28,8 MB - Euskaltzaindia

OIHENARTEN AMODIOZKO NEURTITZEN TEMATIKA
onhetsirik eztudala,
bana horregatik hura
ezta nizaz arrengura120
Xuriari ere kexu bera behar bezala «axolati» ez dela salatzean; ez du
ardurarik hainbeste maitatu duena saminduratik ateratzeko. Beraz, bestetan
bezala, mesprezutik jasoriko protesta:
Bena hura, hargati,
nizaz ezt' axolati,
et'enu itoiten, berak
sartu nauen phenati121.
Etzintezkea jagoiti unha
ene hain gaizki tratatzez?
Beti zuzaz ezin enzuna
lan duketa deitoratzez?122.
XV. JELOSKORTASUNA
Amodiozko lirikan hau da gairik oparoenatekoa, bai euskal esparruan, eta
bai kanpotikoan. Ertaro osoa horren lekukoa da. Aski da Probentzako trobalarien
lirika aztertzea. Beste hainbeste Gaztela, Italia ala Portugalgoa.
Etxeparerengan maita-joku gisa azaltzen da. Gainera, jeloskortasuna, maiz,
gorrotoa, higuina eta malurarekin lotzen da.
Oihenartengan jeloskortasuna, bereziki, Argia eta Beltxaranaren kasuetan:
Gauik, egunik,
eztinak hunik,
hireki ezpaniz, Argia123.
Maitaleak ezin du jasan dama ikusi gabe, eta gurari horretan ez du
etengabetasunik, ezen eta «gauik, egunik,/eztinat hunik» dio. Jarrera jeloskorra,
benetan, Argia damari erakutsia.
Poetak ezin du itxaron. Toki sekretuan maitamindua noiz aurkituko urduri
dago, desoseguz dago. Topaketaren aldia irrika biziz espero du:
120 VII. atala, 2. ahap. Arrenkura = ardura, interesa. Erran baderaukat = esan badiot.
«Arrenkura» rencura erromanikotik. Eta hurrengoetan: «Ez behin-ere gogorik, /niri hunki
egitekorik» (VII. atala, 5. ahap.). «Ban', ene zori gaitzetan,/ enaiz orano deusetan» (XV. atala,
2. ah.).
121 X. atala, 14. ahap. Atsotitzetan axol/ hitza, 226, 252.
122 Beste zenbait olerki, V 1. ahap.
123 III. atala, 1. ahap.
[27] 377