28,8 MB - Euskaltzaindia
28,8 MB - Euskaltzaindia 28,8 MB - Euskaltzaindia
- langilea EMAZTEA OlHENARTEK BILDU ATSOTITZETAN Dakigularik zenbat eta zenbat erran zahar baden emazte alferren kontra, uler daiteke emazte langileak daukan balioa. 281. Irunez oihaldun da gur'andrea, ez alfer egonez. Alabaina, langile izatea da kalitate haundia, ez bakarrik emakumeentzat, gizonentzat ere. Anitz barkatzen zaie gizoni langileak balinbadira, bereziki laborari etxeetan. 639. Latsari onari eztakidio falta latsarri. Latsariak emazteak izanez, emazteari dagokio atsotitz hau. Langile ona beti ongi tresnatua da. Aurkako atsotitzek eskaintzen dute langilearen balioa: • La mujer que poco hila tarde hace luenga tela. • La mujer que poco hila siempre trae mala camisa. Langilea, aldiz, beti prest dago. • La mujer aseada, la cama hecha, la cabeza tocada. - fidelitatea 42. Artzainaren emaztea, arratsean eder. erran nahi baita bere senarraren zain dagoela eta ederki jaunzten dela haren hartzeko etxeratzen delarik. Baina denbora luzaz mendian delarik artzaina, ez ote da bertze batentzat apaintzen? Espainolak erran zahar berbera dauka: • La mujer del pastor a la noche se compon. Mariñelaren emaztea etxean gelditzen da senarraren beha, dakielarik arrisku haunditan dabilela: 286. Itsasturuaren emaztea goizean senhardun, arratsean alhargun. - umiltasuna Jadanik aipatu izan da: 406. Senhar duenak jaun du. horretan erakustera ematen dela senarraren meneko dela emaztea. Baina, nahiz ez den euskal erran zaharretan agertzen, badakigu emazteak bere gain daukala etxea eta nagusi gisa dagoela etxe barnean. Aski abila da nahi duenaren egiteko. Hala dio frantses errefrau batek: [19] • Ce que femme veut Dieu le veut. 291
JEAN HARITSCHELHAR Emaztearen botereaz diote bertze errefrau espainolek: • La mujer y el oro lo pueden todo. • La mujer sea igual o menor si quiere ser señor. • La mujer compuesta a su marido quita de puerta ajena. Azkenean, nor da jaun eta jabe? - elgarrekilako amodioa Errana da amodioz ezkontzea ez dela gauza ona, laster hozten dela amodioa. 467. Urthaur dira amorez ezkontzea eta urrikitzea. Jadanik aipatu dugu atsotitz hau erakusteko zer ziren ezkontzaren arriskuak. Halere, bertze erran zahar batzuk aitortzen dute amodiozko ezkontza zoriontsua izan daitekeela. 186. Gauza onhetsirik ezta onheslearentzat itsusirik. Halako duda bat banuen ez jakinez zer erran nahi zuen «gauza» hitzak. Itzulpena argi dago: «Il n'y a point de laides amours pour celuy qui ayme». Amodioak denak garaitzen ditu. Frantsesez: • Il n'est nulle laide amour ni belle prison. 310. Maitatzeak maitatze du hartze. Hau da, dudarik gabe, atsotitzetan den ederrena, amodioz betea, elgarrekilako maitasuna goraipatzen duena, bakoitzaren amodioa bertzearenaren iturria delarik. Maitatzeak mirakuilu haundiak egin ditzake, hala nola bizi guztiko maitasuna. 368. Onhets nezan gure atsoa iduri zekidan neskatxoa. Amodioz beteak diren bihotzek eta begiek gaztetzen ditu maitatzen den emaztea; zaharra izanagatik beti gazte agertzen da. Maitasunak suntsitzen du denbora. • Aymer est doux, non pas amer Quand est suivi de contre aimer. Atsotitz hau pareka daiteke «Maitatzeak maitatze du hartze» delakoarekin, bertzea aldiz honekin: • Vieilles amours et vieux tisons s'allument en toutes saisons. 292 [20]
- Page 227 and 228: ALFONSO IRIGOYEN H 206.Habia eguin
- Page 229 and 230: ALFONSO IRIGOYEN 240.Hiri sionat Al
- Page 231 and 232: ALFONSO IRIGOYEN I vocala 272.Idia
- Page 233 and 234: 305.Lusazen duenac estu epazen. ALF
- Page 235 and 236: ALFONSO IRIGOYEN 336. Nihaur ninsan
- Page 237 and 238: ALFONSO IRIGOYEN 3e7. Ongui eguiten
- Page 239 and 240: ALFONSO IRIGOYEN 398.Prestazen esad
- Page 241 and 242: ALFONSO IRIGOYEN 432.Seinua ensun n
- Page 243 and 244: ALFONSO IRIGOYEN 457.Vr-garbisura i
- Page 245 and 246: ALFONSO IRIGOYEN 487.Atebati segoen
- Page 247 and 248: ALFONSO IRIGOYEN 518.Gafturequico h
- Page 249 and 250: ALFONSO IRIGOYEN 552. Bardin da alf
