commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ... commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
COMMENTARIES IN EPISTOLAM PAULI AD GALATAS. Quam Asiae partem incoluerint Galatae et quibus finibus limitata fuerit eorum regio, satis notum est: sed unde fuerint oriundi, non perinde constat inter scriptores. Gallos quidem fuisse, omnes consentiunt: unde et nomen Gallograecis. Ex qua autem parte Galliae profecti sin.t, minus convenit. Strabo ex Gallia Narbonensi prodiisse Tectosages, alios Geltas fuisse putavit: quern omnes fere sunt sequuti. Sed quum Plinius Tectosagis Ambianos annumeret, deinde omnium consensu socios habuerint Tolistobogos, qui fuerunt Rheni accolae : mihi verisimilius est Belgas fuisse, ab ultimo Rheni tractu, versus mare Britannicum. Tolistobogi enim earn partem tenebant, in qua nunc habitant Clevenses ac Brabantii. Verum inde natus est error, mea opinione: quod quum manus aliqua Tectosagum in Narbonensem Galliam irruptionem fecisset, nomen suum retinuit: et regioni, quam occupaverat, ipsum imposuit. Atque hoc significat Ausonius, quum dicit: Usque in Teutosagos primaevo nomine Belgas. Nam et Belgas nominat: et initio« Teutosagos fuisse vocatos testatur, qui postea Tectosagi dicti fuerint. Quod autem Caesar Tectosagos in Hercynia sylva collocat, id migratione factum fuisse intelligo: et ex contextu etiam colligere licet. Caeterum de gentis origine plus satis quod ad praesentem locum. Galatas, qui partem Asiae a se nominatam tenuerunt, sicut in très praecipuos populos divisi erant, Tectosagas, Tolistobogos, et Trocmos: ita etiam très habuisse praecipuas civitates tradit Plinius. Tanta autem potentia olim floruerunt inter vicinos imhelles, ut magna pars Asiae minoris illis esset tributaria. Tandem exolescente patria virtute, delitiis ac luxui se dediderunt. Itaque non magna virtute, praelio victi et subacti fuerunt a On. Manlio consule Romano. Tempore Pauli sub Romanorum ditione erant. Porro quum pure ac fidelitér eos instituisset in evangelio: supervenerant eo absente Calvini opera. Vol. L. ARGUMENTUM. pseudoapostoli, qui verum semen falsis et vitiosis dogmatibus corruperant. Docebant enim necessariam esse adhuc observationem caeremoniarum. Videri poterat res levis momenti in speciem. At Paulus tanquam de primario christianae fidei capite dimicat: neque immerito. Non enim levé malum est, suffocari evangelii claritatem, laqueum iniici conscientiis, tolli discrimen veteris et novi testamenti. Videbat praeterea his erroribus coniunctam quoque esse impiam et perniciosam opinionem promerendae iustitiae. Haec causa est cur tanta vehementia et contentione depugnet. Nos quoque admoniti quam gravis et séria disputatio hic tractetur, eo plus attentionis afferamus .ad legendum. Si quis causam aestimet ex Origenis aut Hieronymi commentariis, mirabitur Paulum tantopere fuisse commotum ob ritus quosdam externos. Sed quisquis fontem ipsum inspiciet, agnoscet res fuisse tarn acri disceptatione non indignas. Quia autem nimia credulitate, imo levitate ac stultitia passi fuerant Galatae se a recto cursu abduci : ideo asperiu8 illos reprehendit. Neque enim iis assentior, qui pro ingenii tarditatè durius fuisse tractatos opinantur. Tentati fuerant etiam Ephesii et Colossenses. Si tarn leviter cessissent imposturis: putamusne mitius cum illis acturum fuisse Paulum? Hanc igitur obiurgandi libertatem non populi natura illi dedit, sed rei potius indignitas extorsit. Nunc postquam tenemus quae fuerit causa scribendae epistolae: veniamus ad tractationis ordinem. Duobus primi8 capitibus pro autoritate sui apostolatus contendit: nisi quod per occasionem, sub finem secundi capitis, in praecipuum statum ingreditur: hoc est, in quaestionem de iustificatione hominis: de qua tarnen tertio demum capite iustam ex professo disputationem instituit. Tametsi autem duobus istis capitibus multa videtur tractare: hoc tamen unum agit, ut se parem summis ' apostolis esse 11
