408 - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek

408 - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek 408 - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek

04.05.2013 Views

668 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1699 N. 397 quio m y n l e e v e n P o m e r ä n g e n ) politicis juridicisque studiis in hac universitate olim operam dedit, convictu D. Cellarii usus. Fui apud eum praeterita hebdomade per biduum fere, nec possum satis praedicare viri humanitatem, modestiam, pietatem, doctrinam theologicam, et desiderium pacis et concordiae inter dissidentes restaurandae. 5 Consignavit pro memoria aliquot puncta illam rem concernantia, quae Excellentiae tuae heic offero, una cum excerptis epistolae alicujus Genevensis, a D no Jablonski mihi missis, maxime venerabili Dn. Abbati Luccensi, si ita videtur, communicanda. Non autem mihi communicavit, ut de religionibus conciliandis mecum vellet agere: quod propositum vir prudentissimus nec sibi sumit, neque illud ad me attinet, sed ut votum ac deside- 10 rium suum mihi, dum nihil habebam agendum, patefaceret: interim dicenti, rem istam spectare ad Magnates, atque inprimis ad Caesarem, si adeundus eo nomine sit ac salutandus Pontifex Romanus, facile assensus est. Posset et Rex Galliarum multum auctoritate sua efficere, si, ut excerpta epistolae narrant, negotium isthoc ageret. In via etiam salutavi Praelatum Hammerslebiensem, qui totus est in studiis mathematicis et mechanicis. 15 Utrobique honorificentissima, ceu par est, Excellentiae tuae, ejusque meritorum facta est mentio. Sed et hoc addendum, collectorem libelli Secretionis ipsummet esse Abbatem Huysburgensem. Noluit autem, nomen suum praeponere, quia non nisi in colligendis Veronii et Walenburchiorum dictis operam posuit; nec plura, quam 150. exemplaria curavit excudi. Queritur, et inter suae religionis homines esse quosdam, qui nesciant discrimen 20 inter ea, quae sunt de fide catholica, et alia, quae non sunt de fide. Fuit apud ipsum haut ita pridem Lector quidam, qui propositionem hanc, H o m o r e n a t u s m e r e t u r v i t a m a e t e r n a m e x c o n d i g n o , pro articulo fidei venditavit; sed et correctionem, quam meruerat, ab illo accepit. Jamque, inspecta Confessione Thomae, Legati Saxonici, quae opposita est Confessioni Masenii, in meam ivit sententiam, atque ipse cre- 25 dit, Masenium deceptum fuisse duplici illa Catholicorum et Protestantium Confessione, atque adeo falso statuisse, illas Magnatum nomine in Conventu Francofurtensi A. 1658. 1 f. hac universitate: Helmstedt. 2 D. Cellarii: Balthasar Cellarius. 6 excerptis . . . Genevensis: Dabei kann es sich nicht um den von Kortholt, a. a. O., S. 459, angegebenen Brief J. Sterkys aus Lausanne (!) handeln, da dieser erst von Dezember 1699 datiert. Wahrscheinlich ist sein Brief vom Herbst 1699 an die Höfe in London, Berlin und Celle gemeint (gedr.: Schrecker, Lettres et fragments, 1934, S. 89 bis 94). Vgl. dazu die Molanus-Korrespondenz vom Herbst 1699. 14 Praelatum Hammerslebiensem: H. F. Wischmann. 16 Secretionis: N. v. Zitzewitz, Secretio, 1699. 17 f. quia . . . posuit: vgl. ebd., S. 5. 21 f. H o m o . . . c o n d i g n o : Zitat nicht ermittelt. 24 Confessioni Masenii: J. Masen, Conclusio Meditatae Concordiae de necessaria reductione Protestantium ad Catholicos, 1665. 26–669,1 illas . . . oblatas esse: vgl. N. 361 u. N. 378.

N. 398 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1699 669 oblatas esse. Licuit enim mihi ex stylo, et dogmatibus, quae nostratibus tribuuntur, observare, utrumque illam ab uno eodemque autore profectam esse, et quidem Pontificio. Sed nefas est, ulterius detinere Exc. Tuam, quae multitudine negotiorum satis jam impedita est. Vale 〈...〉 Scrib. in Acad. Julia d. 21. Nov. 1699. 398. NIKOLAUS VON ZITZEWITZ AN JOHANN FABRICIUS FÜR LEIBNIZ 5 Beilage zu N. 397. [397. 415.] Überlieferung: A Abschrift: Warschau Biblioteca Narodowa III. 4879 Bl. 301. 2 o . 1 S. und 3 Z. von Fabricius’ Hand — Gedr.: 1. Kortholt, Epistolae, 1, 1734, S. 460 f.; 2. C. G. Ludovici, Entwurff , 1, 1737, S. 152–155. Pro Memoria 10 1. Ob nicht zu Beforderung einer christl. ReligionsVereinigung (weilen die Catholici an ihrer Seiten dergleichen wichtiges werck absque consensu et approbatione summi Pontificis nicht eingehen dürffen) die Sache erstlich durch gewiße moderate subjecte zu Rom zu incaminiren, und allda zu versuchen wäre, wie weit es daselbst gebracht werden könte? 15 2. Ob nicht zu diesem Zweck vor allen dingen, nicht einer, sondern verschiedene Evangelische Fürsten und Herrn erstlich unter sich über einige gewiße puncta vorher einig werden müsten, wie weit sie in diesem wercke denen Catholicis condescendiren wolten? 3. Ob nicht das ding zu facilitiren, die Controversiae, oder vielmehr der numerus 20 controversiarum, separando ea, quae non sunt de fide, ab iis, quae sunt de fide, so viel möglich, zu verringern und ad minorem numerum zu redigiren wären? 4. Ob nicht in denen puncten, die nicht explicite in der H. Schrifft zu finden, sondern von denen Herren Evangelicis nur per consequentias et syllogistice aus der H. Schrifft de- 1 oblatas fuisse A Zu N. 398: Leibniz’ Antwort auf dieses Promemoria ist in N. 419 an J. Fabricius enthalten.

