Télécharger le cours - CHU de Rouen
Télécharger le cours - CHU de Rouen
Télécharger le cours - CHU de Rouen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Traumatologie du membre<br />
supérieur<br />
Spécificités <strong>de</strong> l’enfant<br />
Joël LECHEVALLIER<br />
Clinique Chirurgica<strong>le</strong> Infanti<strong>le</strong><br />
<strong>CHU</strong> <strong>de</strong> <strong>Rouen</strong><br />
www.chu-rouen.fr/
Fractures <strong>de</strong> la pa<strong>le</strong>tte<br />
huméra<strong>le</strong> <strong>de</strong> l’enfant<br />
Joël LECHEVALLIER (ROUEN)
3500<br />
3000<br />
2500<br />
2000<br />
1500<br />
1000<br />
500<br />
0<br />
3421<br />
Epidémiologie<br />
3009<br />
2385<br />
2010<br />
1612<br />
Main Poignet Cou<strong>de</strong> Epau<strong>le</strong> Avant bras Bras<br />
172
3500<br />
3000<br />
2500<br />
2000<br />
1500<br />
1000<br />
500<br />
0<br />
3009<br />
Epidémiologie<br />
1736<br />
910<br />
Poignet Clavicu<strong>le</strong> Pronation<br />
douloureuse<br />
764<br />
521<br />
FSC Phalange<br />
dista<strong>le</strong>
Fractures <strong>de</strong> la clavicu<strong>le</strong><br />
• Fracture fréquente,<br />
• Choc direct moignon<br />
<strong>de</strong> l’épau<strong>le</strong><br />
• Fracture obstétrica<strong>le</strong><br />
– 5 à 25 / 1000 naissances
Fracture en Y <strong>de</strong> la clavicu<strong>le</strong><br />
D’après J.L. Clément D’après moi
Fractures <strong>de</strong> la clavicu<strong>le</strong><br />
• Traitement orthopédique :<br />
– anneaux, écharpe pendant 3 semaines<br />
• Traitement chirurgical : exceptionnel<br />
– 1/3 externe (clavicu<strong>le</strong> en Y)<br />
– Complications cutanée ou vasculaire
Fracture du col <strong>de</strong><br />
l’humérus<br />
• Rares : 3,5 % <strong>de</strong>s fractures <strong>de</strong> l’enfant<br />
• Choc direct, chute avec réception sur <strong>le</strong><br />
cou<strong>de</strong> ou la main cou<strong>de</strong> en extension<br />
• Gran<strong>de</strong> capacité <strong>de</strong> remo<strong>de</strong>lage (80% <strong>de</strong><br />
la croissance)
Fracture du col <strong>de</strong><br />
l’humérus<br />
• Fracture métaphysaire : 77 %<br />
• Décol<strong>le</strong>ment épiphysaire <strong>de</strong> type I ou II :<br />
23 %
Fracture du col <strong>de</strong><br />
l’humérus<br />
• Fracture pathologique : kyste osseux<br />
essentiel<br />
– Cicatrisation plus rapi<strong>de</strong>?<br />
– Immobilisation simp<strong>le</strong><br />
– Traitement secondaire
Fractures du col <strong>de</strong><br />
Traitement<br />
• Immobilisation simp<strong>le</strong><br />
• Réduction<br />
orthopédique<br />
– Appareillage <strong>de</strong><br />
Dujarrier<br />
– Appareillage Thoracobrachial<br />
l’humérus
Fractures du col <strong>de</strong><br />
l’humérus<br />
Traitement<br />
• Immobilisation simp<strong>le</strong><br />
• Réduction orthopédique<br />
• Traitement chirurgical<br />
– Embrochage élastique<br />
• Fracture instab<strong>le</strong><br />
• Grand déplacement<br />
• Fracture pathologique connue<br />
• Pronostic fonctionnel excel<strong>le</strong>nt
La diaphyse huméra<strong>le</strong><br />
• Fractures peu fréquentes (1,5%)<br />
• Nerf radial
J 0 J 21<br />
J 120
La diaphyse huméra<strong>le</strong><br />
• Traitement orthopédique<br />
– Dujarier 30-45 jours si isolée<br />
– Attel<strong>le</strong> <strong>de</strong> Mer<strong>le</strong> d’Aubigné<br />
– Appareillage thoraco-brachial<br />
• Traitement Chirurgical<br />
– Embrochage élastique (polytraumatisé, grand<br />
enfant)<br />
• Séquel<strong>le</strong>s exceptionnel<strong>le</strong>s
Le cou<strong>de</strong><br />
• Fracture supra-condylienne (6.8%)<br />
• Fracture du condy<strong>le</strong> latéral<br />
