28,8 MB - Euskaltzaindia

AURELIA ARKOTXA
IV
Blancas manos e pulidas,
e los dedos no espigados,
a las juntas no afeados,
uñas de argent guarnidas,
rubies e margaridas,
çafires e diamantes,
axorcas ricas, sonantes,
todas de oro labrado». (Cantar que fizo el Marqués
de Santillana a sus fijas loando la su fermosura, in
Cantares y decires)
Ronsard-ek Nabarra-ko Margaritarentzat idatzi zuen Blasoinean aipatuko
du haren egiazko ileen kolorea, baina, halere, ezin da egon ile urreztatuen
aipamenik egin gabe:
«Son chef divin, miracle de nature,
Estoit couvert de cheveux ondelez,
Noüez, retors, rescrepez, annelez,
Un peu plus noirs que de blonde teinture».
Biziki zaila zen, beraz, emazteari originaltasun bat ematea; Ronsard, bertze
nonbait, ausartzen da erratera Cassandre beltxarana dela bainan gehienetan
emazte ile urreztatuaren kodigoaren barrenean gelditzen da. Lope de Vega-k,
berriz, momentu batean dioelarik «Pero aunque sois morena sois hermosa»
(Soneto 149) erakutsi nahi du badakiela kodigo horiekin hausten...
Oihenartek emaztearen gorputzaz egiten dituen aipamenak arras ohiak
dira salbu, hor ere, Beltxaran baten aipamena (ohar gaitezen, haren gorputzaren
edertasuna duela bakarrik aipatzen, bertze deskribapenik egin gabe:
«Zer probetxu edertazuna
Da hire gorputzean». (XI)
Bainan ikus dezagun, xehetasun gehiagorekin, zer nolako emazte-edergintza
agertzen den Oihenarten poesietan.
II 2: Emazteen izenen semiologia:
Emaztearen edertasun fisikoa aipatu baino lehen. haren izena bera edertasun
seinale bezala agertuko zaigu, ez baitira, ikusiko dugunez, au hasard erabiliak izanen.
Joanaren kasua salbu, aise pentsa daiteke, sarreran aipatuaren arabera,
gainerako izenak fiktiboak direla.
Etsamina ditzagun. Denetara zazpi dira 21, zazpi birtuteak bezala; Ronsard-
21 1657 urteko liburuan direnei, 1664-ean (HEGIATEGik dioenez) publikatuak izan
zirenak gehituz.
434 [34]