163 ARGUÄ probet: sibique nihil déesse quin apostolus eodem cum illis honoris gradu censoatur. Sed scire operae pretium est cur de sua existimatione tantopere labored Nam modo regnet Christus, et salva maneat doctrinae puritas: quid refert sitne maior Petro, an inferior, vel an sint omnes inter se aequales? si omnes minui oportet ut crescat solus Christus, inutile est de hominum dignitate certamen. Deinde hoc etiam quaeri potest, cur se aliis apostolis comparer Quae enim illi cum Petro, et Iacobo, et lohanne controversia ? quorsum igitur attinebat unanimes et bene coniunctos inter se opponi? Respondeo, pseudoapostolos, qui Galatis imposuerant, quo se melius venditarent, apostolorum nomina praetexuisse, quasi ab ipsis missi fuissent. Haeb praeclara erat insinuatio, quod credebantur sustinere apostolorum personam et quasi ex eorum ore loqui: Paulo interea nomen ac ius apostoli detrahebant. öbiiciebant enim non fuisse electum a Domino unum ex duodecim: nunquam fuisse a collegio talem agnitum: doctrinam suam non tantum a Christo non habere, sed ne ipsis quidem apostolis. Ita fiebat ut non modo imminueretur Pauli autoritas: sed tanquam unus quispiam e grege ipsis esset longe inferior. Si actum fuisset de personis duntaxat, non fuisset grave Paulo haberi gregarium aliquem discipulum : sed quum videret doctrinam suam indô vilescere minorisque haberi: tacere non debebat quin fortiter reclamaret. Hoc est artificium Satanae, quum doctrinam palam impetere non audet, obliquis cuniculis deiicere eius maiestatem. Meminerimus ergo, in persona Pauli fuisse veritatem evangelii impugnatam. Nam si passus fuisset honore apostolatus se exui, sequebatur, eum hactenus plus usurpasse quam sibi competeret. Haec falsa gloriatio in aliis quoque eum suspectum reddidisset. Inde etiam pendebat doctrinae aestimatio, quod non tanquam a Christi apostolo profecta suscipi coepisset, sed a vulgari discipulo. Ex ad verso, obruebatur splendore magnorum nominum. Illi enim, quum Petri et Iacobi et Iohannis titulo gloriarentur, sibi apostolicam autoritatem arrogabant. Huic iactantiae nisi viriliter restitisset Paulus, locum cedebat mendacio, et rursus in sua persona veritatem opprimi sinebat. De utroque igitur serio contendit, et quod apostolus sit constitutus a Domino, et quod reliquis nihilo sit inferior, sed pari iure ac dignitate: sicuti commune cum illis nomen habeat. Poterat quidem negare illos a Petro et collegis vel fuisse missos, vel habere aliquod mandatum: sed multo plus gravitatis habet haec defensio, quod apostolis ipsis non cedit: quia, si declinasset, creditus fuisset causae suae diffidere. Ierosolyma tunc erat omnium ecclesiarum mater, quod inde evangelium in totum orbem manaverat, et. quasi primaria sedes erat regni Christi. Quisquis inde venerat in alias ecclesias, 1NTÜM. 164 merito reverenter excipiebatur. Sed multi erant stulta gloria infiati, quod familiäres fuissent apostolis, vel saltern in eorum schola instituti. Ideo nihil ilfis placebat, nisi quod Ierosolymis vidissent. Alios omnes ritus illic non usitatos non tantum respuebant, sed audacter etiam damnabant. Talis morositas deterrima est pestis: quum morem ecclesiae unius volumus pro