28,8 MB - Euskaltzaindia

LUIS MARIA MUJIKA
Salaketa, oraindik, gaitzagoa clamaren jarrera, gotorra ez ezik, elkorra eta
eskergabea denean, eta, azken finean, harri bat bezain gogorra:
Elkoit dakit elkorra,
esker gabe, gotorra,
del'enetzat, bait'are
harri bezain gogorra134.
Joana emaztekiaren jarreretan gorreriak ez du zentzu gaitza, ona baino,
bere amodioak besteenganako ixtura azaltzen duelako:
A[diz bi beharriak
xuri miragarriak
saldoa maitariri
gorheritan jarriak135
Hemengo aipamena Joanaren fisikoa deskribatzean, hots, belarrien lerdentasuna.
Oihenartek, maitaminduaren fisiko lerdena ez ezik, haren jarrera esklusiboa
goratzen du; bera ez den beste edozeinekiko gorra da Joana.
Azkeneko maita-neurtitzetan gortasuna antitesietan bilduta gortharzuna
(goritasuna = ardor) eta gortharzuna (gorreria) anean jokua eginez, lehenengoan
bigarrengoaren kontraesana ematen delarik:
Nik gortharzun, zuk gortharzun,
derakuskegu elkarri,
biek bardin bermertarzun
dugu hetan ezarri136.
Kexu baten isladapena hurrengoan ere:
Enezazula ga[ gorrez,
kalte jin lakidizu,
bana galde nauzun horrez
ukenduru negizu137.
Ondorengo adibidetan gotor eta gogor epitetoak azalduko zaizkigu. Goikoen
arabera, gehienetan, maitale hotzaren jarrera salakizun, amodioaren alorrean
kontrajarrerak areagotuz.
134 X. atala, 11. ahap. Elkoit = bakarrik. Elkorra = lehorra.
135 XIII. atala, 12. ahap. Saldo = samalda, multzoa. Gorheritan inexibo ezmugatuan, —
eri atzizkiak eritasuna adierazten duelarik sugurreri, itsueri, urguneri hitzetan bezala. Ikus
Lafon «Notes pour..», 78-79. or.
136 Beste zenbait olerki, II. 3. Lafonek pasartea honela itzultzen du: «Je me montre
ardent (goritik abiatuta), et nous sourde (goretik abiatuta): tele est notre attitude mutuelle.
Nous avons mis deux une égale opiniâtreté» (Traduction française des poésies d'Oihenart, 33.
or.).
137 Beste zenbait olerki II. 5. ahap. fin lakidizu = etor lekizuke. Negizu = egin nazazu.
380 [30)