd. Albin Michel, 2001.
ISBN 978-2-04-732828-6<br />
-:HSMAOH=XW]W][:<br />
La collection « La grammaire par les exercices »<br />
Pour un apprentissage progressif et rigoureux de la grammaire<br />
Pour comprendre<br />
et enrichir son<br />
vocabulaire<br />
www.editions-bordas.fr