668 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1699 N. 397<br />

quio m y n l e e v e n P o m e r ä n g e n ) politicis juridicisque studiis in hac universitate<br />

olim operam dedit, convictu D. Cellarii usus. Fui apud eum praeterita hebdomade<br />

per biduum fere, nec possum satis praedicare viri humanitatem, modestiam, pietatem,<br />

doctrinam theologicam, et desiderium pacis et concordiae inter dissidentes restaurandae.<br />

5 Consignavit pro memoria aliquot puncta illam rem concernantia, quae Excellentiae tuae<br />

heic offero, una cum excerptis epistolae alicujus Genevensis, a D no Jablonski mihi missis,<br />

maxime venerabili Dn. Abbati Luccensi, si ita videtur, communicanda. Non autem<br />

mihi communicavit, ut de religionibus conciliandis mecum vellet agere: quod propositum<br />

vir prudentissimus nec sibi sumit, neque illud ad me attinet, sed ut votum ac deside-<br />

10 rium suum mihi, dum nihil habebam agendum, patefaceret: interim dicenti, rem istam<br />

spectare ad Magnates, atque inprimis ad Caesarem, si adeundus eo nomine sit ac salutandus<br />

Pontifex Romanus, facile assensus est. Posset et Rex Galliarum multum auctoritate<br />

sua efficere, si, ut excerpta epistolae narrant, negotium isthoc ageret. In via etiam salutavi<br />

Praelatum Hammerslebiensem, qui totus est in studiis mathematicis et mechanicis.<br />

15 Utrobique honorificentissima, ceu par est, Excellentiae tuae, ejusque meritorum facta est<br />

mentio. Sed et hoc addendum, collectorem libelli Secretionis ipsummet esse Abbatem<br />

Huysburgensem. Noluit autem, nomen suum praeponere, quia non nisi in colligendis Veronii<br />

et Walenburchiorum dictis operam posuit; nec plura, quam 150. exemplaria curavit<br />

excudi. Queritur, et inter suae religionis homines esse quosdam, qui nesciant discrimen<br />

20 inter ea, quae sunt de fide catholica, et alia, quae non sunt de fide. Fuit apud ipsum haut<br />

ita pridem Lector quidam, qui propositionem hanc, H o m o r e n a t u s m e r e t u r<br />

v i t a m a e t e r n a m e x c o n d i g n o , pro articulo fidei venditavit; sed et correctionem,<br />

quam meruerat, ab illo accepit. Jamque, inspecta Confessione Thomae, Legati<br />

Saxonici, quae opposita est Confessioni Masenii, in meam ivit sententiam, atque ipse cre-<br />

25 dit, Masenium deceptum fuisse duplici illa Catholicorum et Protestantium Confessione,<br />

atque adeo falso statuisse, illas Magnatum nomine in Conventu Francofurtensi A. 1658.<br />

1 f. hac universitate: Helmstedt. 2 D. Cellarii: Balthasar Cellarius. 6 excerptis . . . Genevensis:<br />

Dabei kann es sich nicht um den von Kortholt, a. a. O., S. 459, angegebenen Brief J. Sterkys aus<br />

Lausanne (!) handeln, da dieser erst von Dezember 1699 datiert. Wahrscheinlich ist sein Brief vom Herbst<br />

1699 an die Höfe in London, Berlin und Celle gemeint (gedr.: Schrecker, Lettres et fragments, 1934, S. 89<br />

bis 94). Vgl. dazu die Molanus-Korrespondenz vom Herbst 1699. 14 Praelatum Hammerslebiensem:<br />

H. F. Wischmann. 16 Secretionis: N. v. Zitzewitz, Secretio, 1699. 17 f. quia . . . posuit: vgl.<br />

ebd., S. 5. 21 f. H o m o . . . c o n d i g n o : Zitat nicht ermittelt. 24 Confessioni Masenii:<br />

J. Masen, Conclusio Meditatae Concordiae de necessaria reductione Protestantium ad Catholicos, 1665.<br />

26–669,1 illas . . . oblatas esse: vgl. N. 361 u. N. 378.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!