universali lege valere. Nascitur autem ex praepostero zelo, quum erga magistrum aliquem vel locum ita sumus affecti, ut sine iudicio loca omnia et omnes homines velimus ad unius hominis sensum, ad unius loci instituta, tanquam ad commune praescriptum, adigere. Quamquam semper admista est ambitio: imo semper nimia morositas est ambitiosa. Ut redeam ad istos pseudoapostolos: si tantummodo prava aemulatione ubique usum caeremoniarum ingerere tentassent, quas Ierosolymis viderant servari: iam in eo non leviter peccassent. Est enim iniquum, ex consuetudine protinus facere regulam. Sed plus erat mali in doctrina impia et perniciosa, quod religione volebant obstrictas tenere conscientias : quod iustitiam in observatione collocabant. Nunc tenemus cur in asserendo suo apostolatu tarn animosus sit Paulus, et cur reliquis apostolis se opponat. Id agit usque ad finem secundi capitis, ubi transitum sibi facit ad causae tractationem : nempe gratuito nos iustificari coram Deo, non operibus legis. Nam hoc argumento nititur, si vim iustiâcandi non habent caeremoniae, non esse igitur necessariam earum observationem. Quamquam non de solis caeremoniis agit, sed generaliter de operibus disputât: alioqui frigeret totum argumentum. Si oui nimis remotum hoc videtur, duo consideret. Primo non potuisse aliter expediri quaestionem quam sumpto generali principio, iustificari nos mera Dei gratia: quod non caeremonias modo, sed alia etiam opera excludit. Deinde, Paulum non tam sollicitum fuisse de caeremoniis, quam de impia opinione acquirendae ex operibus salutis. Notemus ergo, Paulum non inepte ab ovo (quod ahmt) ordiri: sed necessario fontem ipsum indicare : ut sciant lectores non hic de umbra asini litigari, sed de re omnium maxima, qua ratione salutem obtineamus. Falluntur ergo qui putant apostolum in particulari quaestione se continere de caeremoniis : neque enim ilia per se expediri poterat. Simile habemus exemplum Actorum 15, 2. Lis et contentio de caeremoniis agitabatur, an observatu èssent necessariae. In ea discutienda concionantur apostoli de importabili iugo legis, de gratuita peccatorum remissione. Quorsum haec? videtur enim absurda esse digressio a proposito: sed non ita est. Non enim solide aliter refutari particularis error poterit, quam sumpto universali principio. Quemadmodum, exempli gratia, si de prohibito esu carnium disputandum mihi sit, non tantum de
- Page 41 and 42: 59 EPIST. PAULI AD OORINTHIOS II 60
- Page 43 and 44: 63 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 64
- Page 45 and 46: €7 EPIST. PAULI AD COKINTHIOS II
- Page 47 and 48: 71 EPIST. PAULI A CORINTHIOS II 72
- Page 49 and 50: 75 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 76
- Page 51 and 52: 79 EPIST. PAULI A JD CORINTHIOS II
- Page 53 and 54: 83 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 84
- Page 55 and 56: 87 EPIST. PAULI A quanta esset mult
- Page 57 and 58: 91 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 92
- Page 59 and 60: 95 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 96
- Page 61 and 62: 99 EPI8T. PAÜEI7AD CORINTHIOS-II 1
- Page 63 and 64: 103 EPIST. PAULI A CORINTHIOS II 10
- Page 65 and 66: 107 EPIST. PAULI AD OORINTHIOS II 1
- Page 67 and 68: til EPI8T. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 69 and 70: 115 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 71 and 72: 119 EPI8T. PAULI AD OORINTHIOS II 1