• Fracture <strong>de</strong> l’épicondy<strong>le</strong> médial<br />
• Fracture du col du radius (3,5%)<br />
• Lésion <strong>de</strong> Monteggia<br />
• Fracture <strong>de</strong> l’olécrane<br />
• Luxation du cou<strong>de</strong><br />
• Subluxation:Pronation douloureuse (8,1%)
Traumatismes du membre<br />
14%<br />
supérieur<br />
18%<br />
1%<br />
32% 25%<br />
10%<br />
Epau<strong>le</strong><br />
Bras<br />
Cou<strong>de</strong><br />
Avant<br />
bras<br />
Poignet<br />
Main
Traumatismes du cou<strong>de</strong><br />
6%<br />
15%<br />
12%<br />
12%<br />
14%<br />
41%<br />
Supra-condyliennes Condy<strong>le</strong> Latéral<br />
Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />
Olécrane Autres
Bases du diagnostic<br />
• Examen Clinique<br />
– Repères osseux<br />
– Oedème<br />
– Dou<strong>le</strong>ur<br />
– Hématome<br />
• Radio<br />
– Cartilages <strong>de</strong> croissance
Fractures supra-condyliennes<br />
4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />
– 1: Non Déplacé<br />
– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />
– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />
– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />
Jacques LEFORT
4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />
Fractures supra-<br />
condyliennes<br />
– 1: Non Déplacé<br />
– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />
– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />
– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />
Jacques LEFORT
4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />
Fractures supra-<br />
condyliennes<br />
– 1: Non Déplacé<br />
– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />
– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />
– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />
Jacques LEFORT
4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />
Fractures supra-<br />
condyliennes<br />
– 1: Non Déplacé<br />
– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />
– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />
– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />
Jacques LEFORT
Fractures supra-condyliennes<br />
4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />
– 1: Non Déplacé<br />
– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />
– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />
– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux
FSC: Principes du traitement<br />
• Réduction en urgence<br />
• Respecter <strong>le</strong>s ponts périostés<br />
• 4 mains
FSC: Reduction<br />
• Palpation <strong>de</strong>s reliefs osseux<br />
• Traction sur la main en supination et<br />
cou<strong>de</strong> en extension
FSC: Réduction<br />
• Palpation <strong>de</strong>s reliefs osseux<br />
• Traction sur la main en supination et<br />
cou<strong>de</strong> en extension<br />
• Correction du déplacement latéral<br />
• F<strong>le</strong>xion du cou<strong>de</strong>, en maintenant une<br />
pression sur l’olécrâne
FSC: Technique <strong>de</strong> Ju<strong>de</strong>t<br />
• Hyper f<strong>le</strong>xion<br />
• Amplificateur <strong>de</strong> brillance<br />
– Ne pas donner <strong>de</strong> Rotation Externe<br />
– Tourner l’amplificateur
FSC: Technique <strong>de</strong> Ju<strong>de</strong>t<br />
• Hyperf<strong>le</strong>xion<br />
• Contrô<strong>le</strong> ampli <strong>de</strong> brillance: pas <strong>de</strong><br />
rotation pour <strong>le</strong> profil<br />
• Deux broches externes
FSC: Métho<strong>de</strong> <strong>de</strong> Blount<br />
• Hyperf<strong>le</strong>xion<br />
• Ampli <strong>de</strong> brillance<br />
• Pas <strong>de</strong> rotation pour <strong>le</strong> profil<br />
• Immobilisation du cou<strong>de</strong> en<br />
hyperf<strong>le</strong>xion<br />
