28,8 MB - Euskaltzaindia

Ildo beretik:
LUIS MARIA MUJIKA
Aldiz naiz latzen,
bilhatuz batzen,
ban'ez ber zaitudanean104
Amodioa (diru-ordain denean) benetako maitasun -salketa gisa salatzen da:
Amets, al'egia, d'ote enzuna,
emaien duzula zur'edertarzuna,
hon eztaritzozunari,
moien apur baten sar?105
Bestetan gisa, salaketa paralelismotan bilduta eman daiteke. Beraz, hurbiltasunari
urruntasuna dagokio amodiozko arazoetan. Damak urruntzean ahantzi
egiten du maitemindua, eta hurbiltzean, berriz, arduraeza eta gaitza azaltzen:
Urruntzen nitzauzunean
nizaz eztuzu orhitzerik,
ez, hurrentzen nizanean,
zein ere den ikertzerik106
XIV. DAMAREN ARBUIOA ETA MESPREZUA
Erraza bihurtzen da arbuioaren tematika amodiozko neurtitzetan bilatzea.
Damaren aldetik jarrera arbuiatzaileak aski nabarmen trobalarien ahoan, eta,
ondoren, ernazimenduko poesia zabalean.
Euskal lirika ahozkoaren esparruan ere argi jarrera arbuiatzaile bera.
Komeni da Etxepare ere kontutan edukitzea, bere poetikan ertaroko oihartzunak
eroso aurki daitezkeelako, eta, prezezki, hemengo kasura egokituak:
Jauna gerthuz hik dadukak porfidia handia.
Ixil endin nahi nikek ¡ala ene fedia!
Hitz gutitan adi ezak, nahi baduk, egia:
hiretako eztiadukat gerthuz neure buruya107
Horrelako banitatez ni segur uztazu;
probetxurik eztukezu eta zinhets nazazu108
1' IV. atala, 8. ahap. Egungo euskaran litzateke: «Aldiz lazten naiz zu bilatuz, soilik
ez bazaude ere...». Lafonez: «Au contraire, j'éprouve une impressión pénible quand, á force
de vous chercher, je vous rencontre, mais pas seule» («Traduction français...», 9. or.).
105 VI. atala, 1. ahap. Moien apur bat = dirubide txiki bat. Eztaritzozunari = eritzi ez
zaizunari. Baita: «Eztuzu zer uka, zarel'ogenduru,/ ez har ait'amer nahia stakuru» (Ibidem,
3. ahap.).
106 VII. atala, 5. ahap. Ikertzerik = ardurarik, begiramendurik. Lafonez «Soin, bon
traitament...» («Notes pour...», 65. or.).
107 B. Encepare, Olerkiak, 142. or.
108 B. Encepare, ibidem.
374 [24]