28,8 MB - Euskaltzaindia

OIHENARTEN AMODIOZKO POESIEN
AZTERKETA KONPARATIBOA
Aurelia ARKOTXA,
U.R.A. 1055 C.N.R.S., Bordeaux III
Oihenarten lan literarioetaz hitz egiterakoan lehen oztopoa garaiak dakargu,
garaiaren urruntasunak, erran nahi da, guretzat, Erromantismotik lehenagoko
den garai bat... Bigarren oztopoa hemen tratatuko den gaiaren baitan atxeman
dezakegu: amodioaz mintzo zaigunean, Oihenart esperientziaz mintzo ote zen?
aipatzen dituen emazteak, maitasun inguruan diren gertakizunak, bizi ote izan
zituen? Hitz batez: Joana bere ezkontideaz egin hil-kexutik kanpo, esperientzia
intimo baten aztarnak atxeman ote ditzakegu Oihenartek utzi dizkigun 21
amodiozko poesietan?
Erantzunak guretzat baldin baluke ere garrantzirik, ez dirudit horrela
zenik preseski Oihenarten garaian, garai hori zentzu zabal batean hartuz.
Soako batek ekar diezagukeen berri bakarra hauxe liteke: Oihenartek ez
dituela bere amodiozko poesiak emazte maite bakar baten zeinupean idatzi
izan nahi, bertze ezagut zezazkeen poeta batzuk egin izan zuten gisan (XIII.
mendean Dante-k Beatrice, XIV.mendean Petrarca-k Laura, XVI.enean, Olivier
de Magny-k Louise Labé poeta, Maurice Scève-k Pernette du Guillet («Délie»)
edo Agrippa d'Aubigné-k, bere Primadera-n Diane Salviati, eta Garcilaso-k
Isabel Freyre...).
Oihenart hor Ronsard (1524-1585) baten (oroit honek aipatzen dituen
Cassandre Salviati, Hélène de Surgères, Marie e.a.) eta Lope de Vega (1562-
1635) baten ikuspundutik (ez ote zituen honek Elena de Osorio, Isabel de
Urbina eta Marta de Nevares kantatu?) frango hurbil dabil. Baina Oihenartek
aipatzen dituen emazteei (Joanaren kasua aparte utzirik) zail liteke deitura bat
ezartzea, menturaz ez direlakotz sekulan izan, sekulan izan ez ziren bezala
Ronsard-ek aipatu emazte anitz.
Nahiz Oihenartek ez duen bere burua poeta handitzat hartzen' eta nahiz
poema gutti utzi digun, konbeni zaigu aztertzea zein neurritan bere amodiozko
Ikus Art Poétique
[1] 401