E Lichtbericht 80 - Erco
E Lichtbericht 80 - Erco
E Lichtbericht 80 - Erco
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Cathédrale Saint-Isaac, Saint-Pétersbourg<br />
St. Isaak kathedraal, St. Petersburg<br />
La colonnade du tambour<br />
supporte la coupole<br />
magistrale, appelée<br />
« l’encrier d’or »<br />
dans le langage populaire.<br />
Des milliers de<br />
troncs ont été utilisés<br />
pour sécuriser le soussol<br />
et prévenir tout<br />
affaissement de l’édifice,<br />
bâti sur un terrain<br />
marécageux.<br />
De machtige koepel<br />
die in de volksmond<br />
„de gouden inktpot”<br />
heet steunt op de zuilengang<br />
van de tamboer.<br />
De ondergrond<br />
moest met duizenden<br />
boomstammen gefundeerd<br />
worden zodat de<br />
kerk niet in de drassige<br />
grond zou wegzakken.<br />
La cathédrale Saint-Isaac de Saint-Pétersbourg,<br />
du nom du moine byzantin Isaac de<br />
Dalmatie, compte parmi les édifices à coupole<br />
les plus somptueux du XIX e siècle et les plus<br />
majestueux en Europe. Achevée en 1859 après<br />
plus de 40 ans de construction, cette église<br />
de style classique russe tardif abrite plus de<br />
150 tableaux de célèbres maîtres russes et<br />
plus de 300 statues, ensembles de sculptures<br />
et reliefs réalisés par des sculpteurs non moins<br />
renommés. L’intérieur est orné de pierres semiprécieuses<br />
et de marbres dans diverses nuances<br />
de couleur : plus de 14 types de marbre et<br />
de pierres provenant de Russie, de Finlande,<br />
d’Italie et de France ont été utilisés pour décorer<br />
l’édifice. Des mosaïques de grande valeur<br />
viennent compléter la forte impression produite<br />
par l’ensemble. 16 années ont été nécessaires<br />
pour le seul aménagement intérieur de<br />
cet ouvrage cubique massif, dont la coupole<br />
dorée est devenue l’un des symboles de Saint-<br />
Pétersbourg. Aujourd’hui, plus de 1,5 millions<br />
de visiteurs se rendent chaque année dans<br />
cette église, également musée national depuis<br />
l’ère soviétique.<br />
Le concept d’éclairage de la Cathédrale<br />
Saint-Isaac procède non seulement de la composition<br />
architecturale de l’édifice et de l’accentuation<br />
de ses caractéristiques stylistiques,<br />
mais aussi de l’idée, empruntée à la religion,<br />
d’une lumière divine répandue sur la Terre par<br />
l’Esprit sain. Flexible, la gestion de la lumière<br />
scénique permet, grâce à une installation professionnelle,<br />
de répondre aux exigences liées à<br />
la double finalité de l’édifice, à la fois église et<br />
monument historique à vocation de musée :<br />
par simple pression d’un bouton, il est possible<br />
de choisir à tout moment la scène d’éclairage<br />
adéquate au cours d’une visite, voire même<br />
indépendamment de l’endroit auquel on se<br />
trouve, grâce à une télécommande infrarouge.<br />
L’accès aux corniches, réparties sur deux<br />
niveaux, a été facilité pour le montage de la<br />
technique d’éclairage. À hauteur de la première<br />
galerie ont été montés des encastrés orientables<br />
Gimbal pour lampes aux halogénures<br />
métalliques et des projecteurs Stella pour lampes<br />
PAR56, qui délivrent un éclairage d’accentuation<br />
vers le haut et le bas. À 85 mètres de<br />
hauteur, des projecteurs Flood pour lampes<br />
fluorescentes compactes dispensent au sol un<br />
éclairage d’ambiance vertical, qui reproduit la<br />
lumière du jour.<br />
Monika Salzmann<br />
Architecte/Architect: Henri Louis Auguste<br />
Ricard de Montferrand (1786 – 1858)<br />
Études d’éclairage/Lichtplanning: Desart,<br />
Irina & Alexander Lapko, Saint-Pétersbourg/<br />
St. Petersburg<br />
http://eng.cathedral.ru<br />
De St. Isaak kathedraal in St. Petersburg,<br />
genoemd naar de byzantijnse monnik Isaak<br />
van Dalmatië, wordt alom gerekend tot de<br />
mooiste bouwwerken van de 19 e eeuw en<br />
is de grootste koepelbouw van Europa. De<br />
bouwtijd van de in 1859 in de stijl van het<br />
