28,8 MB - Euskaltzaindia

OIHENARTEN AMODIOZKO POESIEN AZTERKETA KONPARATIBOA
«Po, ben puo' tu portartene la scorza
di me con tue possenti e rapide onde», (Dal Canzoniere, CLXXX)
eta hari segituz Maurice Scève-enetan:
«Tu cours superbe, ô Rhosne, flourissant
En sablon d'or, & argentines eaux». (Délie CCVIII)
Diren irudiak, petrarkisten idatz moldeak segituz, amorantearen maitemintzeari
lotuak dira eta nahiz iduritzen zaigun han hemenka gure herriko zuhaitz,
baratze eta lore atxematen ditugula, gehienetan itxura konbentzionala batzu
bertzerik ez dira. Amoranteak bazter lekuak maite dituenez geroz, naturan
du atxemanen bere kontsolazione bakarra.
I 4: Amorantea eta Natura
Petrarca-ren poesian, amoranteak bere zorigaitza bakardadean jasaten du,
ez ditu jende tratu eta jendez beteak diren tokiak gogoko, gustora sendi da
naturaren artean, bihotzean dakarren segeretua zuhaitz, oihan eta bazterrekin
partitzen ahal baitu; han du bakarrik bakea lortzen.
Bazterrak eta poetaren arteko konplizitate bat horrela da sortzen.
I 4a: Naturaren sinpatia
Oihenarten poesian arras gutti agertzen zaigu Petrarca-k eta neo-petrarkistek
hainbertze aldiz tratatu zuten gai hori; hastapenean, bizi zen sendimendu
batekin lotzen ahal zen gaia, bertze kasu ainitzetan gertatu zen bezala, gai
konbentzionala bilakatuko da Petrarca-ren segitzale anitzentzat, ez hala bixtan
dena Maurice Scève batentzat edo Agrippa batentzat.
bat:
Hona Oihenarten poesian naturaren sinpatiaz atxeman dezakegun aipamen
Neguan datza
Landan izotza:
Ezt'en'ohatza
bezanbat latza. (XVI)
I 4b: Amodio eta Naturaren sasoinak
Emaztearen edertasuna, zuhaitz lilitu baten par baldin bada, harekin
maitasuna egitea, haren fruituak jastatzea 10 bezala liteke, bainan, preseski, esker
txarreko ederrak ez du bere gorputza fruitutzera utzi nahi:
10 Hemen sagarraren jatea; Laur karbarien eresian, sagarraren itxurak Biblian Ebak jaten
duen fruitu bezala agertzen da, hemen, aldiz, Antikitatean zuen sinboloa atxikitzen du. Laur
karbaren eresiaz, ikus in Bulletin du Musée Basque ° 133, 1 e Semestre 1992, J.B.O.
ORPUSTANen artikulua «Réalisme rural et Fantaisie narrative chez A. d'Oyhenart...»
[25] 425