28,8 MB - Euskaltzaindia

f4
OIHENARTen ATSOTITZAK ETA POEMA BERRIRAKURR!Z
ils frappent pluraletan, eta beste berdintsuetan. Eta halako hitzetan bukatzen
direnak oro dira emeak. Eta beste bokalez amaitzen diren bertsolerroak denak
arrak dira e bokal itxian edo azentu zorrotzez kargatuak diren hitzak hala
nola hitzok, bonté, charité, frappé eta beste berdintsuak. Philippe Desportes71
-enak diren bertsolerro hauetan froga ikus dezakezunez:
O nuit, jalouse nuit contre moi conjurée,
Qui renflames le ciel de nouvelle clarté,
T-ai-je donc aujourd'hui tant de fois desirée
Pour are si contraire à ma felicité?
Badakusazunez lau bertsolerrok e bokalez amaitzen dira, baina lehena
eta hirugarrena e itxi edo emeaz. Hona bada zergatik bi bertsolerrook emeak
diren eta é zorrotzez amaitu beste biak, hamabi silabako arrak, beste biak,
ordea, bakoitza hamahiru silabako den. Gauza beraz konturatuko zara Despor
tes-en kanta beraren beste lau bertsootan:
Je 72 vais, je viens, je fuis, j'écoute et me promène,
Tournant toujours mes yeux vers le lien désiré
Mais je n'avance rien, toute la rue est pline
De jaloux importuns dont je suis éclairé.
Frantses poesiaren eta beste hiru hizkuntzakoen artean aurkitzen den beste
diferentzia da frantsesak ez duela ezagutzen italianoek sdruccioli, espainolek
esdrújulos eta beraiek glissans ditzen dituztenak. Beste hiru hizkuntzotako
bertsoetan, eta bereziki latinean, maizenik aurkitzen direnak hiru silaba edo
gehiago duten hitzetan amaitzen direnak dira,
f5
zinetarik azken biak labur eta aitzin-azkenaurrekoa luzeak diren. Grekotarren
eta latindarren oin daktilikoa osatzen dutenak halaxekoak dira. Bertso molde
honek osoa izatearren errima emeek egiten dutena baino osatuagoa behar du
izan. Alegia, hiru silaba, edo bederen bi eta erdi, Petrarcaren Amodio Garaipenaren
(I. Kap.) bertso hauetan ikus dezakezunez, non bigarrena, laugarrena eta
sigarrena sdruccioli edo glissans diren, eta bisilaba t'erdi dituzten erriman,
hots, -oglio:
Vidi un vittorioso e somno duce
Pur com'un di color che'n campidoglio
Trionfal carro a gran gloria conduce.
" Philippe Desportes (Chartres, 1546- Bonport, 1606). Contre une nuit trop claire. Poèmes
choisis et présentés par Jean-Yves Masson. Orphée. La Difference, 1989, 63.
72 33. bl.
[15] 309