- Page 73 and 74: 123 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 75 and 76: 127 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 77 and 78: 131 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 79 and 80: 135 EPI8T. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 81 and 82: 9 139 EPI8T. PAULI A tantia Tel amb
- Page 83 and 84: 143 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 85 and 86: 147 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 87 and 88: 151 EPI8T. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 89 and 90: 155 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II C
- Page 94 and 95: 165 ARGUMENTUM. 166 cibis mentionem
- Page 96 and 97: 169 EPI8T. PAULI AD GALATAS CAPUT I
- Page 98 and 99: 173 CAPUT I. 174 Tantum volui admon
- Page 100 and 101: 177 CAPUT T. 178 temere tradere. In
- Page 102 and 103: 181 CAPUT II. 182 est tan ta eum co
- Page 104 and 105: 185 CAPUT II. 186 5. Quibus ne ad h
- Page 106 and 107: 189 CAPUT II. 190 omnes fere incola
- Page 108 and 109: 193 CAPUT IL 194 et alii. Quod quum
- Page 110 and 111: 197 CAPUT IL 198 volet. Forro quida
- Page 112 and 113: 201 CAPUT III. 202 bitores: si expi
- Page 114 and 115: 205 CAPUT III. 206 Credidit Deo. Ho
- Page 116 and 117: 209 CAPUT III. 210 ut adveniente al
- Page 118 and 119: 213 CAPUT III. 214 auspiciis et sub
- Page 120 and 121: 217 CAPUT III. 218 invocandum : ita
- Page 122 and 123: 221 CAPUT III. 222 remedium suspire
- Page 124 and 125: 225 CAPUT IV. 226 dere, in iis conv
- Page 126 and 127: 229 CAPUT IV. 230 Omnia lingua conf
- Page 128 and 129: 233 CAPUT IT. 234 admodum angelorum
- Page 130 and 131: 237 CAPUT IV. 238 tatem, et verum e
- Page 132 and 133: 241 CAPUT V. 242 rursus opponit car
- Page 134 and 135: 245 CAPUT V. 246 et gratiae opponit
- Page 136 and 137: 249 CAPUT V. 250 insanum esse homin
- Page 138 and 139: 253 CAPUT Y. 254 dandum est ac seri
- Page 140 and 141: 257 CAPUT VL 258 sertim in ecclesia
COMMENTARIES IN EPISTOLAM PAULI AD GALATAS.<br />
Quam Asiae partem <strong>in</strong>coluer<strong>in</strong>t Galatae et<br />
quibus f<strong>in</strong>ibus limitata fuerit eorum regio, satis<br />
notum est: sed unde fuer<strong>in</strong>t oriundi, non per<strong>in</strong>de<br />
constat <strong>in</strong>ter scriptores. Gallos quidem fuisse, omnes<br />
consentiunt: unde et nomen Gallograecis. Ex qua<br />
autem parte Galliae profecti s<strong>in</strong>.t, m<strong>in</strong>us convenit.<br />
Strabo ex Gallia Narbonensi prodiisse Tectosages,<br />
alios Geltas fuisse putavit: quern omnes fere sunt<br />
sequuti. Sed quum Pl<strong>in</strong>ius Tectosagis Ambianos<br />
annumeret, de<strong>in</strong>de omnium consensu socios habuer<strong>in</strong>t<br />
Tolistobogos, qui fuerunt Rheni accolae : mihi verisim<strong>il</strong>ius<br />
est Belgas fuisse, ab ultimo Rheni tractu,<br />
versus mare Britannicum. Tolistobogi enim earn<br />
partem tenebant, <strong>in</strong> qua nunc habitant Clevenses<br />
ac Brabantii. Verum <strong>in</strong>de natus est error, mea<br />
op<strong>in</strong>ione: quod quum manus aliqua Tectosagum <strong>in</strong><br />
Narbonensem Galliam irruptionem fecisset, nomen<br />
suum ret<strong>in</strong>uit: et regioni, quam occupaverat, ipsum<br />
imposuit. Atque hoc significat Ausonius, quum dicit:<br />
Usque <strong>in</strong> Teutosagos primaevo nom<strong>in</strong>e Belgas. Nam<br />
et Belgas nom<strong>in</strong>at: et <strong>in</strong>itio« Teutosagos fuisse vocatos<br />
testatur, qui postea Tectosagi dicti fuer<strong>in</strong>t.<br />
Quod autem Caesar Tectosagos <strong>in</strong> Hercynia sylva<br />
collocat, id migratione factum fuisse <strong>in</strong>telligo: et ex<br />
