28,8 MB - Euskaltzaindia

eti tink eta ekhuru;
zein, manura
er', ardura
erpai, ern'et'aiduru14.
LUIS MARIA MUJIKA
Hemen guztizkotasun hori jarrera psikologikoz (ardura) eta ern(e) eta
aiduru epitetoen bitartez isladaduta. Zintzotasunak, gainera, jarrera horretan
eustea eskatzen du, beti esperantzari ateak irekirik:
Horiegatik
orogatik,
etzintuzket ehula
banintz fida
zuk gupida
noizpait nindukezula15
Iraupenean sostengatzen da, bada, maitasuna, eta bertan datza, gerorantz
ere, maitalea bereganatzeko bermerik trinkoena16
Dena den, zintzotasun absolutizatzaile eta eskluitzaile horretan poetak
tenore berezia maitearen gogortasuna salatzeko kontrajoeraz:
Zuzaz berzerik
nehor maiterik
eztudalarik herrian,
ze bezain gorrik,
ez hain gogorrik
eztudala d'agerrian17.
Bi mutur horiek, hots, fideltasuna eta maitatuaren gortasuna nabariago
ondorengo orritan. Gortasuna maitasun ororen kontraispilu da; okerrago,
oraindik, kontraispilua arbuio definitibo bihurtzen denean, Oihenarte poetak
errezeloa duen bezala.
Ondorengo pasartean nabarmen maitasun horren bakarrekotasuna edo
esklusibitatea. «Nik eztut ehor maite zu beizi»1 8. Anderekia, ordea, arbuioaz
salatzen du: «Zuk zeren nahi nuzu ireizi? (arbuiatu) » 19 . Baten ardurak bestearen
mesprezua eta desardura du ordain. Kontraposizioak «oro harena naizala» eta
«ezta nizaz arrengura» anean:
14 II. atala, 14. ahap. Ekhuru/ekhürü (zubereraz) «tranquilo» esanahiaz, lat. securus
etimologikotik hurbil.
15 II. atala, 9. ahap. Lafonek zailtasunak aurkitzen ezinsusquet dela eta. Ikus art. c. 64 or.
16 «Zeren nol'ene maite/ukeiteak iraite/baitu, hur'ere agian /luzcan gora daite» (XIII.
atala, 30. ahap.).
17 IV. atala, 1. ahap. D'agerrian = nabarmen («II est en vue, á decouvert») (Lafon, art.
c. 67. or.).
18 V. atala. 1. ahap.
19 Ibidem.
356 [6]