- Page 251 and 252: ALFONSO IRIGOYEN 583. Erhogoa da it
- Page 253 and 254: ALFONSO IRIGOYEN 620.Haurrac athean
- Page 255 and 256: ALFONSO IRIGOYEN 649.Nahiago dut ar
- Page 257 and 258: 676.Vrrun hiriti, vrrun offagarriti
- Page 259 and 260: ATSOTIZAC EDO REFRAVAC, Prouerbes,
- Page 261 and 262: JEAN HARITSCHELHAR • Une bonne fe
- Page 263 and 264: JEAN HARITSCHELHAR 675. Urrunera do
- Page 265 and 266: Bertze biak biltzen ditu honek •
- Page 267 and 268: JEAN HARITSCHELHAR Adardun nahi bal
- Page 269 and 270: 193. Gizon bizar peituti eta emazte
- Page 271 and 272: JEAN HARITSCHELHAR 561. Bertzeren e
- Page 273 and 274: JEAN HARITSCHELHAR • La hembra ab
- Page 275 and 276: JEAN HARJTSCHELHAR 217. Haur duenak
- Page 277: JEAN HARITSCHELHAR 351. Ohaidea onh
- Page 281 and 282: JEAN HARITSCHELHAR Jean HARITSCHELH
- Page 283 and 284: PATRI URKlZU Esku artean erabili di
- Page 285 and 286: 2. ATSOTITZEN HELBURUEZ PATRI URKIZ
- Page 287 and 288: PATRI URKIZU moldiztegiratuak arrun
- Page 289 and 290: PATRI URKIZU 242 Hira bera da hirga
- Page 291 and 292: PATRI URKIZU 6. Pikatuak erraiten d
- Page 293 and 294: ARNAUD OIHENART Euskal poetika L'ar
- Page 295 and 296: PATRI URKIZU Zortzi bertsolerro hau
- Page 297 and 298: PATRI URKIZU I'che gioir di tal vis
- Page 299 and 300: PATRI URKIZU Beharrezkoa da, ordea,
- Page 301 and 302: Quantum potes tantum aude Quia maio
- Page 303 and 304: Lignum 92 crucis Signum ducis, Sequ
- Page 305 and 306: PATRI URKIZU Cuius animan' gementem
- Page 307 and 308: Nullus patet hic amicus, Solus ades
- Page 309 and 310: PATRI URKIZU zazpi silaba besterik
- Page 311 and 312: Operante spiritu Sine viri coitu, G
- Page 313 and 314: PATRI URKI2U egin nahi izan zituen,
- Page 315 and 316: PATRI URKIZU hitz bera erepikatuz m
- Page 317 and 318: ANDRES URRUTIA 1. SARRERA: HIZKUNTZ
- Page 319 and 320: ANDRES URRUTIA Behenafarroak ere be
- Page 321 and 322: ANDRES URRUTIA patriarkak ekarririk
- Page 323 and 324: ANDRES URRUTIA Bi esamoldeon arteko
- Page 325 and 326: ANDRES URRUTIA Errefrauak, zuzenbid
- Page 327 and 328: ANDRES URRUTIA negozio eta horrelak
JEAN HARITSCHELHAR<br />
Emaztearen botereaz diote bertze errefrau espainolek:<br />
• La mujer y el oro lo pueden todo.<br />
• La mujer sea igual o menor<br />
si quiere ser señor.<br />
• La mujer compuesta a su marido quita de puerta ajena.<br />
Azkenean, nor da jaun eta jabe?<br />
- elgarrekilako amodioa<br />
Errana da amodioz ezkontzea ez dela gauza ona, laster hozten dela amodioa.<br />
467. Urthaur dira amorez ezkontzea eta urrikitzea.<br />
Jadanik aipatu dugu atsotitz hau erakusteko zer ziren ezkontzaren arriskuak.<br />
Halere, bertze erran zahar batzuk aitortzen dute amodiozko ezkontza<br />
zoriontsua izan daitekeela.<br />
186. Gauza onhetsirik ezta onheslearentzat itsusirik.<br />
Halako duda bat banuen ez jakinez zer erran nahi zuen «gauza» hitzak.<br />
Itzulpena argi dago: «Il n'y a point de laides amours pour celuy qui ayme».<br />
Amodioak denak garaitzen ditu.<br />
Frantsesez:<br />
• Il n'est nulle laide amour ni belle prison.<br />
310. Maitatzeak maitatze du hartze.<br />
Hau da, dudarik gabe, atsotitzetan den ederrena, amodioz betea, elgarrekilako<br />
maitasuna goraipatzen duena, bakoitzaren amodioa bertzearenaren iturria<br />
delarik.<br />
Maitatzeak mirakuilu haundiak egin ditzake, hala nola bizi guztiko maitasuna.<br />
368. Onhets nezan gure atsoa<br />
iduri zekidan neskatxoa.<br />
Amodioz beteak diren bihotzek eta begiek gaztetzen ditu maitatzen den<br />
emaztea; zaharra izanagatik beti gazte agertzen da. Maitasunak suntsitzen du<br />
denbora.<br />
• Aymer est doux, non pas amer<br />
Quand est suivi de contre aimer.<br />
Atsotitz hau pareka daiteke «Maitatzeak maitatze du hartze» delakoarekin,<br />
bertzea aldiz honekin:<br />
• Vieilles amours et vieux tisons<br />
s'allument en toutes saisons.<br />
292 [20]
Change language