contextu etiam colligere licet. Caeterum de gentis<br />
orig<strong>in</strong>e plus satis quod <strong>ad</strong> praesentem locum. Galatas,<br />
qui partem Asiae a se nom<strong>in</strong>atam tenuerunt,<br />
sicut <strong>in</strong> très praecipuos populos divisi erant, Tectosagas,<br />
Tolistobogos, et Trocmos: ita etiam très habuisse<br />
praecipuas civitates tr<strong>ad</strong>it Pl<strong>in</strong>ius. Tanta<br />
autem potentia olim floruerunt <strong>in</strong>ter vic<strong>in</strong>os imhelles,<br />
ut magna pars Asiae m<strong>in</strong>oris <strong>il</strong>lis esset tributaria.<br />
Tandem exolescente patria virtute, delitiis<br />
ac luxui se dediderunt. Itaque non magna virtute,<br />
praelio victi et subacti fuerunt a On. Manlio consule<br />
Romano. Tempore Pauli sub Romanorum ditione<br />
erant. Porro quum pure ac fidelitér eos <strong>in</strong>stituisset<br />
<strong>in</strong> evangelio: supervenerant eo absente<br />
Calv<strong>in</strong>i opera. Vol. L.<br />
ARGUMENTUM.<br />
pseudoapostoli, qui verum semen falsis et vitiosis<br />
dogmatibus corruperant. Docebant enim necessariam<br />
esse <strong>ad</strong>huc observationem caeremoniarum.<br />
Videri poterat res levis momenti <strong>in</strong> speciem. At<br />
Paulus tanquam de primario christianae fidei capite<br />
dimicat: neque immerito. Non enim levé malum<br />
est, suffocari evangelii claritatem, laqueum <strong>in</strong>iici<br />
conscientiis, tolli discrimen veteris et novi testamenti.<br />
Videbat praeterea his erroribus coniunctam<br />
quoque esse impiam et perniciosam op<strong>in</strong>ionem promerendae<br />
iustitiae. Haec causa est cur tanta vehementia<br />
et contentione depugnet. Nos quoque<br />
<strong>ad</strong>moniti quam gravis et séria disputatio hic tractetur,<br />
eo plus attentionis afferamus .<strong>ad</strong> legendum. Si<br />
quis causam aestimet ex Origenis aut Hieronymi<br />
commentariis, mirabitur Paulum tantopere fuisse<br />
commotum ob ritus quosdam externos. Sed quisquis<br />
fontem ipsum <strong>in</strong>spiciet, agnoscet res fuisse<br />
tarn acri disceptatione non <strong>in</strong>dignas. Quia autem<br />
nimia credulitate, imo levitate ac stultitia passi<br />
fuerant Galatae se a recto cursu abduci : ideo<br />
asperiu8 <strong>il</strong>los reprehendit. Neque enim iis assentior,<br />
qui pro <strong>in</strong>genii tarditatè durius fuisse tractatos<br />
op<strong>in</strong>antur. Tentati fuerant etiam Ephesii et Colossenses.<br />
Si tarn leviter cessissent imposturis: putamusne<br />
mitius cum <strong>il</strong>lis acturum fuisse Paulum?<br />
Hanc igitur obiurgandi libertatem non populi natura<br />
<strong>il</strong>li dedit, sed rei potius <strong>in</strong>dignitas extorsit. Nunc<br />
postquam tenemus quae fuerit causa scribendae<br />
epistolae: veniamus <strong>ad</strong> tractationis ord<strong>in</strong>em. Duobus<br />
primi8 capitibus pro autoritate sui apostolatus<br />
contendit: nisi quod per occasionem, sub f<strong>in</strong>em<br />
secundi capitis, <strong>in</strong> praecipuum statum <strong>in</strong>greditur:<br />
hoc est, <strong>in</strong> quaestionem de iustificatione hom<strong>in</strong>is:<br />
de qua tarnen tertio demum capite iustam ex professo<br />
disputationem <strong>in</strong>stituit. Tametsi autem duobus<br />
istis capitibus multa videtur tractare: hoc tamen<br />
unum agit, ut se parem summis ' apostolis esse<br />
11
Change language