28,8 MB - Euskaltzaindia

OIHENARTEN AMODIOZKO POESIEN AZTERKETA KONPARATIBOA
«C'est ce qui m'a obligé, après avoir parlé de ces Regles en un autre ouvrage,
á souffrir que ce peu de Vers, qui m'étaient échappés en mon jeune âge, voie
le jour, afin qu'il apparaisse que la pratique de ces Regles n'est pas si malaisée
en notre langue qu'aucuns se sont persuadés, et non point pour autre sujet».
II 2c: Moralezko beteginak
Usaiak manatzen zuen bezala, Oihenarten amodiozko poesia gehienetan
amorantea emazte ederraren esker txarraz kexu da, hona Grazianaz, «dohainetan
(...) harzaz maitatu»a izan nahi lukeenak, diona:
«Elkoit dakit elkorra,
Esker gabe, gotorra,
Del' enetzat, bait'are / harri bezain gogorra». (X)
Halere badago edertasun eta birtuterik baduenik:
«Hur'ezagutzen duten
Oro haren bertuten,
Goresten, eta bertzer/ari dir'ezanzutzen». (XII)
Bainan Joanaren edertasuna da denetan hutsik gabekoa, betegina: haren
gorputzaren edertasuna birtute oso eta preziatuen altxor baizik ez da, Errenazimenduko
ikuspegi neoplatonikoak nahi zuen bezala:
«Zeren baita hain haitu,
Eta zeren garhaitu
Prestuz, et'ontarzunez,/bertze nesk'oro baitu,
«Zeren dena guzia
Baita ber-zuhurtzia,
Eta jakitarzunez/orozaz gainti utzia.
Mintzatze ederretako
Zpritu are hobetako,
Adimenduz, eranzun/nik ezin bezalako ». (XIII)
Gainera, bakarra da segurtasun osoz noble bezala agertzen zaiguna, bakarra,
Erdi Aroko modan klarki «kortesatzen» dena, birtuterik baizik ez duena, eta
bakarra «Ederragoa»rekin (XXV), maitasun platonikoz maita daitekeena:
[45]
«Zurekin izatera haizu
Ezpaniz ere gorpitzez,
Alabadere banarraizu
Bethi gogoz, et'orhitzez ». (XXV)
horregatik du XIII. poesiak azpi titulu bat: Joanaren betheginzarrea:
«Orduan pausu nuke
Eta nihaur neduke,
Handiago baninz ezi/Baroin, Kont', edo Duke». (XIII)
445