28,8 MB - Euskaltzaindia

) Tragaza (gezia):
c) Zeta:
OIHENARTEN AMODIOZKO NEURTITZEN TEMATIKA
Et'ene bihotz gaxoak
higanik, maita-sari,
herskailu ordari,
zitin tragaza-xiloak247.
Leunez, baitare mehez,
zetaren gainekoa248.
Adatsa ikustekoa
aztaleranokoa
d) Burdina, altzairua, beruna:
e) Hautsa:
Ez, ez, ahal aint'engana;
eztun alzeiru, ez burdina,
ez-eta berun hotza249.
Ezpanezazu
hauts gertha naite25 0.
f) Igeltsua (kisulabea):
Zurekin batu
et'aize gabe.
Su naiz bilhatu
ta kisu-labe251.
Ezkontideen hil-kexua delakoan (hots, Joana emazte hilan eskainitako hileresian)
musak eta Febus mitologiakoa nabarmen («Ezi balitu Jainko atxeter/
(zeinen baitzarete bereter) /izenez Phebus deritzanak»).
247 IX. atala, 1. ahap.
248 X. atala, 4. ahap.
249 IX. atala, 2. ahap.
250 XVI. atala, 11. ahap. Baita: «Laster hil dadin,/zuhaurk egigu; /ilhaunt enadin, ahal
daidizu» (XVI. atala, 10. ahap.).
251 XVI. atala, 9. ahap. Kisu = lat. gypsum-etik.
Hasieran aipatzen genuenez, Oihenarten mintzaira arkaizanteak gaur egun itzalirik dugun
hitz eta adizkera anitz. Hona pilaturik neurtitzetako adiz sintetiko zenbait, batzu, dagoeneko,
testuan azalduak: Baitagidazu, narrain, nakutsun, zindiaurizan (jaugin aditzatik), banatxeko,
dakusat, diraukedala, neroske, dauntzanak (etzan aditzatik), datxen (etxeki aditzatik), baderragu,
derrakegu (erran aditzatik), leriztan, zaramatza, bailedas(e), derakustano, derakuskegu, negizu
(egin aditzatik) narraizu (jarraitu aditzatik), badagidazu, eta abar.
[49]
399