Contre indications<br />
Complication vasculaire<br />
Oedème<br />
Traitement retardé
FSC: Immobilisation <strong>de</strong><br />
• Plusieurs types…<br />
– Mayo<br />
– Dujarrier<br />
– Thoraco brachial<br />
l’épau<strong>le</strong>
FSC: Traction trans-<br />
olécranienne
FSC:Complications<br />
• Complications nerveuses (11%)<br />
– Pas d’indication en urgence<br />
– Chirurgie précoce si lésion complète<br />
– Surveillance si incomplète<br />
• Complications vasculaires (6%)<br />
– Réduction rapi<strong>de</strong><br />
– Main chau<strong>de</strong>: surveillance<br />
– Main blanche: exploration
Cubitus varus<br />
C’est un cal vicieux rotationnel<br />
et non troub<strong>le</strong> <strong>de</strong> croissance<br />
• Conséquences esthétiques<br />
• Risque <strong>de</strong> fracture itérative<br />
• Traitement chirurgical<br />
comp<strong>le</strong>xe et compliqué…
Cubitus valgus<br />
• Cal vicieux rotationnel<br />
• Moindres conséquences esthétiques
15%<br />
6%<br />
12%<br />
12%<br />
Condy<strong>le</strong> latéral<br />
14%<br />
41%<br />
Supra condylienne Condy<strong>le</strong> latéral<br />
Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />
Olécrane Autres
Condy<strong>le</strong> latéral
Condy<strong>le</strong> latéral<br />
Pratiquement toutes <strong>le</strong>s fractures<br />
doivent être fixées
Condy<strong>le</strong> latéral<br />
Pratiquement toutes <strong>le</strong>s<br />
fractures doivent être<br />
fixées
Cal Vicieux
• Orthopédique<br />
Condy<strong>le</strong> latéral<br />
Traitement<br />
– BABP avec immobilisation <strong>de</strong> l’épau<strong>le</strong><br />
• Chirurgical<br />
– Brochage percutané: St 1<br />
– Brochage à foyer ouvert: St 2 et 3
15%<br />
6%<br />
12%<br />
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
12%<br />
14%<br />
41%<br />
FSC Condy<strong>le</strong> Latéral<br />
Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />
Olécrane Autres
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du<br />
cou<strong>de</strong> Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du<br />
cou<strong>de</strong> Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du cou<strong>de</strong><br />
Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du<br />
cou<strong>de</strong> Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du<br />
cou<strong>de</strong><br />
Peut être instab<strong>le</strong>
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du<br />
cou<strong>de</strong><br />
R<br />
E<br />
D<br />
U<br />
C<br />
T<br />
I<br />
O<br />
N<br />
Peut être instab<strong>le</strong><br />
Peut être stab<strong>le</strong>
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du<br />
cou<strong>de</strong><br />
R<br />
E<br />
D<br />
U<br />
C<br />
T<br />
I<br />
O<br />
N<br />
Peut être instab<strong>le</strong><br />
Peut être stab<strong>le</strong><br />
Jamais stab<strong>le</strong>
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• St 1: Non Déplacé<br />
• St 2: Déplacé<br />
• St 3: Incarcéré<br />
• St 4: Luxation du<br />
cou<strong>de</strong><br />
R<br />
E<br />
D<br />
U<br />
C<br />
T<br />
I<br />
O<br />
N<br />
Peut être instab<strong>le</strong><br />
Peut être stab<strong>le</strong><br />
Jamais stab<strong>le</strong><br />
Peut être stab<strong>le</strong>
Epicondy<strong>le</strong><br />
médial:complications<br />
• Paralysie nerf ulnaire<br />
– Déplacement secondaire<br />
– Fixation percutanée<br />
• Cal hypertrophique<br />
• Cicatrice inesthétique
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• Type 1: Stab<strong>le</strong><br />
– A: Non déplacé<br />
– B: Déplacé, Réductib<strong>le</strong><br />
• Type 2: Instab<strong>le</strong><br />
– A: Déplacé<br />
– B: Incarcéré<br />
TT Ortho.<br />
TT Chir.
