28,8 MB - Euskaltzaindia

AURELIA ARKOTXA
«En moy saisons, & aages finissantz
De jour en jour descouvrent leur fallace,
Tournant les Jours, & Moys, & ans glissantz», (Délie XXXXVII)
Denboraren pasatzea eta bereziki heriotzaren gaia aipatzeko agertuko zaigu
ere lore ximelduaren itxura, ez preseski amodiozko poema batean, baizik eta
bere emazte zenaz Oihenartek idatzi zuen hil-kexuan:
«Girofleiak, uda beroan,
Ur-peituz lehenik ximaltzen
Baitir' eta net gero galtzen» (XVII)
Virgilio, Ovidio, Ronsard eta bertze anitz poetek erabili zuten gai hori
aurkitzen dugu ere Santillana-ko Markesaren bertsu batean maiteaz hustu den
hiriaren metafora gisa:
I 4c: Itxura batzuk:
«Gentil dama, tal parece
la ciudad don vos partistes
como las campañas tristes
do el buen capitán fallece.
(...)
I
II
«Parece como las flores
en el tiempo del estío,
a quien fallesce rocío
y fatigan los calores». (Otras coplas que fizo el
Señor Marqués de Santillana)
Emaztearen gorputza laudatzeko, poetek gehienbat naturan aurki zezazketen
itxura adierazgarrienak erabiltzen zituzten. Halere, kontestu berezi horretatik
kanpo agertzen diren bertze itxura batzuk ere interesa merezi dute, hala nola:
Girofleiak: ikusi dugunez lorearen sinbolika orokorrari lotua agertzen zaigu,
biziaren hauskortasunaren seinale ximeltzen hasten den bezain laster; Theokritoren
idazki batean girofleia (xuria) biziturri eta plazerraren sinbolo izanen da,
arrosa, mirubelar eta ardoarekin batera:
«Bainan egun hartan mirubelar edo arros edo giroflei xurizko korona bat
buruan, oporrean hartuko dut ardoa, sutondoan etzanik nagola». (Thalisiak)
Sagarrondo, sagar: XXVI. poeman ikusten ez den bezala, grekoerromatar
Antikitatean, sagarra amodioaren sinboloa zen. Catullo-k eta Ovidio-k erakusten
428 [28]