Russische laatclassicisme voltooide kerk duurde<br />
meer dan 40 jaar. In de kerk hangen meer<br />
dan 150 schilderijen van bekende Russische<br />
kunstenaars en de kerk biedt verder plaats aan<br />
meer dan 300 beelden, sculptuurgroepen en<br />
reliëfs van niet minder bekende beeldhouwers.<br />
Halfedelstenen en verschillend geschakeerd<br />
marmer sieren de binnenruimte. Tijdens<br />
het opsieren van de kerk werden meer<br />
dan 14 marmer- en steensoorten uit Rusland,<br />
Finland, Italië en Frankrijk gebruikt. Kostbare<br />
mozaïeken vervolmaken de overweldigende<br />
totaalindruk. Alleen al de vormgeving van<br />
het binnengedeelte van de massieve, kubusvormige<br />
bouw die met een vergulde koepel<br />
het stadsbeeld van St. Petersburg kenmerkt,<br />
nam meer dan 16 jaar in beslag. Tegenwoordig<br />
bezoeken jaarlijks meer dan 1,5 miljoen<br />
mensen de kerk, die sinds de sovjettijd een<br />
staatsmuseum is.<br />
Het verlichtingsconcept in de St. Isaak<br />
kathedraal heeft zowel betrekking op de architectonische<br />
opbouw van het bouwwerk en het<br />
beter doen uitkomen van de decoratieve stijlkenmerken<br />
als ook op de religieuze voorstelling<br />
van het goddelijke licht dat van de Heilige<br />
Geest op aarde neerdaalt. De flexibele scenische<br />
lichtregeling met een Professional Net<br />
installatie voldoet aan de eisen die de huidige<br />
dubbelrol van de bouw als godshuis en als<br />
museaal cultuurmonument stelt: met een<br />
druk op de knop kan steeds de meest geschikte<br />
lichtscène gekozen worden en bij rondleidingen<br />
zelfs onafhankelijk van de plaats waar<br />
men zich bevindt door middel van een infrarood-afstandsbediening.<br />
Voor de montage van de lichttechniek<br />
kwamen toegankelijke gevelranden op twee<br />
niveaus in aanmerking. Ter hoogte van de<br />
eerste galerij zijn Gimbal richtbare spots voor<br />
halogeen-metaaldamplampen en Stella spots<br />
voor PAR56-lampen gemonteerd die, naar<br />
beneden en boven gericht, de taak vervullen<br />
om een accentuerende verlichting tot stand te<br />
brengen. De dimbare Focalflood breedstralers<br />
voor compacte fluorescentielampen geven<br />
vanuit 85 meter hoogte over de vloer een<br />
algemeen licht dat steil invalt en het daglicht<br />
nabootst.<br />
Monika Salzmann<br />
Au niveau des galeries<br />
surplombant l’espace<br />
religieux, l’accès à la<br />
technique d’éclairage a<br />
été simplifié pour permettre<br />
son entretien. Le<br />
montage a été réalisé<br />
de manière strictement<br />
conforme à l’esprit du<br />
monument, sur des<br />
structures métalliques<br />
spécifiques n’ayant pas<br />
de conséquences sur<br />
les matériaux classé<br />
monument historique.<br />
La Cathédrale Saint-<br />
Isaac a été transformée<br />
en musée sous la Russie<br />
soviétique. Il faudra<br />
attendre 1990 pour voir<br />
le métropolite de l’Église<br />
orthodoxe célébrer de<br />
nouveau un service<br />
religieux sous la coupole<br />
dorée. La technique<br />
d’éclairage doit désormais<br />
être adaptée en<br />
vue de remplir cette<br />
double fonctionnalité<br />
d’église et de monument<br />
historique.<br />
Op de galerijen hoog<br />
boven de kerkruimte is<br />
de verlichtingstechniek<br />
goed toegankelijk voor<br />
onderhoudsdoeleinden.<br />
De montage geschiedde<br />
volgens de eisen van<br />
monumentenzorg zonder<br />
dat er onomkeerbare<br />
ingrepen nodig<br />
waren in de historische<br />
materie van de speciale<br />
metaalconstructies.<br />
In de sovjettijd werd de<br />
Isaaks kathedraal een<br />
museum. Pas in 1990<br />
vond onder leiding van<br />
de metropolieten van<br />
de Russisch orthodoxe<br />
kerk onder de gouden<br />
koepel weer een dienst<br />
plaats. De verlichtingstechniek<br />
moet nu de<br />
dubbelrol als godshuis<br />
en cultureel monument<br />
vervullen.<br />
26 ERCO <strong>Lichtbericht</strong> <strong>80</strong> 09/06 ERCO <strong>Lichtbericht</strong> <strong>80</strong> 09/06 27