Epicondy<strong>le</strong> médial<br />
• Sta<strong>de</strong> 1: Stab<strong>le</strong><br />
– A: Non déplacé<br />
– B: Déplacé, Réductib<strong>le</strong><br />
• Sta<strong>de</strong> 2: Instab<strong>le</strong><br />
– A: Non déplacé<br />
– B: Déplacé<br />
– C: Incarcéré
Luxation <strong>de</strong> la tête radia<strong>le</strong><br />
• Examen Clinique<br />
• Repères radiologiques
Luxation <strong>de</strong> la tête radia<strong>le</strong><br />
• Examen Clinique<br />
• Repères radiologiques
Luxation <strong>de</strong> la tête radia<strong>le</strong><br />
• Examen Clinique<br />
• Repères radiologiques<br />
• Rechercher la fracture <strong>de</strong> l’ulna<br />
• Réduire rapi<strong>de</strong>ment
Lésion Monteggia<br />
3 types (Trillat GEOP)<br />
• Type 1: fracture diaphysaire <strong>de</strong> l’ulna<br />
• Type 2: fracture <strong>de</strong> l’olécrane<br />
• Type 3: Fracture <strong>de</strong> l’ulna associée à<br />
toute autre fracture du membre<br />
supérieur
Lésion Monteggia<br />
2 mecanismes<br />
• Trauma direct<br />
– Luxation antérieure<br />
• Trauma indirect<br />
– Luxation postérieure<br />
– Luxation latéra<strong>le</strong><br />
– Luxation antérieure
Rappel
Lésion Monteggia<br />
Traitement<br />
• Réduction <strong>de</strong> la fracture et stabilisation<br />
• Abord <strong>de</strong> la luxation exceptionnel<br />
• Lésion ancienne: ostéotomie ulna
Déborah 5 ans
Recent case<br />
• Reduce the ulna fracture<br />
• If need be add a wire<br />
• Seldom open the elbow to reduce the<br />
dislocation<br />
• Hea<strong>le</strong>d case<br />
– Osteotomy of the ulna
15%<br />
Fracture du col du radius<br />
6%<br />
12%<br />
12%<br />
14%<br />
41%<br />
Supra condylienne Condy<strong>le</strong> latéral<br />
Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />
Olécrâne Autres
Fracture du col du radius<br />
• Type 1: Non Déplacé<br />
• Type 2: Déplacé<br />
– Sans bascu<strong>le</strong>
Fracture du col du radius<br />
• Type 3: Déplacé<br />
– Bascu<strong>le</strong> < 30°<br />
• Type 4: Déplacé<br />
– Bascu<strong>le</strong> > 30°
Fracture du col du radius<br />
• Types 1 ,2, 3<br />
– Tt Orthopédique<br />
• Type 4<br />
– Métaizeau
Fracture du col du radius
6%<br />
15%<br />
Fracture <strong>de</strong> l'olécrâne<br />
12%<br />
12%<br />
14%<br />
41%<br />
Supracondylar Lateral condy<strong>le</strong><br />
Medial epicondy<strong>le</strong> Radial neck<br />
O<strong>le</strong>cranon Others
Fracture <strong>de</strong> l'olécrâne
Fracture <strong>de</strong> l'olécrâne<br />
• Non déplacée<br />
– TT ortho F30°<br />
• Déplacé<br />
– 2 broches en croix<br />
– Haubannage chez<br />
l’ado<strong>le</strong>scent
Rééducation
Fractures <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ux os <strong>de</strong><br />
l’avant bras<br />
• Formes topographiques<br />
– Fractures « diaphysaires »<br />
– Fractures du quart inférieur<br />
– Fractures à la jonction<br />
« tiers moyen – quart inférieur »
Fractures <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ux os <strong>de</strong><br />
l’avant bras<br />
• Formes anatomiques<br />
– Fracture complète<br />
– Fracture en bois vert<br />
– Fracture plastique
J 0<br />
Fractures <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ux os <strong>de</strong><br />
• Fractures itératives<br />
l’avant bras<br />
J 30<br />
J 60<br />
J 90
Fractures du tiers moyen<br />
Traitement<br />
• BABP 3 mois
Fractures du tiers moyen<br />
Traitement<br />
• BABP 3 mois<br />
• ECMES
Décol<strong>le</strong>ment épiphysaire<br />
Salter 2
Décol<strong>le</strong>ment épiphysaire<br />
Salter 2 instab<strong>le</strong>
Fractures du quart inférieur<br />
Manœuvre <strong>de</strong> « Pilcher »<br />
Kapandji
Fractures <strong>de</strong> la main<br />
• Acci<strong>de</strong>nts domestiques, sportifs<br />
• Mêmes conditions <strong>de</strong> traitement<br />
que pour <strong>le</strong>s autres fractures<br />
• Fractures diaphysaires<br />
• Fractures métaphysaires<br />
• Fractures articulaires<br />
• Troub<strong>le</strong>s rotationnels<br />
Peu <strong>de</strong><br />
remo<strong>de</strong>lage<br />
Pas <strong>de</strong><br />
correction
Fractures <strong>de</strong>s métacarpiens<br />
• Fractures métaphysaires dista<strong>le</strong>s du 5éme<br />
métacarpien<br />
– Traitement orthopédique ou ostéosynthèse
Fractures <strong>de</strong>s doigts<br />
• DE II base P1<br />
La plus fréquente<br />
Traitement : réduction et attel<strong>le</strong><br />
Risque <strong>de</strong> déplacement secondaire
Fractures <strong>de</strong>s doigts<br />
• DE II base P1<br />
• Fracture métaphysaire proxima<strong>le</strong>
Fractures <strong>de</strong>s doigts<br />
• DE II base P1<br />
• Fracture métaphysaire proxima<strong>le</strong><br />
• Fracture diaphysaire