28,8 MB - Euskaltzaindia

OIHENARTEN AMODIOZKO POESIEN AZTERKETA KONPARATIBOA
dute sagarraren eskaintzea amoros komita bat zela 13. Gainera 1571.eko Ronsarden
komentagile batek azpimarratzen du zer analogia baden sagarraren borobiltasun
eta emaztearen gorputzaren borobiltasunaren artean (buru, begi, matel,
titi, sabel, izter...)14
Baratze: bereziki XXVI an. 15. Baratzearen inportantzia Antikitate guzian dager;
grekoerromatar zibilizazioan, bixtan dena, baita ere Sortaldeko lurraldeetan,
Pertsian bereziki.
Artizar: XV. poeman amoranteak «en' artizarra» erraten dio emazte maitatuari.
Izarraren itxura hori arras erabilia izan da amodiozko poesian, artizarra Venus
baita, Fernando de Herrera-ren neurtitz hauek erakusten duten bezala:
«Hacer no puede ausencia que presente
no os vea yo, mi Estrella, en cualquier hora,
que cuando sale la purpúrea aurora
en su rosada falda estáis luciente.
Y cuanto el sol alumbra el Orïente
en su dorada imagen os colora,
y en sus rayos parecen a deshora
rutilar los cabellos y la frente.
Cuando ilustra el bellísimo lucero
el orbe, entre los brazos puros veo
de Venus encenderse esa belleza.
(...)» (Soneto 72)
II EME-EDERTASUNAREN KODIFIKATZEA
II 1: Europar iturriak:
Oihenarten poesietan agertzen diren emazteen (ezkontidearen hil-kexua
salbu) kalitate handiena edertasuna da eta edertasun hori ez da lanjerosa, ez
da «bekatu» seinale. Oihenartek goraipatzen duen edertasuna Errenazimenduak
Europa osoan zabaldu zuenaren ildoetatik dabil, erran nahi da jadanik arras
erregela berezi batzuen pean mugatua. Hona zer dioen Sara F. Matthews
Griego-k:
13 Ikus OVIDIO-n (heroidez, XX) CIDIPEren ipuina.
14 RONSARDen komentagile batek zioen, 1571ko argitalpenean:
«Tout ce qui est de plus délicat en amour tire sur la forme ronde, la teste, les yeux, les
joues vermeilles... les tetins, l'enflure du ventre, les genoux, le rond des cuisses et autres
belles parties de la femme».
Ikus ere Belleau-k zioena:
«Toute sorte de pommes et principalement les oranges sont dédiées à la Volupté, aux Grâces
et à I'Amour».
15 Ikus J.B.ORPUSTANen artikulua (in op. cit.)
[29]
429