28,8 MB - Euskaltzaindia

BERNAT ETXEPARE 'TA ARNALDE OIHENART:
ONDORIOTASUNETIK HARAT
Jean-Baptiste ORPUSTAN,
U.R.A. 1055 du C.N.R.S., Bordeaux III
(Bernard Dechepare et Arnaud d'Oyhénart: au-delà de l'héritage).
(Aitzin oharra. Izenburuan emaiten diren izenak eztitut, batzuetan aski
ausartki egiten den bezala gaur-egun, bere molde zeharretik aldatu: Garaztarrarena
berak emaiten baitauku luzaz gure eskualdetan atxiki duen moldean, eta
Mauletarrarena (sortzez), Erdi Aroan eskualde hauetan ere hainbertze erabilia
zen Arnalt —eta hau gaskoinduz «Arnaud» ofiziala— izenaren ondorio guti
aldatua, Yusef Eguiateguy-k XVIII-garren mendean: «Mosde Arnalde Oihenart»;
emaiten badu ere urrunago Arlande, erran nahi da izenaren forma aldatzen
eta nahasten hasi zela XVIII-garren mende ondarrean, ez XVII-garrenean).
SARRERA
Badakigu 1967-tik hunarat, P. Lafittek Olerkigintzako eskutitza («L'art
Poetique basque, Indiquee dans une lettre escrite a Un cure du pays de
Labourt au moys de mai 1665», Gure Herria 1967, orr. 205-229) agertu
zuenez geroz, Oihenartek ezagutzen zuela hurbiletik Etxepareren olerki lana,
eta idazkitik apur bat gehiago ere; eta kritikatzen zuela gehienik olerkaritza
zuzenaren erregeletan zituen hutsen gatik, baina ere, doi bat, gaian eta funtsean
berean.
Garaztarraz egiten zuen aipamena, egiazki hirugarrena zen. Izenik ezpazuen
emaiten, hura zuen lehen-lehenik gogoan Oihenarten gaztaroa-n, 1657-an beraz,
Irakurtzaileari eskaintzen zuen aurritz laburraren hastapenean: «Au lecteur.
Combien que les Basques ayent assés d'inclination a la Poësie, si est ce qu'ils
ont fait si peu d'estat iusqu'icy d'en observer les Regles, et mesme de les
connoistre, qu'en tout ce que nous avons, soit d'imprimé ou de manuscrit
[1]
451