commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...

89 CAPUT VII. 90
exemplum. Gapit enim molestiam pater ex sua acerba, utilitate tarnen ipsa se expetendam facit.
severitate, si quando filium castiget: nihilominus Quamquam posset tarn salutis esse quam poeni­
probat, quia videt filio esse salutarem. Ita Paulo tentiae epithetum: sed mihi melius videtur con-
res erat minime iucunda, Gorinthios exasperare: gruere cum vocabulo poenitentiae: ac si diceret:
sed quia constabat illi facti sui ratio, officium suum eventu ipso nos doceri, ne gravis nobis débeat esse
animi voto praeferebat.
aut mdlestus dolor: ita quamvis in se poenitentia ali-
Video enim, etc. Contextus verborum est abquid amari coniineat, non poenitenda esse dicitur ob
ruptus: nihil tarnen id de sensus claritate detrahit. pretiosum et suavem, quem parit, fructum.
Primum sibi iam ex re ipsa compertum esse dicit, Ad salutem. Yidetur Paulus salutis causam
epistolam priorem, tametsi ad tempus ingrata fuerat, facere poenitentiam : quod si verum esset, sequere-
utilem tarnen demum fuisse Corinthiis: deinde huius tur, operibus nos iustificari. Respondeo, observan­
utilitatis causa se gaudere.
dum esse quid hic tractet Paulus. Neque enim
9. Non quod suis contristati. Significat se mi­ inquirit de causa salutis: sed tantum poenitentiam
nime delectari eorum tristitia: quin potius si daretur a fructu, quem producit, commendans, instar viae
optio, se consulturum eorum saluti et laetitiae simul, esse dicit, qua ad salutem pervenimus. Et merito :
eadem opera. Sed quia fieri aliter non potuerit: gratuito enim nos Christus vocat, sed ad poeniten­
tanti sibi eorum salutem esse, ut gaudeat contristatiam : gratuito nobis remittit Deus peccata, sed nontos
esse ad poenitentiam. Sunt enim interdum nisi quum ipsis renuntiamus. Imo utrumque simul
medici, boni quidem alioqui et fidèles, sed incle- agit in nobis Deus, ut per poenitentiam renovati
mentes et qui aegrotis non parcunt. Talem se esse liberemur a peccatorum Servitute: et fide iustificati
negat Paulus, qui adbibeat aspera remédia nisi a maledictione etiam peccatorum liberemur. Sunt
necessitate compulsus. Quia autem utiliter illi ces- igitur gratiae inseparables : et propter individuam
serat, id remedii genus tentasse: de successu sibi coniunctionem, apte et proprie poenitentia intro-
gratulatur. Simili fere loquendi forma prius usus ductio ad salutem dici potest. Sed hoc modo con-
est capite 5, 4: Gemimus in hoc tabernaculo gravati, sequentia magis significatur quam causa. Non sunt
quod non exui voïumus, sed superindui.
hae argutiae ad effugiendum, sed vera et simplex
10. Quae secundum Deum est tristitia. Primum, solutio. Nam quum scriptura doceat nos remissionem
ut teneamus quid valeat haec particula secundum peccatorum nunquam absque poenitentia consequi:
Deum, notanda est antithesis. Nam tristitiam, quae simul tarnen passim unam Dei miserioordiam eius
secundum Deum est, opponit mundi tristitiae. Nunc obtinendae causam statuit.
sumamus etiam antithesin duplicis gaudii. Gaudium 11. Quantum in vobis produxit Studium? Non
mundi est, quum stulte et absque timoré Domini disputabo sintne haec, quae Paulus enumerat, poeni­
exsultant homines in rebus vanis, hoc est, in mundo: tentiae effectus, an partes, an praeparationes: quia
et caduca felicitate inebriati non altius respiciunt id to tu m necesse non est ad intelligendam Pauli
quam ad terram. Gaudium secundum Deum, quum mentem. Tantum enim Corinthiorum poenitentiam
totam felicitatem in Deo reponunt et acquiesount probat a signis vel annexis. Quamquam tristitiam
in eius gratia: atque id mundi contemptu declarant, secundum Deum facit omnium principium, ex quo
sic utentes terrena prosperitate quasi non utantur: nascantur, ut certe est. Nam ex quo nobis coepi-
in adversis autem rebus hilares. Ergo tristitia mus displicere, ad aliqua deinde incitamur. Quid
mundi est, quum propter terrenas afflictiones animos significet Studium, ex contrario licet intelligere: nam
despondent et luctu opprimuntur: tristitia autem quamdiu abest peccati agnitio, iacemus somnolenti
secundum Deum, quae Deum respicit, dum unicam et socordes. Torpor ergo vel incuria, vel securitas,
.miseriam ducunt, excidisse a Dei gratia: quum contrarium est huius studii, cuius meminit. Itaque
timoré iudicii eius perculsi peccata sua lugent. Studium nihil aliud est quam sollicita et strenua
Hanc tristitiam Paulus causam facit et originem sedulitas corrigendi quod peccatum est, vitaeque in
poenitentiae : quod est diligenter observandum. Nisi melius mutandae.
enim sibi displiceat peccator, vitam suam oderit, ac Imo defensionem. Quia Erasmus satisfactionem
serio doleat agnitione peccati: nunquam ad Dominum transtulerat, imperiti, decepti voois ambiguitate,
convertetur. Rursum fieri nequit ut talis in homine traxerunt ad satisfactiones papisticas: quum Paulus
sit tristitia, quin novum animum pariât. Ergo a àitoXoytoiw nominet. Haec causa est cur defensionis
dolore incipit poenitentia, propter hanc quam dixi verbum (qüod vetus interpres posuerat) relinquere
rationem, quod nemo potest in viam redire, nisi maluerim. Verum notandum est, genus defensionis
qui peccatum oderit. Ubi autem odium peccati, hie indicari, quod deprecation« magis constet quam
illic sui displicentia et dolor. Pulchra autem allusio depulsione criminum. Quemadmodum filius, qui
est ad nomen poenitentiae, quum dicit non patri se purgatum cupit, non ingreditur in legitimam
poenitendam: quia quamvis res sit primo gustu causae dictionem : sed eulpam agnoscendo, suppliciter